Ούτε ένα, ούτε δυο, αλλά δέκα άτομα από την Αίγυπτο, την Αλγερία, τον Λίβανο, τη Λιβύη, το Μαρόκο και την Τυνησία έδωσαν ραντεβού τον περασμένο μήνα στην Κρήτη και συγκεκριμένα στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιέργειας (ΙΘΑΒΒΥΚ) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), με έναν συγκεκριμένο στόχο: να αποκομίσουν όσο το δυνατόν περισσότερη γνώση για να κάνουν τις υδατοκαλλιέργειές τους στη λεκάνη της Μεσογείου, όσο το δυνατόν πιο βιώσιμες.
Και το κατάφεραν παρακολουθώντας το πρώτο πενθήμερο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μεσογειακού Κέντρου Επίδειξης Θαλάσσιας Ιχθυοκαλλιέργειας (Mediterranean Marine Finfish Aquaculture Demonstration Centre, MMF-ADC), το οποίο εγκαινιάστηκε πρόσφατα στις εγκαταστάσεις του ΙΘΑΒΒΥΚ, υπό την αιγίδα της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο (General Fisheries Commission for the Mediterranean and Black Sea, GFCM).
«Οι συμμετέχοντες είχαν τη μοναδική ευκαιρία, στον πιλοτικό σταθμό ιχθυοκλωβών Σούδας του ΕΛΚΕΘΕ, να εκπαιδευτούν πάνω στη καθημερινή διαχείριση και λειτουργία ενός μεσογειακού θαλάσσιου ιχθυοτροφείου. Τάισαν τα ψάρια, μέτρησαν τη βιομάζα τους με στεροσκοπική κάμερα, τα εξαλίευσαν και καθάρισαν τα δίχτυα, ανάμεσα σε άλλα», περιγράφει ο Γιώργος Παξιμάδης, Υπεύθυνος της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο για θέματα υδατοκαλλιέργειας.Το Μεσογειακό Κέντρο Επίδειξης Θαλάσσιας Ιχθυοκαλλιέργειας (MMF-ADC) της Κρήτης είναι το έβδομο στην περιοχή της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.
Το Κέντρο συνδυάζει χερσαίες εγκαταστάσεις με πιλοτική εκτροφή ιχθύων σε θαλάσσιους κλωβούς στον κόλπο της Σούδας, προσφέροντας πραγματικά μια μοναδική πλατφόρμα μεταφοράς επιστημονικής γνώσης, τεχνικής κατάρτισης και εφαρμογής στο πεδίο σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Μεσόγειο Θάλασσα. «Το ΙΘΑΒΒΥΚ διαθέτει χερσαίες εγκαταστάσεις πειραματικής υδατοκαλλιέργειας (AQUALABS) με εργαστήρια διαχείρισης γεννητόρων, εκκολαπτηρίου, προ-πάχυνσης, συμπεριφοράς και ιχθυοπαθολογίας ψαριών, αλλά και τον πιλοτικό σταθμό ιχθυοκλωβών στη δυτική Κρήτη (Σούδα), που είναι μια μοναδική υποδομή μεταξύ των ερευνητικών κέντρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλες αυτές οι εγκαταστάσεις προσφέρουν εξαιρετικές ευκαιρίες για έρευνα και συνεργασίες με εθνικούς και ευρωπαϊκούς ερευνητικούς φορείς, καθώς και με τον ιδιωτικό τομέα της ιχθυοκαλλιέργειας και τις υποστηρικτικές βιομηχανίες (π.χ. ιχθυοτροφές και συστατικά ζωοτροφών, υγεία των ψαριών και παραγωγή εξοπλισμού) τροφίμων», προσθέτει ο Δρ Κωνσταντίνος Μυλωνάς, Διευθυντής του ΙΘΑΒΒΥΚ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ιχθυοκαλλιέργεια περιλαμβάνει την εκτροφή ειδών ψαριών σε ελεγχόμενα περιβάλλοντα, όπως λίμνες, δεξαμενές ή ωκεάνιους κλωβούς, με έμφαση στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Σε αντίθεση με την παραδοσιακή αλιεία, η οποία έχει οδηγήσει σε υπεραλίευση σχεδόν όλων των εμπορικών ειδών και καταστροφή οικοτόπων, οι βιώσιμες πρακτικές ιχθυοκαλλιέργειας μπορούν να είναι οικολογικά υπεύθυνες και οικονομικά βιώσιμες.Η σημασία των Κέντρων Επίδειξης ΥδατοκαλλιέργειαςΗ υδατοκαλλιέργεια είναι ένας γρήγορα αναπτυσσόμενος κλάδος, που προμηθεύει την παγκόσμια αγορά με περισσότερο από το 53% των ιχθυηρών (προϊόντων από υδάτινα συστήματα, γλυκού και αλμυρού νερού, φυτικά και ζωϊκά) διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
