Το Κίεβο ετοιμάζεται να παρουσιάσει ένα αναθεωρημένο σχέδιο ειρήνης στον Λευκό Οίκο, αφού ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέκλεισε εκ νέου την παράδοση εδαφών, λέγοντας ότι δεν έχει «κανένα δικαίωμα» να το κάνει βάσει του ουκρανικού ή του διεθνούς δικαίου.
Οι δηλώσεις αυτές έγιναν την Δευτέρα, καθώς συναντούσε Ευρωπαίους και Νατοϊκούς ηγέτες, στο πλαίσιο μιας συλλογικής προσπάθειας να αποτραπεί η αμερικανική υποστήριξη σε μια ειρηνευτική συμφωνία που περιλαμβάνει σημαντικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία.
Η συνεχιζόμενη διπλωματική περιοδεία του Ζελένσκι στην Ευρώπη έρχεται έπειτα από ημέρες εντατικών συνομιλιών μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών διαπραγματευτών το Σαββατοκύριακο, οι οποίες δεν κατάφεραν να δώσουν μια συμφωνία που το Κίεβο θα μπορούσε να αποδεχθεί.
Ο Ζελένσκι επρόκειτο να ενημερωθεί για αυτή την ιδιωτική σύνοδο τη Δευτέρα από τον επικεφαλής σύμβουλό του Ρουστέμ Ουμέροφ, ο οποίος έγραψε στο Telegram ότι θα μετέφερε λεπτομέρειες των άμεσων συνομιλιών μεταξύ των ΗΠΑ και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
«Δεν μπορούμε να εκχωρήσουμε τη γη μας»
Ο ουκρανός πρόεδρος είπε σε συνέντευξη Τύπου ότι η ομάδα του θα μπορούσε να στείλει μια νέα πρόταση στους Αμερικανούς ήδη από την Τρίτη, σύμφωνα με το πρακτορείο AFP.
Στο θέμα της παράδοσης εδαφών, ο Ζελένσκι είπε: «Η Ρωσία επιμένει να παραδώσουμε εδάφη, αλλά δεν θέλουμε να εκχωρήσουμε τίποτα».
«Δεν έχουμε κανένα νομικό δικαίωμα να το κάνουμε, βάσει του ουκρανικού δικαίου, του συντάγματός μας και του διεθνούς δικαίου. Και δεν έχουμε ούτε κάποιο ηθικό δικαίωμα».
Ο Ζελένσκι έχει υποστηρίξει εδώ και καιρό ότι οποιεσδήποτε αλλαγές στα σύνορα της Ουκρανίας θα πρέπει να εγκριθούν μέσω δημοψηφίσματος.
Έχει σημειώσει παράλληλα πως το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων που είχαν προτείνει οι ΗΠΑ – και το οποίο απορρίφθηκε από το Κίεβο και Ευρωπαίους ηγέτες ως υπερβολικά ευνοϊκό προς τη Ρωσία – είχε μειωθεί σε 20 σημεία. Κανένα «φιλοουκρανικό» σημείο δεν αφαιρέθηκε από το προσχέδιο, αν και δεν είχε υπάρξει επίσης καμία «συμβιβαστική» θέση στο θέμα του εδάφους.
Ο Ζελένσκι ξεχώρισε τον έλεγχο της ανατολικής περιοχής Ντονμπάς και τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια ως μερικά από τα «πιο ευαίσθητα» ζητήματα.
Η αρχική διαρροή της έκδοσης του σχεδίου που υποστηριζόταν από τις ΗΠΑ πρότεινε ότι η Ουκρανία θα παραχωρούσε τον πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς στη Ρωσία, παρά το γεγονός ότι οι δυνάμεις του Κρεμλίνου δεν έχουν καταφέρει να το καταλάβουν πλήρως μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου.
Η ενέργεια που παράγεται στη Ζαπορίζια, το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στην Ευρώπη, θα μοιραζόταν ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία - ανέφερε το προσχέδιο.
