Opinions

Μερίχ Ντεμιράλ: Χορεύοντας με τους (γκρίζους) λύκους

Κώστας Καρβουναρίδης Κώστας Καρβουναρίδης
Μερίχ Ντεμιράλ: Χορεύοντας με τους (γκρίζους) λύκους
Όσο δύσκολος και αν είναι ένας τέτοιος χορός, άλλο τόσο είναι στο χέρι τους, να μην πέσουν στην παγίδα.

Και αν καταφέρουν να βγουν νικητές από αυτό το χορό, και αυτοί θα γίνουν πραγματικά μεγάλοι αθλητές και ο αθλητισμός θα πάει μπροστά, αλλά και κάποιοι από τον όχλο της εξέδρας μπορεί, ενώ μπήκαν στο γήπεδο σαν «λύκοι», να βγουν ως άνθρωποι.

«Είχα στο μυαλό μου έναν ειδικό τρόπο πανηγυρισμού, που να συνδέεται με την τουρκική ταυτότητά μου. Είμαι απίστευτα περήφανος που είμαι Τούρκος και ένοιωσα βαθιά υπερηφάνεια μόλις έβαλα το γκολ. Οι οπαδοί μας είναι περήφανοι για εμάς. Τους είδα να κάνουν τη χειρονομία στην κερκίδα και ήθελα να την επαναλάβω ακόμα πιο πολύ. Είμαι πολύ ευτυχισμένος». Αυτό δήλωσε ο Μερίχ Ντεμιράλ, ο νέος εθνικός ήρωας της Τουρκίας, μετά το τέλος του αγώνα μεταξύ της Τουρκίας με την Αυστρία, στον οποίον πέτυχε δύο τέρματα και έστειλε την ομάδα του στους «οκτώ» του EURO 2024.

Η χειρονομία που έκανε, για την οποία αισθάνεται περήφανος είναι αυτή του «σιωπηλού λύκου». Είναι η ίδια χειρονομία που έκαναν οι ακροδεξιοί στα σχολεία της Γαλλίας και της Αυστρίας προς τους μαθητές, για να τους υποδείξουν να κάνουν να σωπάσουν… Η αυστριακή και η γαλλική κυβέρνηση απαγόρευσαν τη χειρονομία αυτή ως ρατσιστική.

Κυρίως όμως, η χειρονομία αυτή είναι το έμβλημα των «Γκρίζων Λύκων». Της γνωστής ακροδεξιάς, τουρκικής (παρα)κρατικής οργάνωσης που έχει συνδέσει το όνομά της με πογκρόμ κατά Ελλήνων, Κούρδων και άλλων μειονοτήτων, με επεισόδια και απειλές κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, με προπηλακισμούς και βιαιοπραγίες κατά προοδευτικών ανθρώπων, διανοούμενων, δημοσιογράφων, πολιτικών στην Τουρκία και, φυσικά, με τη δολοφονία διά άγριου ξυλοδαρμού του Τάσου Ισαάκ τον Αύγουστο του 1996 στην ουδέτερη ζώνη των Ηνωμένων Εθνών, στην Κύπρο. Κατά μία εκδοχή, η δράση τους συνδέεται και με την απόπειρα δολοφονίας του Πάπα Ιωάννη Παύλου ΙΙ, στη Ρώμη συνδέεται με αυτή την εξτρεμιστική οργάνωση.

Η αντίδραση της UEFA

Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου (UEFA) ξεκίνησε άμεσα έρευνα, προκειμένου να διακριβώσει αν πράγματι ο Ντεμιράλ προέβη στη συγκεκριμένη ενέργεια και είναι πολύ πιθανό να τον τιμωρήσει, για ανάρμοστη συμπεριφορά, αποκλείοντας τον ποδοσφαιριστή από τα υπόλοιπα παιχνίδια της διοργάνωσης. Να σημειώσουμε ότι σε άλλες περιπτώσεις, η ίδια η ευρωπαϊκή συνομοσπονδία έχει επιδείξει ανοχή. Έχει, για παράδειγμα ανεχτεί χαιρετισμούς ποδοσφαιριστών, που παρέπεμπαν σε επιδοκιμασία στρατιωτικών επιχειρήσεων των χωρών τους. Έχει ανεχθεί τη συμμετοχή των ομάδων του Ισραήλ στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, παρά την γενοκτονία που συντελεί το Κράτος του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων στη Γάζα και παρά το γεγονός ότι, απέκλεισε τις ρωσικές ομάδες, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Έχει επιδείξει ιδιαίτερη ανοχή, για την παρουσία οργανωμένων ακροδεξιών – ναζιστικών – ρατσιστικών συνδέσμων οπαδών και δεν έχει τιμωρήσει τις ομάδες που τους συντηρούν. Σε κάθε περίπτωση, η ευαισθησία της UEFA να ασχοληθεί με την περίπτωση του Ντεμιράλ, κρίνεται ως θετική.

