Το Ισραήλ έχει κατεδαφίσει χιλιάδες κτίρια σε όλη τη Γάζα από τότε που αποσύρθηκε από την εκεχειρία με τη Χαμάς τον Μάρτιο. Ολόκληρες πόλεις και προάστια, που κάποτε ήταν σπίτια άμαχου πληθυσμού έχουν ισοπεδωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, αποκαλύπτει έρευνα του BBC.
Δορυφορικές εικόνες, που παραθέτει το BBC, απεικονίζουν μία τεράστια καταστροφή σε διάφορες περιοχές που η στρατιωτική διοίκηση του Ισραήλ ισχυρίζεται ότι έχει υπό «επιχειρησιακό έλεγχο». Μεγάλα τμήματα αυτής της καταστροφής έχουν προκληθεί από ελεγχόμενες κατεδαφίσεις, τόσο σε ήδη κατεστραμμένα κτίρια όσο και σε κτίρια που φαίνονταν σε μεγάλο βαθμό άθικτα.
Πλάνα δείχνουν μεγάλες εκρήξεις που δημιουργούν τεράστια σύννεφα σκόνης και συντριμμιών, καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποιούν ελεγχόμενες κατεδαφίσεις σε πολυκατοικίες, σχολεία και άλλες υποδομές.
Εμπειρογνώμονες δήλωσαν στο BBC Verify ότι το Ισραήλ μπορεί να έχει διαπράξει εγκλήματα πολέμου βάσει της Σύμβασης της Γενεύης. Η Σύμβαση της Γενεύης απαγορεύει σε μεγάλο βαθμό την καταστροφή υποδομών από μια κατοχική δύναμη.
Εκπρόσωπος των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) δήλωσε ότι λειτουργούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Ό,τι η Χαμάς έκρυψε «στρατιωτικά περιουσιακά στοιχεία» σε περιοχές πολιτών και ότι η «καταστροφή της περιουσίας αυτής εκτελείται μόνο όταν απαιτείται επιτακτική στρατιωτική ανάγκη».
Τον Ιούλιο, ο Υπουργός Άμυνας, Ισραήλ Κατζ, περιέγραψε τα σχέδια για την ίδρυση αυτού που ονόμασε «ανθρωπιστική πόλη» πάνω στα ερείπια της Ράφα. Εκεί το πλάνο έλεγε ότι θα μετεγκατασταθούν αναγκαστικά, αρχικά 600.000 Παλαιστίνιοι. Αυτοί θα περιοριστουν σε αυτήν την «ανθρωπιστική πόλη» και θα μπορούν να φύγουν μόνο για άλλες χώρες. Το σχέδιο έχει καταδικαστεί ευρέως.
Ο πρώην Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Ολμέρτ δήλωσε στο BBC ότι αυτό θα «ερμηνευτεί ως παρόμοιο με στρατόπεδο συγκέντρωσης». Το Τελ αλ-Σουλτάν ήταν μια από τις πιο ζωντανές γειτονιές της πόλης της Ράφα. Οι πυκνοκατοικημένοι δρόμοι της φιλοξενούσαν το μοναδικό εξειδικευμένο μαιευτήριο της Ράφα και ένα κέντρο φροντίδας για ορφανά και εγκαταλελειμμένα παιδιά.
Εικόνες που παραθέτει το BBC δείχνουν το πριν και το μετά του Τελ αλ-Σουλτάν, στις 10 Μαΐου 2025 και στις 4 Ιουλίου 2025. Τα περισσότερα κτίρια είναι κατεστραμμένα. Ωστόσο, ένα μαιευτήριο παραμένει όρθιο.
Δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι μεγάλο μέρος της περιοχής είχε ήδη υποστεί σοβαρές ζημιές από ισραηλινούς βομβαρδισμούς και πυρά, αλλά δεκάδες κτίρια άντεχαν ακόμα.