Οι εγγυήσεις ασφαλείας και το μήνυμα της συνάντησης στην Ντάουνινγκ Στριτ
Η ουκρανική όπως και άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν υποδείξει ότι υπήρξε πρόοδος στην επεξεργασία εκείνου του προσχεδίου τις τελευταίες εβδομάδες, και έχουν επαινέσει την κυβέρνηση Τραμπ για την προσπάθειά της να μεσολαβήσει στον τερματισμό των συγκρούσεων.
Ωστόσο, η έκτακτη σύνοδος στη Ντάουνινγκ Στριτ τη Δευτέρα – στην οποία συμμετείχαν ο Ζελένσκι, ο Βρετανός πρωθυπουργός σερ Κιρ Στάρμερ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς – θεωρήθηκε ευρέως ως ένδειξη στήριξης προς την Ουκρανία που προσπαθεί να αντισταθεί στην πίεση του Λευκού Οίκου.
Η Ντάουνινγκ Στριτ είπε ότι υπήρξε συμφωνία πως οι συνομιλίες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν μια «κρίσιμη στιγμή» για την ενίσχυση της υποστήριξης προς την Ουκρανία και επανέλαβε τις εκκλήσεις για μια «δίκαιη και διαρκή ειρήνη… η οποία περιλαμβάνει στιβαρές εγγυήσεις ασφαλείας».
Η φύση αυτών των μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας αποτελεί ένα ακόμη ανοιχτό ζήτημα στις διαπραγματεύσεις.
Οι προσπάθειες συνεχίζονται για τη δημιουργία ενός διεθνούς συνασπισμού διατεθειμένου να προσφέρει συνεχή στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο σε περίπτωση ειρηνευτικής συμφωνίας, αν και δεν είναι ακόμη σαφές ποια μορφή θα λάβει αυτό.
Ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία έχουν προτείνει την ανάπτυξη διεθνών στρατευμάτων στην Ουκρανία, αρκετοί εκ των βασικών αμυντικών παικτών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων της Γερμανίας και της Ιταλίας, έχουν εκφράσει σκεπτικισμό για αυτή την ιδέα.
Δεν είναι σαφές εξάλλου μέχρι ποιο σημείο οι ΗΠΑ θα ήταν διατεθειμένες να στηρίξουν οποιεσδήποτε μελλοντικές αμυντικές ρυθμίσεις για την Ουκρανία.
Μετά τις συνομιλίες στο Λονδίνο, ο Ζελένσκι πέταξε στις Βρυξέλλες για να συναντήσει τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και την επικεφαλής της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ σήμερα Τρίτη θα συναντήσει την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία.
«Ο Ζελένσκι είναι το βασικό εμπόδιο»
Η Μόσχα έχει επίσης ισχυριστεί ότι οι συνομιλίες με τον Λευκό Οίκο ήταν εποικοδομητικές, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σαφείς δημόσιες ενδείξεις ότι έχει μετακινηθεί σε οποιονδήποτε από τους στόχους που είχε θέσει το Κρεμλίνο όταν ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή του τον Φεβρουάριο του 2022.
Την Κυριακή, ο Τραμπ υποστήριξε ότι θεωρούσε τον Ζελένσκι ως το κύριο εμπόδιο για την επίτευξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, κάτι που έχει κάνει βασικό στόχο της εξωτερικής του πολιτικής και το οποίο ο ίδιος ισχυριζόταν ότι θα μπορούσε να πετύχει γρήγορα κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2024.
Είπε σε δημοσιογράφους ότι η Ρωσία ήταν «εντάξει» με το ειρηνευτικό σχέδιο που είχε παρουσιαστεί και στις δύο πλευρές από τις ΗΠΑ, αλλά ότι ήταν «λίγο απογοητευμένος που ο πρόεδρος Ζελένσκι δεν το έχει διαβάσει» - στοιχείο που δεν επιβεβαιώνεται.
Πηγή: BBC
