Πολιτική

ΠΑΣΟΚ: Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι - 12 συμπεράσματα και ερωτήματα

ΠΑΣΟΚ: Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι - 12 συμπεράσματα και ερωτήματα
Το πολιτικό «ταμείο» των εκλογών στο ΠΑΣΟΚ. Κερδισμένοι και χαμένοι.

Λίγες ώρες μετά την εκλογική βραδιά θρίλερ του ΠΑΣΟΚ κι έχοντας καταγράψει τις πρώτες εκτιμήσεις, μπορούμε να κάνουμε ένα πιο αναλυτικό πολιτικό «ταμείο» των εσωκομματικών εκλογών, για να δούμε ποιοι κέρδισαν και ποιοι έχασαν, ποια συμπεράσματα προκύπτουν και ποια ερωτήματα τίθενται.

1. Το ΠΑΣΟΚ ως όλον βγήκε κερδισμένο από τις εσωκομματικές εκλογές. Δεν είναι μικρό πράγμα η συμμετοχή 303.223 πολιτών σε μια εσωκομματική εκλογή, την ώρα που η ελληνική κοινωνία διέρχεται φάση ιδιώτευσης και απομάκρυνσης από την πολιτική. Το πιο σημαντικό όμως για το ΠΑΣΟΚ είναι ότι βγαίνει απολύτως κερδισμένο από τη σύγκριση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Την ώρα που η αξιωματική αντιπολίτευση προκαλεί θυμηδία, η διαδικασία του ΠΑΣΟΚ (με όλα τα προβλήματά της) ήταν ευπρεπής και πολιτική. Κατά πάσα πιθανότητα, οι εκλογές για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ επικύρωσαν την αλλαγή των συσχετισμών στο χώρο της Κεντροαριστεράς.

2. Οι εσωκομματικές εκλογές δεν κατέγραψαν κοινωνικό ρεύμα υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Η συμμετοχή σε σχέση με το 2021 αυξήθηκε κατά 11%. Πρόκειται για μια σημαντική αύξηση αλλά όχι εντυπωσιακή. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις δημοσκοπήσεις, όπου το ΠΑΣΟΚ ανεβαίνει σταθερά, χωρίς όμως να κάνει άλματα. Το γεγονός ότι οι προεκλογικές εκστρατείες των πέντε υποψηφίων προέδρων ήταν εσωστρεφείς, ασφαλώς έπαιξε ρόλο στη σχετικά μικρή αύξηση της συμμετοχής. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μόνο γεγονός της προεκλογικής περιόδου που προκάλεσε αίσθηση, ήταν το debate. Ωστόσο, το ότι η παρατήρηση που κάνουμε για τη συμμετοχή συμπίπτει με εκείνη για τις δημοσκοπήσεις, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το ζήτημα είναι βαθύτερο. Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να υπερτερεί αυτή τη στιγμή στη σύγκριση με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δε πείθει (ακόμα) ως εναλλακτική πρόταση εξουσίας. Σε αυτό το πεδίο πρέπει να εργαστεί σκληρά όποιος εκλεγεί την επόμενη Κυριακή.

3. Στα χρόνια της κρίσης διαμορφώθηκε μια αριστερή πολιτική κουλτούρα που είναι ανθεκτικότερη από τον ΣΥΡΙΖΑ; Το ερώτημα τίθεται από τη μέχρι τώρα αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να κάνει το άλμα, κερδίζοντας το μεγαλύτερο μέρος από τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ. Πέρα από τη χτεσινή εκλογή στην οποία δεν καταγράφηκε κύμα συμμετοχής ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΚΚΕ είναι κατά τι μεγαλύτερες από αυτές προς το ΠΑΣΟΚ, ενώ κέρδη καταγράφουν και τα δύο μικρά κόμματα της Αριστεράς, το ΜέΡΑ 25 και η Νέα Αριστερά. Το μεγαλύτερο όμως μέρος των ψηφοφόρων που φεύγουν από τον ΣΥΡΙΖΑ, κατευθύνεται προς την αδιευκρίνιστη ψήφο. Σε μεγάλο βαθμό η πορεία του ΠΑΣΟΚ θα κριθεί από το αν θα μπορέσει να επικοινωνήσει με τους ψηφοφόρους που του γύρισαν την πλάτη την τελευταία δεκαπενταετία και δεν κινητοποιούνται από την πασοκική νοσταλγία.

