Η περιοχή της Μέσης Ανατολής μετά τα τελευταία γεγονότα βγαίνει βαθιά πληγωμένη για τους Αραβικούς λαούς και με ένα Ισραήλ ενθαρρυμένο και ισχυρότερο, χωρίς όμως σταθερές μελλοντικές προοπτικές.
Η νίκη χωρίς μονιμότητα μπορεί να αποβεί πύρρειος ή μπορεί να καταλήξει ακόμη και μπούμερανγκ.
Η σφοδρότητα της επιχείρησης του Ισραήλ στη Γάζα μετά την 8η Οκτώβρη προμήνυε την επιδίωξη ‘’τελικής λύσης’’ για την περιοχή.
Οι 42.000 νεκροί και η καταστροφή των μισών κατοικιών στη Γάζα, των νοσοκομείων και των τζαμιών δείχνουν ότι η πρόθεση της Ακροδεξιάς κυβέρνησης του Ισραήλ στόχευε στη δημιουργία μιας αραιοκατοικημένης και απόλυτα ελεγχόμενης περιοχής, με τους μισούς κατοίκους διωγμένους.
Οι βομβαρδισμοί κατοικημένων περιοχών ήταν πλήγματα εκδίωξης πληθυσμών και όχι αντιμετώπισης εχθρικών στόχων. Η συγκέντρωση κατοίκων σε υποτιθέμενες ‘’ασφαλείς’’ περιοχές και στη συνέχεια ο βομβαρδισμός αυτών των περιοχών είναι προφανές ότι αποσκοπούσε στην μερική εκκένωση της Γάζας. Το ίδιο οι βομβαρδισμοί νοσοκομείων και κέντρων κοινής ωφέλειας. Ότι χρήσιμο για την διαβίωση του πληθυσμού ήταν στόχος και καταστρεφόταν.
Οι δικαιολογίες ότι κάτω από κατοικημένες περιοχές υπήρχαν κέντρα της Χαμάς είναι αστείες. Στις δυτικές πρωτεύουσες τα Γενικά Επιτελεία των Ενόπλων Δυνάμεων και τα υπουργεία Άμυνας δεν βρίσκονται στα χωράφια.
Η στροφή μετά την Γάζα στα βόρεια σύνορα με τον Λίβανο, δείχνει ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου επιδιώκει ‘’τελική λύση’’ στις περιφερειακές ‘’απειλές’’ για να πάει στη συνέχεια στην προσβολή του Ιράν προτού αυτό δυναμώσει με την βοήθεια της Ρωσίας.
Αυτό εξυπηρετεί τα δικά του συμφέροντα αλλά και την αμερικανική πολιτική στην τωρινή παγκόσμια φάση αναδιανομής συμφερόντων και ζωνών επιρροής.
Μια χερσαία επίθεση του Ισραήλ στον Λίβανο θα είναι επιχείρηση υψηλού ρίσκου. Μπορεί να υποστεί μεγάλες απώλειες το προσωπικό της Χεζμπολάχ αλλά το στρατιωτικό σκέλος είναι καλά κρυμμένο και οργανωμένο στα βουνά και στις χαράδρες.
Οι τρομοκρατικές ενέργειες του Ισραήλ με τους βομβητές (pagers) και τα κινητά τηλέφωνα των πολιτικών στελεχών της Χεζμπολάχ, άλλαξαν την μορφή του πολέμου.
Μέχρι τώρα οι ηγεσίες των αντιπάλων σε όλους τους πολέμους έχαιραν ασυλίας. Στη διάρκεια του Β’ Π.Π. δεν έγινε καμία απόπειρα προσβολής ηγεσίας από εξωτερικό αντίπαλο.
Τώρα η κάθε ηγεσία κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή.
Υπάρχει όμως διαφορά ανάμεσα στη Γάζα όπου ήταν απομονωμένοι στη ‘’μεγαλύτερη ανοιχτή φυλακή’’ δυο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, χωρίς βαρύ οπλισμό και σε πεδινό έδαφος και στον νότιο Λίβανο όπου οι σιίτες της Χεζμπολάχ αποτελούν την ασπίδα του Λιβάνου, σε ορεινό έδαφος και με βαρύ οπλισμό που τους εφοδίασε το Ιράν και το συριακό καθεστώς του Άσαντ, στο πλευρό του οποίου μερικοί πολέμησαν απέναντι στους τζιχαντιστές.
Η Χεζμπολάχ νίκησε τους ισραηλινούς το 2006, όταν δεν μπόρεσαν να διασπάσουν την άμυνα των λιβανικών συνοριακών χωριών και τώρα στηρίζεται ακόμη και από μέρος των χριστιανών και των σουνιτών. Θεωρούν πλέον ότι αφού δεν είναι αξιόπιστος ο λιβανικός στρατός ας τους υπερασπιστεί στα νότια σύνορα η Χεζμπολάχ και αυτοί ας απολαμβάνουν την αυτονομία και τα πλούτη τους στο βορρά.
Η διάσπαση που είχε πετύχει το Ισραήλ παρέχοντας όπλα και χρήματα, την δεκαετία του ’80 ανάμεσα στους μουσουλμάνους και χριστιανούς του Λιβάνου δεν φαίνεται για την ώρα να είναι πιθανή. Το ίδιο ο διαχωρισμός σιϊτών και σουνιτών. Όλοι οι Λιβανέζοι δεν θέλουν ακόμη ένα εμφύλιο πόλεμο μεταξύ τους.
Ο έλεγχος του Λιβάνου από το Ισραήλ με την μορφή που ελέγχει την Δυτική όχθη είναι πολύ δύσκολος.
