Όταν ο νεοεκλεγείς ποντίφικας, πάπας Λέων, βγήκε χθες Πέμπτη στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, πολλοί ξαφνιάστηκαν, αφού μέχρι εκείνη τη στιγμή κανείς δεν περίμενε ότι το κονκλάβιο θα επέλεγε ποτέ για πάπα έναν Αμερικανό.
Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, oι ΗΠΑ θεωρούνται πολύ ισχυρές - στρατιωτικά, διπλωματικά, ακόμη και πολιτιστικά - για να ελέγχει ένας δικός τους άνθρωπος τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και το ποίμνιό της - το οποίο σήμερα είναι υπερτριπλάσιο από τον πληθυσμό των Ηνωμένων Πολιτειών..
Ωστόσο, την Πέμπτη, ο πρώην καρδινάλιος Ρόμπερτ Πρεβόστ, τον οποίο οι φίλοι του αποκαλούν «Μπομπ», κατάφερε κάτι που πολλοί πιστοί στις ΗΠΑ δεν πίστευαν ότι θα το ζήσουν για να το ζήσουν.
Και από χθες ένα είναι το ερώτημα που πλανάται: «Γιατί οι καρδινάλιοι επέλεξαν έναν Αμερικανό;».
Φαίνεται εξαιρετική σύμπτωση το γεγονός ότι ο πρώτος Αμερικανός Πάπας έφτασε ακριβώς τη στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό τον νέο πρόεδρό τους, Ντόναλντ Τραμπ, στρέφονται εναντίον πολλών και απομακρύνονται από συμμαχίες και αξίες που επί μακρόν τηρούσαν.
Μπορεί με αυτή την επιλογή οι καρδινάλιοι να στέλνουν σιωπηρό μήνυμα ότι υπάρχει και άλλος αμερικανικός δρόμος;
Με «όχημα» τη διαδρομή του
Η διαδρομή του νέου Πάπα ίσως προσφέρει κάτι, προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο Πρεβόστ πέρασε δεκαετίες ως ιεραπόστολος και έζησε 20 χρόνια στο Περού, όπου είναι πολιτογραφημένος πολίτης και υπηρέτησε ως επίσκοπος. Μιλάει πολλές γλώσσες και κατά την πρώτη του δημόσια εμφάνιση ως ποντίφικας απέφυγε να μιλήσει αγγλικά - αντ' αυτού μίλησε στα ιταλικά και τα ισπανικά, στέλνοντας χαιρετισμό στην «αγαπητή του επισκοπή του Chiclayo, στο Περού». Ήταν σαν ο νέος Πάπας να είναι διαχωρισμένος από τη χώρα στην οποία γεννήθηκε, ώστε να μην θεωρηθεί «όργανο» της.
Για μια νέα εποχή - στην οποία ο εθνικισμός, το γεωπολιτικό δόγμα των ισχυρών κρατών που επιβουλεύονται τους αδύναμους και ο αυταρχισμός αυξάνονται- οι καρδινάλιοι επέλεξαν έναν πάπα που γεννήθηκε σε μια χώρα όπου αυτές οι συγκλονιστικές αλλαγές είναι πιο εμφανείς. Εν μέσω αυξανόμενης οργής στα έθνη του Παγκόσμιου Νότου για τις οικονομικές ανισότητες και με τη σκληρή στάση της δεξιάς στο μεταναστευτικό να κορυφώνεται στις ΗΠΑ, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έχει και πάλι έναν ηγέτη που είναι δίπλα στους φτωχούς και περιθωριοποιημένους της Λατινικής Αμερικής, απ' όπου προέρχονται πολλοί μετανάστες στις ΗΠΑ.
Σε μια εποχή που η αμερικανική κυβέρνηση περικόπτει τη βοήθεια προς αρρώστους, για παράδειγμα με την αφαίμαξη των προγραμμάτων της USAID στην Αφρική, ο νέος επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας θέτει εαυτόν στην υπηρεσία των φτωχών.
Θα ήταν επιφανειακό να ισχυριστεί κανείς ότι η εκλογή του αποτελεί μομφή κατά του Τραμπ. Ωστόσο, είναι αδύνατο να αγνοήσουμε ότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία κατέκτησε τις τεχνικές της πολιτικής αιώνες πριν οι Ηνωμένες Πολιτείες κερδίσουν την ανεξαρτησία τους, αναφέρει η ανάλυση του Stephen Collinson στο CNN.
Δύο Αμερικανοί σε θέσεις παγκόσμιας ισχύος
Όποια και αν είναι τα κίνητρα που οδήγησαν στην εκλογή του Πάπα Λέοντα, το αποτέλεσμα δημιουργεί μια νέα κατάσταση.
Θα υπάρχουν τώρα δύο Αμερικανοί που θα ασκούν τεράστια εξουσία στην παγκόσμια σκηνή - ο ένας πολιτικά και ο άλλος πνευματικά - και οι έμμεσες συγκρίσεις ή οι πιθανές διαφωνίες μεταξύ του Τραμπ και του Πάπα Λέοντα θα είναι αδύνατο να αγνοηθούν. Αν μάλιστα η παποσύνη του Πάπα Φραγκίσκου είναι «οδηγός» για τον διάδοχό του, είναι πιθανό αυτές οι διαφωνίες να αυξηθούν.
Αναμένεται να ενταθεί η συζήτηση για την ταυτότητα και τις αξίες της Αμερικής, η οποία ήδη εξελίσσεται εντός και εκτός ΗΠΑ. Πιθανόν να προκαλέσει νέο προβληματισμό σχετικά με το τι πρεσβεύουν οι Αμερικανοί και τον παγκόσμιο ρόλο τους.
«Είμαι Αμερικανός, αγαπώ την Αμερική, αγαπώ τις αξίες που πρεσβεύουμε», δήλωσε ο αιδεσιμότατος Ρόμπερτ Χέιγκαν, φίλος του νέου Πάπα Λέοντα, ο οποίος περιέγραψε τον νέο Ποντίφικα που γεννήθηκε στο Σικάγο ως έναν άνθρωπο με βάθος, δύναμη και γαλήνη.
«Μερικές φορές η αντίληψή μας είναι δικαίως άξια λόγου, όσον αφορά τα πράγματα στα οποία θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι καλύτερο. Αλλά νομίζω ότι στον Λέοντα XIV, έχουμε πραγματικά ό,τι καλύτερο αντιπροσωπεύει η Αμερική. Για την ειρήνη. Για τη δικαιοσύνη. Ότι ο καθένας έχει ένα ρόλο να παίξει - ότι πρέπει να υπάρχουν ευκαιρίες για όλους», πρόσθεσε.
Με πληροφορίες από CNN