Διεθνή

Γκάρι Κασπάροφ: Ο σφοδρός πολέμιος της πολιτικής του Πούτιν

Γκάρι Κασπάροφ: Ο σφοδρός πολέμιος της πολιτικής του Πούτιν
Ο κορυφαίος σκακιστής Γκάρι Κασπάροφ, κατηγορείται για σύσταση τρομοκρατικής οργάνωσης στη Ρωσία.

Ο Γκάρι Κασπάροφ που γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1963, είναι Ρώσος τέως παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι και θεωρείται από πολλούς ως ο κορυφαίος σκακιστής όλων των εποχών (Το Αστέρι της Αρμενίας).

Είναι επίσης συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής.

Στη λίστα κατάταξης της FIDE (Διεθνής Σκακιστική Ομοσπονδία) τον Ιανουάριο του 2006, ο Κασπάροφ βρισκόταν στην πρώτη θέση με βαθμολογία ΕΛΟ 2812 (ο Κασπάροφ διεγράφη από τη λίστα των ενεργών αθλητών σκακιού, από τον Απρίλιο του 2006, επειδή παρέμεινε ανενεργός περισσότερο του ενός έτους).

Το ιστορικό του ρεκόρ των 2851 βαθμών από τον Ιούλιο του 1999 ξεπεράστηκε από τον Μάγκνους Κάρλσεν, ο οποίος στη βαθμολογία της FIDE του Ιανουαρίου του 2013 κατετάγη στην πρώτη θέση συγκεντρώνοντας 2861 βαθμούς ΕΛΟ.

Ο Κασπάροφ βρισκόταν στην πρώτη θέση της λίστας ΕΛΟ για περισσότερα από 20 χρόνια (από το 1985 έως το 2006) και ήταν ο αδιαφιλονίκητος Παγκόσμιος Πρωταθλητής στο σκάκι από το 1985 έως το 1993, ενώ συνέχισε να είναι ο «κλασικός» Παγκόσμιος Πρωταθλητής στο σκάκι (της PCA και της WCA) (το σκάκι τότε είχε διασπαστεί στην επίσημη ομοσπονδία και μια ομοσπονδία κορυφαίων αποσκιρτήσαντων σκακιστών, με μεγάλο κύρος και οι δύο ομοσπονδίες) έως την ήττα του από τον Βλαντίμιρ Κράμνικ το 2000.

Ο Κασπάροφ ανακοίνωσε την αποχώρησή του από το επαγγελματικό σκάκι στις 10 Μαρτίου 2005, με σκοπό να αφιερώσει τον χρόνο του στην πολιτική. Είναι ιδρυτικό μέλος της «Επιτροπής 2008: Ελεύθερη Επιλογή», μιας ομάδας φιλελεύθερων αντιπολιτευόμενων πολιτικών αρχηγών και σφοδρός πολέμιος της πολιτικής του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Τα πρώτα χρόνια του Κασπάροφ

Ο Γκάρι Κασπάροφ γεννήθηκε με το όνομα Γκάρι Βαϊνστάιν στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν (Δημοκρατία της Σοβιετικής Ένωσης εκείνη την εποχή) από Εβραίο πατέρα και Αρμένια μητέρα.

Πρωτοξεκίνησε να μελετάει σκάκι σοβαρά όταν ήλθε σε επαφή με ένα σκακιστικό πρόβλημα που είχαν φτιάξει οι γονείς του και το οποίο κατάφερε να λύσει. Ο πατέρας του πέθανε από λευχαιμία όταν εκείνος ήταν 7 ετών και κατόπιν υιοθέτησε το επίθετο της μητέρας του, μόλις του το επέτρεψε ο νόμος στην ηλικία των 12.

Η μητέρα του Κλάρα είναι Αρμένια και το επίθετό της είναι «Κασπαριάν». «Κασπάροφ» είναι η ρωσοποιημένη εκδοχή του επιθέτου αυτού.

Ο Κασπάροφ σπούδασε στο σκακιστικό σχολείο του Μιχαήλ Μποτβίνικ. Σε ηλικία 13 ετών κέρδισε το Σοβιετικό Πρωτάθλημα Νέων στην Τιφλίδα το 1976 πετυχαίνοντας 7 στους 9 πόντους (κάθε νίκη είναι πόντος, ισοπαλία 0.5 και η ήττα 0, από τους 9 δηλαδή βαθμούς που θα μπορούσε να κερδίσει από 9 παρτίδες, κέρδισε 7) κάτι το οποίο επανέλαβε την επόμενη χρονιά, με σκορ 8,5/9.

Το 1978 ο Κασπάροφ συμμετείχε στο τουρνουά εις μνήμην του σκακιστή Σοκόλσκι στο Μινσκ. Είχε λάβει ειδική πρόσκληση για να συμμετάσχει, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να βγει και πάλι πρώτος και να γίνει μαιτρ. Ο Κασπάροφ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι το τουρνουά αυτό απετέλεσε σημείο καμπής στη ζωή του και τον έπεισε να ακολουθήσει το σκάκι ως το επάγγελμά του.

«Θα θυμάμαι το Τουρνουά Σοκόλσκι μέχρι να πεθάνω», έγραψε. Έχει δηλώσει επίσης ότι μετά από την επιτυχία του αυτή, πίστεψε ότι θα μπορούσε πλέον να διεκδικήσει επί ίσοις όροις το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα.