Οι δυο χάρτες που έδειξε ο Νετανυάχου στη διάρκεια της ομιλίας του στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών όπου ο ένας έδειχνε την επιρροή του Ιράν στη Συρία, Ιράκ και Λίβανο και είχε την επιγραφή ‘’κατάρα-curse’’ και ο άλλος χάρτης έδειχνε την περιοχή χωρίς ιρανική επιρροή, με ένα τόξο που ερχόταν από την Ινδία και κατέληγε στο Ισραήλ και είχε την επιγραφή ‘’ευλογία-blessing’’, απηχούν τις επιδιώξεις της αμερικανικής πολιτικής.
Οι αραβικές χώρες φεύγουν σιγά-σιγά από την αμερικανική επιρροή και πλησιάζουν την Κίνα ή την Τουρκία. Οι χώρες του Κόλπου παρόμοια ‘’παίζουν’’ για την ώρα με όλους. Η Αίγυπτος αγοράζει κινεζικά πολεμικά αεροσκάφη.
Το Ιράν στο οποίο μέχρι τώρα η Ρωσία παρείχε όπλα μόνο για την άμυνά του και όχι επιθετικά, πλησίασε την Ρωσία με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Την ώρα που γράφεται το άρθρο γίνεται στην Τεχεράνη συνάντηση του Ρώσου πρωθυπουργού με τον Ιρανό ομόλογό του. Αν και τα θέματα προς συζήτηση είναι οικονομικά κανένας δεν πιστεύει ότι θα παραλειφτούν τα θέματα ασφάλειας και οι εξοπλισμοί.
Τα ιρανικά αεροσκάφη της εποχής του Σάχη (δεκαετίας ’70) είναι απαρχαιωμένα και το πιθανότερο θα αντικατασταθούν με σύγχρονα ρωσικά. Το Ιράν δεν μπορεί να στηρίζει την άμυνά του μόνο στα πυραυλικά του συστήματα και στο πολυάριθμο πεζικό.
Ο πόλεμος στην περιοχή δημιουργεί προβλήματα στον κινεζικό δρόμο του μεταξιού (Belt and Road), στη ρωσική υποστήριξη στη Συρία και στην ιρανική επέκταση και στον έλεγχο της Ερυθράς Θάλασσας.
Η δυτική επιδίωξη είναι το άνοιγμα ενός ινδικού δρόμου προς την Μεσόγειο και η απαγόρευση του κινεζικού δρόμου.
Λογαριάζουν όμως χωρίς τον ξενοδόχο μια και η Ινδία ακολουθεί την δική της ανεξάρτητη πολιτική και επιπλέον δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κινεζική παραγωγική μηχανή.
Το Ισραήλ είναι ο μόνος σίγουρος σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή. Το αφήνουν λοιπόν να κάνει ότι θέλει. Το δόγμα Μπάιντεν λέει ότι θα το στηρίξει σε κάθε περίπτωση.
Και με τη σειρά του το Ισραήλ ρυμουλκεί την Αμερική σε όλες τις περιπέτειες της Μέσης Ανατολής, παρά τις αμερικανικές αντιρρήσεις. Αυτό εγκλωβίζει τους Αμερικανούς στην περιοχή και δεν τους αφήνει να πάνε στον Ειρηνικό και στην κινεζική θάλασσα.
Οι Αραβικές χώρες όσο βλέπουν ότι το Ισραήλ αποδυναμώνει το Ιράν δεν τους πειράζει όπως δεν τους πείραξε και πολύ η καταστροφή της Γάζας και του σκληροπυρηνικού καθεστώτος της Χαμάς που στηρίζεται από τα φτωχά στρώματα.
Ο φόβος των δικτατοριών του Κόλπου και της Μέσης Ανατολής είναι τα λαϊκά ή θεοκρατικά κινήματα που θα τους αμφισβητήσουν την εξουσία και τα προνόμια.
Η αναμενόμενη ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο, κατά πάσα πιθανότητα μέχρι τον ποταμό Λιτάνι που απέχει 30 χλμ από τα σύνορα θα δώσει την δυνατότητα επιστροφής των 60.000 ισραηλινών στα χωριά του βόρειου Ισραήλ και θα αποδυναμώσει παραπάνω, στο βαθμό που επιτευχθεί, την Χεζμπολάχ.
Η παραμονή του IDF έστω και σε μικρή περιοχή του Λιβάνου μαζί με την κατοχή στη Γάζα μπορεί να δώσει ένα παράθυρο ηρεμίας στους ισραηλινούς και μια ευκαιρία παραμονής για μεγαλύτερο χρόνο στον Νετανυάχου αλλά δυναμιτίζει το μέλλον της περιοχής.
Η Ρωσία φέρεται διατεθειμένη να ενισχύσει το Ιράν και σε συνεργασία με την Τουρκία να διεισδύσει στις χώρες του Κόλπου. Οι παραχωρήσεις που έκανε μέχρι τώρα στο Ισραήλ μάλλον τελειώνουν.
Η ενίσχυση της Αιγύπτου από την Ρωσία και την Κίνα θα είναι μάλλον αναμενόμενη για να ελέγξει την βόρεια Αφρική.
Στη Δύση θα μείνει το Ισραήλ και το μίσος που δημιουργήθηκε απέναντί του.
Η διαχωριστική γραμμή της Δύσης με τον Παγκόσμιο Νότο αντί να αμβλυνθεί βαθαίνει.
Η χώρα μας σαφώς ‘’δεδομένη’’, με την πολιτική που ακολουθεί δεν μπορεί να έχει παραγωγική βάση και παραμένει ‘’ξενοδοχείο’’ για τους τουρίστες ενώ γεωπολιτικά λειτουργεί μόνο για ‘’φιλοξενία’’ ξένων στρατιωτικών δυνάμεων.
Ο Ν. Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.