Η καμπάνια iSPEX-EU 2015 διοργανώνεται από το ολλανδικό Πανεπιστήμιο του Λάιντεν υπό την αιγίδα της UNESCO και η Αθήνα είναι μία από τις ευρωπαϊκές πόλεις που συμμετέχει σε αυτήν.
Για το σκοπό αυτό, το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ έχει αναλάβει την διάθεση συσκευών iSPEX στους ενδιαφερόμενους Αθηναίους, οι οποίοι είναι κάτοχοι κινητών συσκευών iPhone 4/4s/5/5s.
Οι μετρήσεις στον Αττικό ουρανό θα πραγματοποιηθούν από 1 Σεπτεμβρίου μέχρι 15 Οκτωβρίου, καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Ενδείκνυται όμως να πραγματοποιούνται είτε νωρίς το πρωί μεταξύ 7-11π.μ., είτε αργά το απόγευμα μεταξύ 4-8μ.μ. Απαιτούνται τουλάχιστον δύο μετρήσεις ημερησίως.
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο φιλοδοξεί να διατηρήσει και μετά τον Οκτώβριο το εθνικό δίκτυο iSPEX για την παρακολούθηση και τη συστηματική χαρτογράφηση των ατμοσφαιρικών επεισοδίων στην Αθήνα, με σκοπό την παροχή υπηρεσιών σχετικά με την υγεία των πολιτών. Επιπλέον, αναμένεται ότι τα δεδομένα που θα συλλέγονται από το παρατηρητήριο πολιτών iSPEX, θα συνεισφέρουν στη βελτιστοποίηση των δορυφορικών παρατηρήσεων που συλλέγονται καθημερινά από το Κέντρο BEYOND του ΕΑΑ.
Η συσκευή iSPEX χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την αντίστοιχη ομώνυμη εφαρμογή, που διατίθεται δωρεάν στο ηλεκτρονικό κατάστημα App Store. Το iSPEX μετατρέπει το iPhone σε οπτικό αισθητήρα κατάλληλο για την μέτρηση των αιωρούμενων σωματιδίων (αερολυμάτων). Η εφαρμογή iSPEX καθοδηγεί τον χρήστη κατά την εκτέλεση των μετρήσεών του.
Το αποτέλεσμα των μετρήσεων παρουσιάζεται στην οθόνη του κινητού τηλεφώνου με την μορφή ενός χρωματισμένου χάρτη. Στη συνέχεια ο χρήστης καλείται να αναρτήσει τις μετρήσεις του στη βάση δεδομένων του iSPEX, ώστε να υποβληθούν σε περαιτέρω επεξεργασία.
Μετά την ολοκλήρωση του πειράματος, όλες οι μετρήσεις iSPEX θα αναλυθούν και θα επεξεργαστούν από το ΕΑΑ, προκειμένου να δημιουργηθούν χάρτες αερολυμάτων για την Αθήνα. Οι τελικοί χάρτες θα δημοσιευθούν στην ελληνική (http://beyond-ispex.gr/) και στην ευρωπαϊκή ιστοσελίδα (http://ispex-eu.org/) αντίστοιχα.
Η αιθάλη, τα θαλάσσια αιωρήματα, τα μικροσκοπικά σωματίδια σκόνης και η ηφαιστειακή τέφρα είναι τυπικά αραδείγματα αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα. Το μεγαλύτερο ποσοστό τους -περίπου 90%- έχουν φυσική προέλευση. Οι πιο κοινές πηγές είναι η θάλασσα, οι ηφαιστειακές εκρήξεις, οι πυρκαγιές και οι έρημοι. Το υπόλοιπο 10% των αερολυμάτων είναι ανθρωπογενή ή παράγωγα ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Ανθρωπογενείς πηγές αερολυμάτων αποτελούν η βιομηχανία, οι μετακινήσεις και η καύση βιομάζας.
Τα αερολύματα έχουν μέγεθος από μερικά νανόμετρα (μικρότερο από το μέγεθος αρκετών ιών) μέχρι μερικές δεκάδες μικρόμετρα (περίπου όσο η διάμετρος λεπτής ανθρώπινης τρίχας). Τα αερολύματα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ρύπανση της ατμόσφαιρας και έχουν ιδιαίτερη επίδραση στην ανθρώπινη υγεία και στο κλίμα.
Όποιος θέλει να συμμετάσχει στην πειραματική εκστρατεία και να αποκτήσει τη συσκευή iSPEX, πρέπει να δηλώσει συμμετοχή στην ελληνική (http://beyond-ispex.gr/) ή στην ευρωπαϊκή (http://ispex-eu.org/) iSPEX-EU ιστοσελίδα. Αν κανείς αργότερα μετανιώσει, μπορεί οποτεδήποτε να επιστρέψει την συσκευή στο ΕΑΑ ταχυδρομικά.
Στις 5 Σεπτεμβρίου (ώρα 18:00 - 21:00), στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο, σε εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της βραδιάς του Ερευνητή, οι πολίτες θα ενημερωθούν καλύτερα για τη δράση του iSPEX. Όσοι θέλουν, θα πάρουν συσκευές iSPEX και θα εκτελέσουν υπό επιστημονική καθοδήγηση τις πρώτες τους μετρήσεις.
