Υπέρογκα ποσά φόρου εισοδήματος θα κληθούν να καταβάλουν περίπου 3.000.000 χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, άνεργοι, περιστασιακά απασχολούμενοι και κατ' επάγγελμα αγρότες με ζημιές από την άσκηση των δραστηριοτήτων τους ή με πολύ χαμηλά εισοδήματα, από τη στιγμή που η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη μείωση του αφορολογήτου ορίου εισοδήματος στα επίπεδα των 5.500 ευρώ για τους άγαμους και μέχρι τα 6.000 ευρώ για τους έγγαμους με τέκνα, όπως ήδη έχει συμφωνήσει με τους δανειστές.
Η κυβέρνηση αποδέχθηκε τη μείωση του αφορολογήτου ορίου εισοδήματος για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ' επάγγελμα αγρότες, από τα επίπεδα των 8.636 - 9.545 ευρώ, στα οποία κυμαίνεται σήμερα, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση κάθε φορολογούμενου, στα πολύ χαμηλότερα επίπεδα των 5.500 - 6.000 ευρώ. Η εφαρμογή του νέου μειωμένου αφορολογήτου θα ξεκινήσει από τα εισοδήματα του 2020 ή από τα εισοδήματα του 2019, εφόσον το 2018 το πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού υστερεί σημαντικά από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ.
Από μια πρώτη «ανάγνωση» του μέτρου αυτού προκύπτει ότι όσοι μισθωτοί, συνταξιούχοι και κατ’ επάγγελμα αγρότες αποκτούν ετήσια εισοδήματα κάτω των 5.500 ευρώ θα γλιτώσουν από την επιβολή φόρου εισοδήματος, επειδή το αφορολόγητο δεν θα πέσει κάτω από το όριο αυτό. Στην πραγματικότητα, όμως, η μείωση του αφορολογήτου ορίου στα επίπεδα των 5.500-6.000 ευρώ κρύβει άκρως δυσάρεστες εκπλήξεις για περίπου 3.000.000 φορολογούμενους πολλοί από τους οποίους ζουν αυτή τη στιγμή κάτω από το όριο της φτώχειας. Σ΄αυτούς περιλαμβάνονται ακόμη και άνεργοι με μηδενικά ή πενιχρά ετήσια εισοδήματα, της τάξεως των 500, των 1.000, των 2.000 ευρώ ή των 3.000 ευρώ το χρόνο, λόγω περιστασιακής απασχόλησης! Ακόμη δηλαδή και όσοι βγάζουν 35, 70, 140 ευρώ ή 250 ευρώ το μήνα θα πληρώνουν φόρο! Ο λόγος είναι ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι πολίτες αυτοί δεν φορολογούνται με βάση τα πραγματικά ετήσια εισοδήματά τους, αλλά με βάση εξωπραγματικά ετήσια τεκμαρτά εισοδήματα, συνήθως μεγαλύτερα των 6.000 ή και των 7.000 ευρώ, τα οποία τους προσδιορίζουν οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, εφαρμόζοντας τις διατάξεις του ισχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για τα τεκμήρια διαβίωσης!
Συνεπώς, από τη στιγμή που αφορολόγητο όριο θα μειωθεί στα επίπεδα των 5.500-6.000 ευρώ, περίπου 1,5 εκατομμύριο χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι που λαμβάνουν μηνιαίως κάτω από 390 ευρώ, δηλαδή έχουν ετήσια πραγματικά εισοδήματα χαμηλότερα των 5.500 ευρώ, θα κληθούν να πληρώσουν φόρο εισοδήματος για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια καθώς τα τελικά φορολογητέα εισοδήματά τους υπερβαίνουν τις 6.000-7.000 ευρώ, επειδή καθένας από αυτούς βαρύνεται με τεκμαρτό εισόδημα το οποίο προσδιορίζεται αθροιστικά:
α) από το ελάχιστο τεκμήριο διαβώσης των 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή των 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος,
β) από το τεκμήριο διαβίωσης της κύριας κατοικίας (είτε αυτή είναι ιδιόκτητη, είτε ενοικιαζόμενη είτε δωρεάν παραχωρούμενη), το ποσό του οποίου στις περισσότερες των περιπτώσεων ξεπερνά κατά πολύ τα 2.000-2.500 ευρώ (υπολογίζεται με 40 ευρώ ανά τ.μ. μέχρι τα πρώτα 80 τ.μ. και με 65 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 40 τ.μ., από 81 έως τα 120 τ.μ. κ.λπ.)