Όμως μέχρι τις 13 Ιουλίου η καταστροφή είχε κλιμακωθεί. Ακόμα και τα συντρίμμια των κατεστραμμένων κτιρίων εξαφανίστηκαν και ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα γκρεμίστηκαν. Το νοσοκομείο είναι ένα από τα λίγα κτίρια που έχει απομείνει όρθιο.
Την ίδια ώρα βρίσκονται σε εξέλιξη κατεδαφίσεις και στη γειτονική σαουδαραβική γειτονιά - όπου κάποτε βρισκόταν το μεγαλύτερο τζαμί της πόλης και πολλά σχολεία. Βίντεο, δείχνει ένα τανκ να κινείται κατά μήκος ενός δρόμου στη Ράφα, ενώ ένας εκσκαφέας σκάβει στην άκρη του δρόμου. Οι ισραηλινές κατεδαφίσεις είναι επίσης ορατές σε άλλα μέρη της Λωρίδας της Γάζας, τα οποία φαίνεται να έχουν αποφύγει τις σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια προηγούμενων βομβαρδισμών.
Η αγροτική πόλη Χουζάα βρίσκεται περίπου 1,5 χλμ. από τα ισραηλινά σύνορα. Πριν από τον πόλεμο, η πόλη είχε πληθυσμό 11.000 κατοίκους και ήταν γνωστή για τις εύφορες γεωργικές εκτάσεις και τις καλλιέργειές της όπως ντομάτες, σιτάρι και ελιές. Όμως το Ισραήλ έχει δημιουργήσει εκτεταμένες «ζώνες ασφαλείας» και διαδρόμους που χωρίζουν τμήματα της Γάζας και έχει καταστρέψει μεγάλο αριθμό κτιρίων κατά μήκος και κοντά σε αυτές τις διαδρομές. Ο τελευταίος διάδρομος χωρίζει τη δυτική από την ανατολική Χαν Γιουνίς. Επίσης, από την αρχή του πολέμου, οι αναλυτές έχουν υποστηρίξει ότι το Ισραήλ προσπαθεί να δημιουργήσει βαθιά μέσα στη Γάζα, «ζώνες ασφαλείας» καταστρέφοντας κτίρια κοντά στα σύνορα.
Σε έναν αγροτικό οικισμό, στο Κιζάν Αμπού Ρασουάν περίπου 7 χλμ. από τα ισραηλινά σύνορα, έχουν κατεδαφιστεί σχεδόν όλες οι υποδομές ήδη από τις 17 Μαΐου. Σχετικό βίντεο από το BBC δείχνε μία ελεγχόμενη έκρηξη που ισοπέδωσε ένα σύμπλεγμα πολυκατοικιών.
Το BBC Verify παρουσίασε στον Ισραηλινό Στρατό μια λίστα με μέρη όπου κατέγραψε κατεδαφίσεις και ζήτησε να παράσχει συγκεκριμένες αιτιολογίες. Δεν το έκανε. «Όπως έχει τεκμηριωθεί ευρέως, η Χαμάς και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις κρύβουν στρατιωτικά περιουσιακά στοιχεία σε πυκνοκατοικημένες περιοχές πολιτών», επανέλαβε εκπρόσωπος του Ισραηλινού Στρατού.
«Ο Ισραηλινός Στρατός εντοπίζει και καταστρέφει τρομοκρατικές υποδομές που βρίσκονται, μεταξύ άλλων, μέσα σε κτίρια σε αυτές τις περιοχές». Αρκετοί δικηγόροι ανθρωπίνων δικαιωμάτων ωστόσο, που μίλησαν στο BBC Verify υποστήριξαν ότι η εκστρατεία αυτή του Ισραήλ θα μπορούσε να ισοδυναμεί με εγκλήματα πολέμου.