4. Οι μηχανισμοί του ΠΑΣΟΚ παραμένουν ισχυροί και επηρέασαν το αποτέλεσμα. Σε μια εποχή βαθιάς κρίσης του κομματικού φαινομένου και απαξίωσης της ένταξης στην οργανωμένη πολιτική, οι μηχανισμοί του ΠΑΣΟΚ (ιδιαίτερα στην επαρχία) απέδειξαν την ανθεκτικότητά τους. Οι μεγάλες διαφορές που καταγράφονται από περιφέρεια σε περιφέρεια οφείλονται στην ακτινοβολία τοπικών παραγόντων και τη δυναμική σχέσεων πολιτικής εκπροσώπησης. Αυτή η ανθεκτικότητα των μηχανισμών εξηγεί σε πού μεγάλο βαθμό γιατί το ΠΑΣΟΚ άντεξε στα «πέτρινα χρόνια» που μεσουρανούσε ο ΣΥΡΙΖΑ.

5. Καταγράφεται εσωτερικό χάσμα στο ΠΑΣΟΚ μεταξύ πρωτεύουσας και περιφέρειας. Στις χτεσινές εκλογές οι ψηφοφόροι στην περιφέρεια συμπεριφέρθηκαν τελείως διαφορετικά από τους ψηφοφόρους της πρωτεύουσα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Αττική οι δύο φιναλίστ του δεύτερου γύρου κατετάγησαν στην τρίτη κα τέταρτη θέση αντίστοιχα. Αυτό το χάσμα καθιστά πιο δύσκολη την πολιτική διαχείριση του κόμματος για όποιον εκλεγεί πρόεδρος την επόμενη Κυριακή. Επιπλέον, αποτελεί σοβαρό πρόβλημα το ότι όποιος και αν εκλεγεί, δεν έχει καλό «πέρασμα» στην πρωτεύουσα όπου κατά κύριο λόγο κρίνονται οι πολιτικές εξελίξεις.

6. Ο Ανδρουλάκης κέρδισε το στοίχημά του. Ο Νίκος Ανδρουλάκης με την πρωτιά και τη μεγάλη διαφορά από τον Δούκα, κέρδισε μια μάχη στην οποία μπήκε από μειονεκτική θέση, αφού το καλοκαίρι βαλλόταν πανταχόθεν και τα ιστορικά στελέχη τον εγκατέλειπαν. Ο Ανδρουλάκης έκανε δύο κινήσεις που του εξασφάλισαν τη νίκη. Πρώτον, μετά το ζήτημα ηγεσίας που έθεσαν οι αντίπαλοί του, δέχτηκε τις εκλογές αλλά προσδιόρισε τον χρόνο τους. Δηλαδή, έκανε αυτό που δεν έκανε ο Κασσελάκης. Δεύτερον, έθεσε την ατζέντα των εκλογών με τη δήλωσή του ότι «παρέλαβα κόμμα, δεν παρέδωσα συνιστώσα», «κόβοντας» τη συζήτηση περί ανασύνθεσης της Κεντροαριστεράς και προοδευτικών συμμαχιών. Από εκεί και πέρα, έκανε μια στρωτή πολιτική καμπάνια με καθαρό μήνυμα.