γ) από το τεκμήριο διαβίωσης για τη χρήση ΙΧ αυτοκινήτου, το οποίο στις περισσότερες των περιπτώσεων ξεπερνά κατά πολύ τα 2.000 ευρώ.
Παρόμοια «τύχη» θα έχουν και άλλο 1,5 εκατομμύριο φορολογούμενοι στους οποίους περιλαμβάνονται κατ' επάγγελμα αγρότες, άνεργοι και περιστασιακά απασχολούμενοι με ετήσια εισοδήματα σημαντικά χαμηλότερα των 5.500 ευρώ. Όλοι αυτοί οι πολίτες φορολογούνται με την κλίμακα φόρου εισοδήματος που ισχύει για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, δηλαδή δικαιούνται κι αυτοί σήμερα αφορολόγητο όριο από 8.636 έως και 9.545 ευρώ. Ως φορολογητέο εισόδημα λαμβάνεται στις περισσότερες περιπτώσεις και αυτών των φορολογουμένων, το τεκμαρτό εισόδημα (το οποίο προκύπτει με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης), κι όχι το πραγματικό εισόδημα το οποίο είναι πάρα πολύ χαμηλό. Συνεπώς καί αυτοί οι φορολογούμενοι, που σήμερα δεν πληρώνουν καθόλου φόρο εισοδήματος, θα υποχρεωθούν να καταβάλουν τον φόρο αυτό, ο οποίος μάλιστα θα είναι και αρκετά βαρύς.
Για να γίνουν καλύτερα κατανοητά τα παραπάνω παραθέτουμε τα ακόλουθα παραδείγματα:
1) Άγαμος χαμηλόμισθος που λαμβάνει μηνιαίο μισθό 300 ευρώ, δηλαδή έχει πραγματικό "ετήσιο εισόδημα" μόλις 4.200 ευρώ (300 ευρώ Χ 14 = 4.200 ευρώ), διαμένει σε δωρεάν παραχωρούμενο διαμέρισμα 80 τετραγωνικών μέτρων και κατέχει κι ένα παλιό Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.300 κυβικών εκατοστών 15ετίας. Στο συγκεκριμένο εργαζόμενο η Α.Α.Δ.Ε. καταλογίζει τεκμαρτό εισόδημα συνολικού ύψους 8.500 ευρώ, το οποίο προκύπτει αθροιστικά, βάσει του ελάχιστου τεκμηρίου διαβίωσης των 3.000 ευρώ που προβλέπεται για τον άγαμο, του τεκμηρίου διαβίωσης για την χρήση κατοικίας, το οποίο ανέρχεται σε 3.200 ευρώ και του τεκμηρίου διαβίωσης του Ι.Χ., το οποίο ανέρχεται σε 2.300 ευρώ (3.000 ευρώ + 3.200 ευρώ + 2.300 ευρώ = 8.500 ευρώ). Συνεπώς, το ποσό φορολογητέου εισοδήματος που λαμβάνεται υπόψη για τον συγκεκριμένο χαμηλόμισθος δεν θα είναι μόνο 4.200 ευρώ, αλλά 8.500 ευρώ.