Ο ρόλος του αθλητή

Ανεξαρτήτως, όμως, της τελικής απόφασης που θα πάρει η UEFA, αν, δηλαδή, θα τιμωρήσει ή όχι τον ποδοσφαιριστή, το συγκεκριμένο περιστατικό ανοίγει, για μία ακόμα φορά μία συζήτηση, αναφορικά με το ρόλο του αθλητή, τη σχέση του με την κοινωνία και τα προβλήματά της, τα μηνύματα που οφείλει να περνάει με τη συμπεριφορά του και, εν τέλει, τη στάση του για όσα συμβαίνουν γύρω του.

Είναι γεγονός ότι όσο χρόνο διαρκεί ένας αγώνας, και μάλιστα όταν είναι τόσο μεγάλης κρισιμότητας, όπως αυτός μεταξύ των ομάδων της Τουρκίας και της Αυστρίας, η ένταση, αλλά και η κούραση των αθλητών είναι πολύ μεγάλη. Λαμβάνοντας, μάλιστα, υπόψη ότι οι περισσότεροι από αυτούς είναι νεαρά παιδιά (ο Ντεμιράλ είναι 26 χρόνων), μπορεί εύκολα να κατανοήσει ότι είναι πολύ δύσκολο να ελέγξουν τις αντιδράσεις τους και να φερθούν με την ίδια ευκολία ενός ανθρώπου που βλέπει ένα αθλητικό γεγονός στο σαλόνι του σπιτιού του.

Από την άλλη μεριά, θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο, ότι η προετοιμασία τους δεν μπορεί να αφορά μόνο τη φυσική τους κατάσταση και την τεχνική τους κατάρτιση, αλλά και τη διαχείριση του θυμού, της κούρασης, της έντασης και όλων των συναισθημάτων, εν γένει, που μπορεί να προκαλέσει ένα παιχνίδι και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις πιο εξελιγμένες σχολές ποδοσφαίρου, όπως η Μασία της Μπαρτσελόνα, οι παίκτες δε διδάσκονται μόνο πώς να παίζουν ποδόσφαιρο, αλλά και πώς να συμπεριφέρονται μέσα και έξω από το γήπεδο. Παρατηρήστε τους πανηγυρισμούς των ποδοσφαιριστών της Μπαρτσελόνα, για να διαπιστώσετε ότι ο σκόρερ, μόλις πετύχει το γκολ, αναζητά τους συμπαίκτες του, για να πανηγυρίσουν μαζί. Είναι πολύ σπάνιο να δει κάποιος παίκτες της Μπαρτσελόνα να προκαλούν τους αντίπαλους φιλάθλους. Ακόμα και ο μέγιστος Μέσι δεν το έκανε σχεδόν ποτέ.

Καλό είναι να θυμόμαστε, ότι στο τέλος της ημέρας, κάθε αθλητής, εκτός από τις δυσκολίες της αγωνιστικής δοκιμασίας στην οποία υποβάλλεται, πρέπει να διαχειριστεί και τις προσδοκίες των φιλάθλων, των οπαδών, την κριτική του Τύπου κλπ. Όταν δε, μιλάμε για εθνικές ομάδες, οι παίκτες είναι επιφορτισμένοι με τις προσδοκίες ολόκληρων εθνών. Η επιτυχία της Εθνικής ομάδας θεωρείται (καθ’ υπερβολή, αλλά έτσι συμβαίνει) «εθνικός θρίαμβος». Αντίστοιχα, η αποτυχία της χαρακτηρίζεται ως «εθνική τραγωδία».

Για τους Έλληνες Ολυμπιονίκες των Αγώνων του Σίδνεϋ το 2000, η Ελληνική Κυβέρνηση είχε διαθέσει στους Έλληνες Ολυμπιονίκες ειδική πτήση της «Ολυμπιακής Αεροπορίας», για να επιστρέψουν από την Αυστραλία. Όταν ρωτήθηκε ο Πύρρος Δήμας, για το «πώς αισθάνεται», δήλωσε ότι είναι πολύ χαρούμενος, «αλλά ξέρω πολύ καλά ότι μπορεί να γυρνάγαμε και με το αεροπλάνο της γραμμής…».

Σε αυτό το πλαίσιο, ο αθλητής, εν προκειμένω ο Ντεμιράλ, δεν είναι ένας από τους ένδεκα, που κατεβαίνουν στο γήπεδο, αλλά ένας από τα 85 εκ. Τούρκους που περίμεναν την πρόκριση επί των Αυστριακών. Και μάλιστα, όχι ο πρώτος από αυτούς, αλλά ο τελευταίος, διότι από πάνω του κρέμονται όλοι οι υπόλοιποι.