7. Ο Δούκας έμεινε ζωντανός σε μια πολύ δύσκολη μάχη. Για μια ακόμα φορά ο Δούκας το έσωσε στο 90. Κατά τις δώδεκα παρά χτες βράδυ η γενική πεποίθηση ήταν ότι ο Γερουλάνος θα βρισκόταν στον δεύτερο γύρο. Τότε όμως μπήκε στην καταμέτρηση όχι η… Β Αθήνας, αλλά η Ανατολική Αττική και ο δήμαρχος Αθηναίων έμεινε στο παιχνίδι. Αυτή η δυνατότητα πολιτικής επιβίωσής του ακόμα και την τελευταία στιγμή, αποτελεί το βασικό ατού του και καθιστά επισφαλείς τις προβλέψεις για την επόμενη Κυριακή. Ο Δούκας εδώ και μήνες δέχεται μια συντονισμένη επίθεση από τον κυβερνητικό προπαγανδιστικό μηχανισμό, κάτι που εγείρει σοβαρό ζήτημα πολιτικής δεοντολογίας. Εντούτοις, η καμπάνια του είχε αρκετές αστοχίες τις οποίες πρέπει να διορθώσει όσο μπορεί μέχρι την Κυριακή. Το αποτέλεσμα θα κριθεί από το αν θα μπορέσει να θέσει ως βασικό δίλημμα της εκλογής το «αλλαγή ή συνέχεια».

8. Ο Γερουλάνος αποτελεί πλέον πόλο μέσα στο ΠΑΣΟΚ. Κανονικά, μετά από δύο ήττες σε εσωκομματικές εκλογές, θα έπρεπε να πούμε ότι Παύλος Γερουλάνος έφτασε σε ένα όριο που δεν μπορεί να ξεπεράσει. Το γεγονός όμως ότι έχασε τον δεύτερο γύρο για μόλις 853 ψήφους και γενικά άφησε καλές εντυπώσεις, όχι μόνο τον διατηρεί μέσα στο πολιτικό παιχνίδι αλλά και τον μετατρέπει σε εσωκομματικό πόλο αναφορά για το ΠΑΣΟΚ. Ο Γερουλάνος έκανε μια καλή καμπάνια, αλλά θα έπρεπε να διατυπώσει με πιο σαφή τρόπο αυτό που θεώρησαν οι ψηφοφόροι ότι εκφράζει: Ένα ΠΑΣΟΚ προσανατολισμένο στο Κέντρο, που φιλοδοξεί να κόψει κομμάτι από τον Μητσοτάκη και ας αφήσει κενό στα αριστερά του.

9. Η Άννα Διαμαντοπούλου ηττήθηκε αλλά επέστρεψε στο ΠΑΣΟΚ. Η τέταρτη θέση αποτελεί καθαρή ήττα για την Άννα Διαμαντοπούλου. Η Διαμαντοπούλου δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το γεγονός ότι έλειψε από το ΠΑΣΟΚ τα πιο δύσκολα χρόνια και στήριξε τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ωστόσο, το 19,52% και οι 58.809 ψήφοι δεν είναι μικρά μεγέθη. Επομένως, η Διαμαντοπούλου έχει θέση στην επόμενη μέρα του ΠΑΣΟΚ.

10. Ο Μιχάλης Κατρίνης πρέπει να είναι ευχαριστημένος. Το αξιοπρεπές 6,03% και η πρωτιά στην Δυτική Ελλάδα πρέπει να ικανοποίησαν τον Μιχάλη Κατρίνη, ο οποίος ήταν ο μόνος βουλευτής επαρχίας που συμμετείχε στην κούρσα. Ο Κατρίνης μίλησε πολιτικά κι εξέφρασε ένα (μάλλον ξεχασμένο πλέον) λαϊκό ΠΑΣΟΚ. Ο επόμενος πρόεδρος πρέπει να τον αξιοποιήσει στην πρώτη γραμμή.

11. Η Νάντια Γιαννακοπούλου δεν τα κατάφερε. Το 2,29% δεν πρέπει να ικανοποιεί την Νάντια Γιαννακοπούλου που δεν μπόρεσε να βρει το χώρο της στην καμπάνια.

12. Το ΠΑΣΟΚ μάς εξέπληξε χτες. Οπότε ας είμαστε φειδωλοί στις προβλέψεις για την επόμενη Κυριακή.