Σήμερα για τον φορολογούμενο αυτό ισχύει αφορολόγητο όριο 8.636 ευρώ και έτσι δεν πληρώνει φόρο εισοδήματος. Από τη στιγμή όμως που το αφορολόγητο όριο θα μειωθεί στα 5.500 ευρώ, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος ο οποίος θα εμφανίζεται με τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα 8.500 ευρώ θα καλείται να πληρώνει κάθε χρόνο φόρο 660 ευρώ (8.500 ευρώ – 5.500 ευρώ = 3.000 ευρώ Χ 22% = 660 ευρώ).
2) Ένας άπορος, άγαμος, με μηδενικό εισόδημα, ο οποίος διαμένει σε δωρεάν παραχωρηθέν διαμέρισμα 80 τ.μ. (όχι ως "φιλοξενούμενος") κι έχει κι ένα παλιο Ι.Χ. 1.200 κυβικών εκατοστών 20ετίας θεωρείται από την Α.Α.Δ.Ε. ότι έχει ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα 8.200 ευρώ! Το τεκμαρτό αυτό εισόδημα προκύπτει αθροιστικά, με βάση το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ που προβλέπεται για τον άγαμο, με βάση το τεκμήριο του σπιτιού το οποίο ανέρχεται σε 3.200 ευρώ (40 ευρώ ανά τ.μ. μέχρι τα 80 τ.μ.) και με βάση το τεκμήριο του Ι.Χ. που ανέρχεται σε 2.000 ευρώ.
Σήμερα για τον φορολογούμενο αυτό ισχύει αφορολόγητο όριο 8.636 ευρώ και έτσι δεν πληρώνει φόρο εισοδήματος. Από τη στιγμή όμως που το αφορολόγητο όριο θα μειωθεί στις 6.000 ευρώ, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος ο οποίος θα εμφανίζεται με τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα 8.200 ευρώ θα καλείται να πληρώνει κάθε χρόνο φόρο 594 ευρώ (8.200 ευρώ – 5.500 ευρώ = 2.700 ευρώ Χ 22% = 594 ευρώ).
3) Χήρα χαμηλοσυνταξιούχος του ΟΓΑ λαμβάνει μηνιαίως, την ελάχιστη σύνταξη των 345 ευρώ που χορηγεί ο Οργανισμός. Διαμένει σε ιδιόκτητη μονοκατοικία 80 τ.μ. που έλαβε ως κληρονομιά από τον θανόντα σύζυγό της. Το ετήσιο πραγματικό της εισόδημα ανέρχεται σε 4.140 ευρώ (345 ευρώ Χ 12 μήνες = 4.140 ευρώ). Το τεκμαρτό εισόδημά της ανέρχεται σε 7.308 ευρώ, λόγω ελάχιστου τεκμηρίου 3.000 ευρώ και τεκμηρίου κατοικίας 4.308 ευρώ {[(40 ευρώ ανά τ.μ. Χ 80 τ.μ. = 3.200 ευρώ) + (65 ευρώ ανά τ.μ. Χ 6 τ.μ = 390 ευρώ)] Χ 1,2 (προσαύξηση τεκμηρίου λόγω μονοκατοικίας) = 4.308 ευρώ}. Συνεπώς, η εν λόγω χήρα χαμηλοσυνταξιούχος φορολογείται για ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα 7.308 ευρώ.
Σήμερα για την συγκεκριμένη χαμηλοσυνταξιούχο ισχύει αφορολόγητο όριο 8.636 ευρώ και έτσι δεν πληρώνει φόρο εισοδήματος. Από τη στιγμή όμως που το αφορολόγητο όριο θα μειωθεί στις 5.500 ευρώ, η συγκεκριμένη φορολογούμενη θα εμφανίζεται με τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα 7.308 ευρώ και θα καλείται να πληρώνει κάθε χρόνο φόρο 154 ευρώ (7.308 ευρώ – 5.500 ευρώ = 1.808 ευρώ Χ 22% = 397,76 ευρώ).