Η τρέχουσα παραγωγή στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα ανέρχεται σε 1,38 εκατομμύρια τόνους ετησίως, αξίας 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ και υποστηρίζει πάνω από 100.000 άμεσες θέσεις εργασίας. Επομένως, η ανάγκη για βιώσιμη, χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη είναι πιο επείγουσα από ποτέ. Ωστόσο, στην Ευρώπη η ανάπτυξη είναι περιορισμένη, με εξαίρεση την Τουρκία, λόγω απουσίας των κατάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων.Το κλειδί για τη διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για τον κλάδο έγκειται στην εφαρμογή υπεύθυνων μεθόδων εκτροφής που εξισορροπούν την περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα.
Τα Κέντρα Επίδειξης Υδατοκαλλιέργειας (ADC) αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο για την προώθηση της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, καθώς λειτουργούν ως εξειδικευμένοι κόμβοι μέσα στους οποίους ανταλλάσσονται γνώσεις, προωθείται η τεχνική συνεργασία και αυξάνεται η ικανότητα των ενδιαφερομένων σε υποπεριφερειακό επίπεδο. Με ιδιαίτερη έμφαση στην υποστήριξη των γυναικών, των νέων και των μικροκαλλιεργητών, τα ADC στοχεύουν στη δημιουργία ενός πιο συμπεριληπτικού και ανθεκτικού τομέα υδατοκαλλιέργειας, προωθώντας παράλληλα τη συνεργασία και τις συμπράξεις πέρα από τα σύνορα.
Η σημασία του Κέντρου για τη Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί να εξυπηρετεί την υποπεριοχή της Ανατολικής Μεσογείου, μια αναδυόμενη και κρίσιμη περιοχή για τους θαλάσσιους βιολογικούς πόρους, με τεχνική βοήθεια και τεχνογνωσία σε χώρες που βρίσκονται στη διαδικασία ανάπτυξης της θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας, όπως ο Λίβανος, η Συρία κ.λπ, «Μετά από δεκαετίες αιχμής στην έρευνα και χάρη στην ανάπτυξη του ελληνικού κλάδου ιχθυοκαλλιέργειας, ο οποίος πλέον κατέχει ηγετική θέση στην παραγωγή ψαριών στην ΕΕ, επιδιώκουμε να μεταφέρουμε αυτή τη γνώση σε άλλες χώρες ώστε να προωθήσουμε τη βιώσιμη παραγωγή υγιεινών θαλάσσιων τροφίμων», αναφέρει ο Δρ Κωνσταντίνος Μυλωνάς, ο οποίος εκτιμά πως το Κέντρο θα είναι σε θέση να οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα μια ή και δυο φορές τον χρόνο με συμμετοχή ενδιαφερόμενων μερών, όπως στελέχη υπηρεσιών, εταιρειών και σχετικών διαχειριστικών φορέων.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το Κέντρο συνεργάζεται με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αναφοράς για την Ευζωία των Υδρόβιων Ζώων (EURCAW-Aqua), υπό τον συντονισμό του Πανεπιστημίου Κρήτης, προωθώντας τη δεοντολογική και κλιματικά έξυπνη υδατοκαλλιέργεια.«Το EURCAW-Aqua, που ιδρύθηκε το 2024, στοχεύει στη βελτίωση της ευζωίας των υδρόβιων οργανισμών με βάση την επιστήμη, δίνοντας έμφαση σε οικονομικά σημαντικά είδη και ενισχύοντας τη βιωσιμότητα της μεσογειακής υδατοκαλλιέργειας», ανέφερε ο Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και Διευθυντής του EURCAW-Aqua, Μιχάλης Παυλίδης.
