Η απόφαση, που υπογράφεται από τον υφυπουργό Εργασίας, Τάσο Πετρόπουλο ορίζει ότι τα χρηματικά ποσά που συμψηφίζονται ή επιστρέφονται προς τους δικαιούχους – ασφαλισμένους είναι εκείνα που καταβλήθηκαν υπέρ του κλάδου κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών του ΕΦΚΑ.
Επίσης, μπορεί να είναι ποσά που εισπράχθηκαν αχρεωστήτως από τον ΕΦΚΑ και αποδίδονται είτε στο ΕΤΕΑΕΠ είτε στον ΕΟΠΥΥ, στον ΟΑΕΔ ή σε οποιοδήποτε άλλο φορέα. Στην απόφαση επισημαίνεται ότι οι ανωτέρω εισφορές που αχρεωστήτως εισπράχθηκαν από τον ΕΦΚΑ συμψηφίζονται με τυχόν καθυστερούμενες οφειλές είτε έχουν ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης, είτε όχι. Εάν όμως δεν υπάρχουν οφειλές ή εάν πραγματοποιηθεί ο συμψηφισμός, αλλά και πάλι προκύπτει υπόλοιπο ποσό, τότε αυτό επιστρέφεται στους δικαιούχους – ασφαλισμένους, άτοκα. Για να επιστραφεί έντοκα το ανωτέρω ποσό, θα πρέπει να υπάρχει αμετάκλητη απόφαση δικαστηρίου.
Η απόφαση αποσαφηνίζει την έννοια του όρου αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές. Ως τέτοιες είναι τα ποσά που έχουν εισπραχθεί από τον ΕΦΚΑ, για τα οποία όμως δεν είναι υποχρεωτική η καταβολή τους, με βάση την κείμενη νομοθεσία. Αντίθετα, δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές, τυχόν χρηματικά ποσά που αφορούν περιπτώσεις ακύρωσης χρόνου ασφάλισης, λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
Η διαδικασία του συμψηφισμού ή της επιστροφής των ανωτέρω εισφορών έχει ως εξής:
α) Εάν πρόκειται για μισθωτούς ασφαλισμένους, τότε υποβάλλεται σχετικό αίτημα από το δικαιούχο, ασφαλισμένο ή/και εργοδότη, των αχρεωστήτως καταβληθέντων χρηματικών ποσών.
β) Εάν πρόκειται για ελεύθερους επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενους ή αγρότες, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα χρηματικά ποσά επιστρέφονται στους ανωτέρω δικαιούχους, κατόπιν αίτησης, μετά την ολοκλήρωση της ετήσιας διαδικασίας εκκαθάρισης.
Οι δικαιούχοι μπορούν, με αίτησή τους, που υποβάλλεται εντός διμήνου από την ημερομηνία κοινοποίησης της προβλεπόμενης διαδικασίας εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών, να ζητήσουν να παραμείνει το προς επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέν χρηματικό ποσό στον ΕΦΚΑ ως πιστωτικό υπόλοιπο, συμψηφιζόμενο με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Σε περίπτωση που ο δικαιούχος των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών έχει υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών, της οποίας οι όροι τηρούνται, το προς επιστροφή χρηματικό ποσό συμψηφίζεται με τις τρέχουσες δόσεις της ρύθμισης.
Οι αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές υπέρ τρίτων φορέων που συνεισπράττονται από τον ΕΦΚΑ, επιστρέφονται από αυτόν, σύμφωνα με τη διαδικασία της παρούσας απόφασης και βαρύνουν τον αντίστοιχο φορέα υπέρ του οποίου έγινε η είσπραξη.
Στην υπουργική απόφαση ξεκαθαρίζεται ότι όλες οι ανωτέρω παράμετροι εφαρμόζονται στις εξής περιπτώσεις:
α) Εάν προκύπτει επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, σύμφωνα με τα ανωτέρω και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί, μετά την 1/1/2017.
β) Σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που έχουν υποβληθεί στους ενταχθέντες στον ΕΦΚΑ ασφαλιστικούς οργανισμούς, εξαιρουμένου του Δημοσίου, μέχρι τις 31/12/2016, βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί, έως τις 31/12/2016.