Ο Κασπάροφ ανέβηκε γρήγορα στη λίστα της FIDE. Αρχής γενομένης μίας αβλεψίας της Ρωσικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας, ο Γκάρι Κασπάροφ συμμετείχε σε ένα τουρνουά γκρανμαίτρ στην Μπάνια Λούκα παρόλο που ο ίδιος δεν είχε ακόμη τον τίτλο αυτό (η ομοσπονδία νόμιζε λανθασμένα ότι επρόκειτο για τουρνουά νέων). Το αποτέλεσμα αυτού του τουρνουά υψηλού επιπέδου ήταν η ανάδειξη του Κασπάροφ με προσωρινό βαθμό ΕΛΟ 2595, αρκετό για να τον εκτοξεύσει στη λίστα με τους κουρυφαίους σκακιστές.

Το επόμενο έτος, 1980, κέρδισε το Παγκόσμιο Σκακιστικό Πρωτάθλημα Νέων στο Ντόρτμουντ της Δυτικής Γερμανίας.

Ο Κασπάροφ ήθελε να αναμετρηθεί με τον παγκόσμιο πρωταθλητή Ανατόλι Κάρποφ, ο οποίος ήταν ισχυρά ευνοούμενος από τη Ρωσική Σκακιστική Ομοσπονδία. Ο Κασπάροφ θα έπρεπε βεβαίως να περάσει πρώτα μέσα από το Τουρνουά των Υποψηφίων για να προκριθεί.

Η πρώτη του αναμέτρηση στο Τουρνουά των Υποψηφίων ήταν εναντίον του Αλεξάντρ Μπελιάφσκι, από τον οποίον ο Κασπάροφ βγήκε απρόσμενα κερδισμένος, καθώς ο Μπελιάφσκι ήταν ένας εξαιρετικά δυνατός αντίπαλος. Πολιτικές παρεμβάσεις απείλησαν την επόμενη αναμέτρηση του Κασπάροφ εναντίον του Βίκτωρ Κορτσνόι, η οποία είχε προγραμματιστεί να διεξαχθεί στην Πασαντένα, Καλιφόρνια.

Ο Κορτσνόι αυτομόλησε από τη Ρωσία στα τέλη της δεκαετίας του 1970, και την εποχή εκείνη ήταν ο δυνατότερος παίκτης εκτός ΕΣΣΔ. Διάφοροι πολιτικοί «ελιγμοί» παρεμπόδισαν τον Κασπάροφ να παίξει ενάντια στον Κορτσνόι, ώστε αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την αναμέτρηση. Το ζήτημα επιλύθηκε με την άδεια του Κορτσνόι να γίνει η αναμέτρηση στο Λονδίνο, όπου ο Κασπάροφ κέρδισε.

Η τελευταία αναμέτρηση Υποψηφίων του Κασπάροφ ήταν εναντίον του αναγεννημένου Βασίλι Σμισλόφ (ο οποίος στον προηγούμενο γύρο είχε φέρει ισοπαλία 7-7 εναντίον του Ρόμπερτ Χίμπνερ και προκρίθηκε στην κλήρωση). Ο Σμισλόφ ήταν ο έβδομος παγκόσμιος πρωταθλητής το 1957, αλλά τα επόμενα χρόνια η ενεργητικότητά του στη σκακιέρα είχε μειωθεί δραματικά. Ο Κασπάροφ κέρδισε εκ νέου.

Η αποχώρηση του Κασπάροφ από το σκάκι

Μετά τη νίκη του στο διάσημο σκακιστικό τουρνουά του Λινάρες για ένατη φορά, ο Κασπάροφ ανακοίνωσε στις 10 Μαρτίου 2005 την αποχώρησή του από το αγωνιστικό σκάκι.

Ο λόγος τον οποίο επικαλέστηκε ήταν η έλλειψη προσωπικών στόχων στο σκάκι (είχε δηλώσει όταν κέρδισε το ρωσικό σκακιστικό πρωτάθλημα το 2004 ότι αυτός ήταν και ο τελευταίος μεγάλος τίτλος τον οποίο κέρδισε καθαρά), εκδήλωσε δε την απογοήτευσή του για την αποτυχία επανένωσης των παγκοσμίων πρωταθλημάτων.

Ο Κασπάροφ δήλωσε ότι μπορεί να συμμετάσχει σε ορισμένους αγώνες ράπιντ (ταχύ σκάκι) για καθαρή ψυχαγωγία, αλλά ότι σκοπεύει να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στα βιβλία του (δηλαδή τη σειρά βιβλίων του με τίτλο My Great Predecessors (βλ. κατωτέρω), καθώς και ένα βιβλίο στη σύνδεση μεταξύ των διαδικασιών λήψεως αποφάσεων στο σκάκι και άλλων πτυχών της ζωής), και ότι θα συνεχίσει να συμμετάσχει ενεργά στη ρωσική πολιτική σκηνή, η οποία, κατά τα λεγόμενά του, «προχωρεί προς λανθασμένο δρόμο».

Ο Κασπάροφ ήταν ανοιχτά επικριτικός προς τον τέως πρόεδρο και νυν πρωθυπουργό της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν.

Στις 10 Απριλίου, 2005, ο Κασπάροφ βρισκόταν στη Ρωσία σε μια διαφημιστική εκδήλωση, όταν χτυπήθηκε στο κεφάλι με μια σκακιέρα την οποία μόλις είχε υπογράψει. Ο άνθρωπος που του επιτέθηκε φέρεται ότι είπε αμέσως πριν την επίθεση: «Σε θαύμαζα ως σκακιστή, αλλά τα παράτησες όλα για την πολιτική».