Ο Eitan Diamond - ανώτερος νομικός εμπειρογνώμονας στο Διεθνές Κέντρο Ανθρωπιστικού Δικαίου Diakonia στην Ιερουσαλήμ - δήλωσε ότι ελάχιστη αιτιολογία υπάρχει βάσει της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης, του εγγράφου που γενικά καλύπτει την προστασία των αμάχων σε καιρό πολέμου.
«Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο απαγορεύει τέτοια ελεγχόμενη καταστροφή περιουσίας πολιτών κατά τη διάρκεια ένοπλης σύγκρουσης, εκτός από περιορισμένες συνθήκες απόλυτης στρατιωτικής επιχειρησιακής αναγκαιότητας», δήλωσε ο κ. Diamond.
Η καταστροφή περιουσίας λόγω ανησυχιών ή εικασιών σχετικά με την πιθανή μελλοντική χρήση της (για παράδειγμα, ότι θα χρησιμοποιηθεί για την έναρξη επιθέσεων στο μέλλον) εμπίπτει σε αυτήν την εξαίρεση» τόνισε.
Η καθηγήτρια Janina Dill, συν-διευθύντρια του Ινστιτούτου Ηθικής, Δικαίου και Ένοπλων Συγκρούσεων της Οξφόρδης, δήλωσε ότι μια κατοχική δύναμη πρέπει να διοικεί μια περιοχή προς όφελος του πληθυσμού - κάτι που, όπως είπε, ήταν «ασυμβίβαστο με μια στρατιωτική προσέγγιση που απλώς καθιστά την περιοχή ακατοίκητη και δεν αφήνει τίποτα όρθιο».
Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές προσπάθησαν να υπερασπιστούν την εκστρατεία των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων. Πολλά από τα κτίρια που κατεδάφισε το Ισραήλ ήταν ήδη ερείπια από βομβαρδισμούς και αεροπορικές επιδρομές, δήλωσε ο καθηγητής Eitan Shamir, διευθυντής του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών BESA στο Ισραήλ και πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Στρατηγικών Υποθέσεων.
Συμπλήρωσε πως αποτελούσαν κίνδυνο για την ασφάλεια των πολιτών που επέστρεφαν, ειδικά «κατά τη διάρκεια των χειμερινών βροχών, όταν είναι πιο πιθανό να καταρρεύσουν». «Ακόμα και όταν ένα κτίριο έχει εκκενωθεί από τον IDF, μόλις οι Ισραηλινοί βγουν από αυτό, οι τρομοκράτες συχνά επιστρέφουν για να τοποθετήσουν βόμβες ή να κρυφτούν μέσα για να τους πυροβολήσουν».
Ωστόσο δεν υπάρχει κανέναν δείγμα μείωσης της έντασης του ρυθμού κατεδαφίσεων. Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν την περασμένη εβδομάδα ότι ο IDF είχε λάβει δεκάδες μπουλντόζες D9 από τις ΗΠΑ, οι οποίες είχαν ανασταλεί υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Την ίδια ώρα το BBC Verify εντόπισε δεκάδες διαφημίσεις που δημοσιεύτηκαν σε ισραηλινές ομάδες στο Facebook, οι οποίες προσέφεραν εργασία στη Γάζα σε εργολάβους κατεδαφίσεων.
Η πλειονότητα των αναρτήσεων έχει κοινοποιηθεί από στρατολόγους από τον Μάιο. Πολλές από τις διαφημίσεις καθορίζουν περιοχές της Γάζας όπου θα πραγματοποιηθούν οι εργασίες, όπως «ο Διάδρομος της Φιλαδέλφειας» και «ο Άξονας Morag» - και οι δύο περιοχές που ελέγχονται από τον IDF.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε προηγουμένως σε μια ομάδα βουλευτών σε συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών, η οποία αναφέρθηκε ευρέως στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, ότι οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις «καταστρέφουν όλο και περισσότερα σπίτια» αφήνοντας τους Παλαιστίνιους «να επιστρέψουν στο πουθενά».
