Παρά τις εκτεταμένες κυρώσεις που έχει επιβάλει η Ουάσινγκτον στην Τεχεράνη, η Κίνα εξακολουθεί να αγοράζει τεράστιες ποσότητες ιρανικού πετρελαίου, με αποτέλεσμα να παραμένει μακράν ο μεγαλύτερος καταναλωτής του.
Σύμφωνα με στοιχεία από την εταιρεία Kpler, οι εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου από την Κίνα σχεδόν διπλασιάστηκαν από το 2022, φθάνοντας τα 17,8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2024. Η πρακτική αυτή συνεχίζεται με αμείωτη ένταση και το 2025, καθώς κατά το πρώτο πεντάμηνο οι εισαγωγές παρέμειναν στα 6,8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.
Το φαινόμενο αυτό ενισχύεται από έναν σκιώδη μηχανισμό μεταφοράς και πληρωμών, που επιτρέπει στο εμπόριο να συνεχίζεται παρά τις διεθνείς πιέσεις. Οι πληρωμές γίνονται κυρίως σε γουάν και μέσω μικρών κινεζικών τραπεζών που έχουν ήδη τεθεί υπό κυρώσεις, παρακάμπτοντας έτσι το δολαριοκεντρικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και το SWIFT.
Η τεράστια αυτή ροή πετρελαίου δεν καταγράφεται στους επίσημους δασμολογικούς πίνακες της Κίνας από τον Ιούλιο του 2022, ωστόσο τα δεδομένα παρακολούθησης δεξαμενόπλοιων αποκαλύπτουν τη συνέχιση των εισαγωγών. Το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου αυτού προέρχεται από ανεξάρτητα κινεζικά διυλιστήρια - γνωστά ως «τεϊποτς» - τα οποία λειτουργούν με ευελιξία, αποφεύγοντας τη νομική έκθεση που έχουν οι κρατικές ή μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες.
Πρόκειται για φορτία που συχνά υφίστανται μεταφορές από πλοίο σε πλοίο, κυρίως στον Περσικό Κόλπο ή στα ανοιχτά της Μαλαισίας, με την τελική τους προέλευση να συγκαλύπτεται μέσω αλλαγής εγγράφων και «παραπλανητικής» μετάδοσης στίγματος των πλοίων - πρακτική γνωστή ως «spoofing».
Η γεωγραφική περιοχή ανατολικά της χερσονήσου της Μαλαισίας έχει αναδειχθεί σε επίκεντρο αυτής της δραστηριότητας, καθώς καταγράφεται έντονη παρουσία πλοίων που εμπλέκονται σε μεταφορές ιρανικού πετρελαίου.
Είναι ενδεικτικό πως οι κινεζικές εισαγωγές πετρελαίου από τη Μαλαισία αυξήθηκαν στα 1,4 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως - υπερβαίνοντας κατά πολύ την πραγματική παραγωγή της Μαλαισίας, που ανέρχεται μόλις στα 0,6 εκατομμύρια.
Το κίνητρο για τους αγοραστές είναι απλό: το ιρανικό πετρέλαιο πωλείται με σημαντική έκπτωση. Η ποιότητας «Iranian Light» διαπραγματεύεται έως και 6 - 7 δολάρια χαμηλότερα ανά βαρέλι από άλλες μη κυρωμένες ποικιλίες, όπως το «Upper Zakum» των ΗΑΕ.
Παρά τις νέες κυρώσεις που επιβάλλει η κυβέρνηση Τραμπ, οι αναλυτές εκτιμούν πως δεν έχουν επιφέρει ουσιαστική μείωση στις ροές ιρανικού πετρελαίου.
Πρόσφατες δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου Τραμπ αιφνιδίασαν τις αγορές, όταν φάνηκε να δείχνει ανοχή στην αγορά ιρανικού πετρελαίου από την Κίνα, προκαλώντας πτώση 6% στην τιμή του αμερικανικού αργού.
Ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου διευκρίνισε στη συνέχεια πως οι δηλώσεις αυτές δεν συνεπάγονται χαλάρωση των κυρώσεων. Παρ’ όλα αυτά, οι παρατηρητές της αγοράς βλέπουν τις δηλώσεις ως ένδειξη πιθανής τακτικής αναπροσαρμογής που θα μπορούσε να διευκολύνει μελλοντικά τις εισαγωγές από το Πεκίνο.
