Η απόφαση 1192/2024 του ΣτΕ έκρινε ότι τα ακίνητα που τελούν υπό δέσμευση από το κράτος, όπως αυτά που βρίσκονται υπό αναγκαστική απαλλοτρίωση ή είναι δεσμευμένα ρυμοτομικά, δεν πρέπει να φορολογούνται με Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ).
Το σκεπτικό της απόφασης είναι ότι αυτά τα ακίνητα, στα οποία οι ιδιοκτήτες στερούνται τη χρήση και την εκμετάλλευση λόγω πολεοδομικών ή άλλων περιορισμών, δεν θα πρέπει να επιβαρύνονται υπέρμετρα με φόρους.
Ειδικότερα, η απόφαση καλύπτει κτίσματα που τελούν υπό αναγκαστική απαλλοτρίωση, κτίσματα για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια ή πρωτόκολλο κατεδάφισης, καθώς και οικόπεδα που δεν είναι οικοδομήσιμα και δεν μπορούν να τακτοποιηθούν. Η εφορία, ωστόσο, χρέωνε μέχρι σήμερα ΦΑΠ σε αυτά τα ακίνητα με ειδικό συντελεστή 0,80%, σύμφωνα με το νόμο 3842/2010. Το ΣτΕ έκρινε ότι η διάταξη αυτή είναι αντισυνταγματική, υποστηρίζοντας ότι οι πολεοδομικοί περιορισμοί που συνοδεύουν αυτά τα ακίνητα δικαιολογούν την απαλλαγή τους από τη φορολογία.
Για παράδειγμα ένας ιδιοκτήτης που έχει ένα κτίσμα το οποίο έχει δεσμευθεί για μελλοντική απαλλοτρίωση από το κράτος για την κατασκευή ενός δρόμου ή ενός δημόσιου έργου. Ενώ η απαλλοτρίωση δεν έχει ολοκληρωθεί και ο ιδιοκτήτης δεν έχει αποζημιωθεί πλήρως, το ακίνητο παραμένει δεσμευμένο και δεν μπορεί να αξιοποιηθεί ή να πωληθεί. Παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα ο ιδιοκτήτης ήταν υποχρεωμένος να πληρώνει ΦΑΠ, κάτι που πλέον κρίνεται άδικο και αντισυνταγματικό.
Η απόφαση στηρίζεται τόσο στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), όσο και στο ελληνικό Σύνταγμα. Το ΣτΕ επικαλέστηκε το άρθρο 1 της ΕΣΔΑ για την προστασία της ιδιοκτησίας, καθώς και τα άρθρα 4 και 17 του Συντάγματος που διασφαλίζουν την ισότητα των πολιτών και την προστασία της ιδιοκτησίας αντίστοιχα. Αυτή η δικαστική εξέλιξη φέρνει στο προσκήνιο τα δικαιώματα των ιδιοκτητών ακινήτων που δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τις περιουσίες τους λόγω πολεοδομικών περιορισμών και επανεξετάζει τον τρόπο φορολόγησης των ακινήτων αυτών.