Και αν ο Ντεμιράλ είναι απλώς ένας καλός ποδοσφαιριστής, που πολλοί από εμάς δεν τον γνώριζαν πριν γίνει «ήρωας», σκεφτείτε τί μπορεί να ένοιωσε ο Κριστιάνο Ρονάλντο, όταν πέντε λεπτά πριν τη λήξη της παράτασης του αγώνα της Πορτογαλίας με τη Σλοβενία έχασε το πέναλτι και κινδύνεψε να χρεωθεί τον αποκλεισμό της ομάδας του…

Στο φανατισμό, τον εθνικισμό, το πάθος, τις προσδοκίες, τη δημοσιότητα, τις ανάγκες του παιχνιδιού, τη σωματική και την πνευματική καταπόνηση, ας προσθέσει κάποιος και τα λεφτά των χορηγών, τα συμφέροντα που διακυβεύονται στη βιομηχανία του ποδοσφαίρου, τις υψηλές αμοιβές που δίδονται σε ανθρώπους που, πολύ συχνά προέρχονται από περιβάλλοντα όπου και η σίτιση είναι ζητούμενο. Εύκολα γίνεται κατανοητό πόσο μεγάλο βάρος κουβαλάνε αυτά τα παιδιά.

Τελευταίοι, αλλά και πρώτοι

Δεν είναι ο σκοπός του υπογράφοντος να δικαιολογήσει τη χειρονομία του Ντεμιράλ. Αντιθέτως… Σκοπός είναι να καταδειχθεί ότι αυτοί που αντικειμενικά είναι «ο τελευταίος τροχός της αμάξης», δηλαδή τα πιόνια σε ένα πολύ άγριο παιχνίδι, μπορούν και πρέπει να γίνουν οι πραγματικοί πρωταγωνιστές. Με ποιον τρόπο; Κατακτώντας τη γνώση. Επιδιώκοντας όχι μόνο την υψηλή αμοιβή, αλλά και την όσο το δυνατό ευρύτερη παιδεία. Έχοντας βαθιά επίγνωση του περιβάλλοντος από όπου προέρχονται, αλλά και του πολύ σκληρού κόσμου στον οποίο κινούνται. Όχι μόνο κλωτσώντας με επιδεξιότητα το τόπι ή επιτυγχάνοντας το «πιο ψηλά, πιο δυνατά και πιο μακριά», αλλά λαμβάνοντας πρωτοβουλίες, συμμετέχοντας σε πολιτικά και κοινωνικά κινήματα, δείχνοντας ότι μπορούν ακόμα και μέσα σε αυτό το σκληρό σύστημα, να περάσουν μηνύματα και να πρωταγωνιστήσουν σε αλλαγές.

Κάπως έτσι οι αθλητές μπορούν από πιόνια να γίνουν οι πρωταγωνιστές. Κάπως έτσι, ένας απλός αθλητής μπορεί να γίνει αυτό που λέμε «Μεγάλος Αθλητής». Ο αγωνιστικός χώρος είναι ένα πεδίο ανάδειξης όχι μόνο του ταλέντου, αλλά και της προσωπικότητάς.

Με μία ματιά, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι, σε αυτόν τον κόσμο, σε αυτό το περιβάλλον και με αυτό το σύστημα, κάτι τέτοιο θα ήταν ουτοπικό. Αν υπάρχει όμως, ένας χώρος, όπου αυτός ο ισχυρισμός δεν ισχύει, αυτός είναι ο αθλητισμός. Διότι, είναι τόσο πολλά τα παραδείγματα αθλητών, που διακρίθηκαν και σε αγωνιστικό και σε κοινωνικό – πολιτικό επίπεδο, που κάθε άλλη συμπεριφορά είναι αδικαιολόγητη.

Όποιος αγαπάει τον αθλητισμό, ιδιαίτερα το ποδόσφαιρο, δεν μπορεί να μην επιδείξει θαυμασμό για τα αθλητικά gesta του Ντεμιράλ στον αγώνα της Τουρκίας με την Αυστρία. Όποιος έχει βιώσει παρόμοιους θριάμβους για τη δική του ομάδα (βλ. Ελλάδα στο EURO 2004) δεν μπορεί να μη συμμεριστεί τον ενθουσιασμό και την έκσταση στην οποία βρέθηκε, μετά το τέλος του αγώνα.

Όποιος παρακολουθεί τον αθλητισμό και όποιος τον λατρεύει από οποιαδήποτε θέση (αθλητή, φιλάθλου, παρατηρητή, σχολιαστή κ.λπ) δεν μπορεί παρά να μη λάβει υπόψη ότι τον Ντεμιράλ και τους συναθλητές του, τους έχουν ρίξει σε ένα παιχνίδι, όπου πρέπει να επιβιώσουν «χορεύοντας με τους λύκους». Και ειδικά τον Ντεμιράλ με τους «Γκρίζους Λύκους». Όμως, όσο δύσκολος και αν είναι ένας τέτοιος χορός, άλλο τόσο είναι στο χέρι τους, να μην πέσουν στην παγίδα. Και αν καταφέρουν να βγουν νικητές από αυτό το χορό, και αυτοί θα γίνουν πραγματικά μεγάλοι αθλητές και ο αθλητισμός θα πάει μπροστά, αλλά και κάποιοι από τον όχλο της εξέδρας μπορεί, ενώ μπήκαν στο γήπεδο σαν «λύκοι», να βγουν ως άνθρωποι. Και αυτό δεν είναι λίγο.

Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές Μάστερ Αθλητικού Δικαίου και Μάνατζμεντ / Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών – CIES –FIFA