Περίπου 9,8 εκατ. εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους καλούνται να προσέλθουν την Κυριακή 21 Μαΐου στα 21.529 εκλογικά τμήματα και να εκλέξουν την κυβέρνηση ή τον σχηματισμό που θα οδηγήσει την Ελλάδα στη... νέα εποχή, ενώ με τους σταυρούς τους θα κρίνουν την σύνθεση του κοινοβουλίου.
Αν από τη διαδικασία των πρώτων εκλογών δεν προκύψει κυβέρνηση ή κυβερνητικό σχήμα, η νέα Βουλή θα διαλυθεί και η χώρα θα πάει σε νέες εκλογές, με πιθανές ημερομηνίες τη 2η Ιουλίου ή την 25η Ιουνίου.
Με βάση το Σύνταγμα και την εκλογική νομοθεσία, η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική. Εξαιρούνται της υποχρέωσης όσοι είναι άνω των 70 ετών, όσοι πρόκειται να βρίσκονται κατά την ημέρα της ψηφοφορίας στο εξωτερικό, όσοι δεν μπορούν να μετακινηθούν για λόγους υγείας και οι εκλογείς που έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ετεροδημοτών, αλλά δεν συστάθηκε εκλογικό τμήμα λόγω μη συμπλήρωσης του αριθμού των 40 τουλάχιστον ετεροδημοτών εκλογέων της ίδιας βασικής εκλογικής περιφέρειας.
Μέσα σε 10 χρόνια 2.000.000 πολίτες «γύρισαν την πλάτη» στις εκλογές
Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα και κρίσιμα στοιχεία της αυριανής εκλογικής αναμέτρησης είναι εκείνο της συμμετοχής ή αντιστρόφως της αποχής των πολιτών. Οι τελευταίες εκλογές του 2019 σημαδεύτηκαν από αποχή της τάξης του 42,08%, η οποία είχε ξεπερασει ακόμη και το ποσοστό των ευρωεκλογών της ίδιας χρονιάς, όταν στις κάλπες επέλεξε να μην προσέλθει το 41,31%. Γυρνώντας ακόμη πιο πίσω στις εκλογές του 2015, βλέπουμε πως το 43,43% των ψηφοφόρων απείχε της εκλογικής διαδικασίας - αποχή ρεκόρ για την εποχή της Μεταπολίτευσης.
Υψηλά ήταν τα ποσοστά και στις προηγούμενες εκλογές: Τον Μάιο του 2012 η αποχή άγγιξε το 34,88%, τον Ιούνιο του 2012 το 37,51%, ενώ τον Ιανουάριο του 2015 ήταν στο 35,13%.
Aπό το 2004 παρατηρείται μια ραγδαία μείωση της συμμετοχής, η οποία σταδιακά έφτασε στο ιστορικό χαμηλό της τα 5,566 εκατ. τον Σεπτέμβριο του 2015, ισοδυναμώντας δηλαδή συνολικά με αποχώρηση 2.000.000 ψηφοφόρων από το ενεργό εκλογικό σώμα.
Τι πρέπει να έχουμε μαζί μας για να ψηφίσουμε
Οι εκλογείς πρέπει να φέρουν μαζί τους την αστυνομική τους ταυτότητα ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριό τους (ακόμα κι αν έχει λήξει) ή την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων. Σημειώνεται ότι τυχόν «κομμένα» δελτία αστυνομικής ταυτότητας είναι αποδεκτά.
H αναγνώριση των εκλογέων μπορεί να γίνει και με χρήση της ψηφιακής ταυτότητας που είναι προσβάσιμη μέσω της κυβερνητικής πύλης https://wallet.gov.gr.
Το προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και οι στρατιωτικοί που υπηρετούν στις Ένοπλες Δυνάμεις, ή στο Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή, ψηφίζουν με βάση τους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους στην περιφέρεια όπου υπηρετούν.
Η αναγνώριση των στρατιωτικών και όσων υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας γίνεται με βάση τις στρατιωτικές ή υπηρεσιακές τους ταυτότητες.
Όσοι ένστολοι ψηφίσουν στον δήμο που είναι εγγεγραμμένοι, οφείλουν να προσκομίσουν στην εφορευτική επιτροπή βεβαίωση της υπηρεσίας τους ή της μονάδας τους ότι δεν έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους.
Οι ναυτικοί που υπηρετούν σε πλοίο με ελληνική σημαία, που την ημέρα των εκλογών βρίσκεται σε ελληνικό λιμάνι, εγγράφονται σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ώστε να ψηφίσουν στον δήμο όπου βρίσκεται το πλοίο.
Επίσης, Έλληνες πολίτες, οι οποίοι είναι φυλακισμένοι και δεν έχουν στερηθεί το δικαίωμα του εκλέγειν, ψηφίζουν στο εκλογικό τμήμα του καταστήματος όπου κρατούνται, βάσει ειδικών εκλογικών καταλόγων, στους οποίους εγγράφονται για το σκοπό αυτό.
Οι ετεροδημότες ψηφίζουν στον τόπο διαμονής τους, εφόσον είχαν υποβάλει σχετική αίτηση έως την 28η Φεβρουαρίου 2023 και περιελήφθησαν σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους.
Πώς ψηφίζουμε: Τα λάθη που βγάζουν άκυρο το ψηφοδέλτιό μας
Να σημειωθεί καταρχάς ότι στο ψηφοδέλτιο βάζουμε αριστερά ή δεξιά από το ονοματεπώνυμο του υποψηφίου, μονάχα έναν απλό σταυρό (+) και όχι τσεκ ή οποιοδήποτε άλλο σύμβολο.
Προσοχή: Σε περίπτωση που κάποιος βάλει σταυρό και τις δύο πλευρές του ονοματεπωνύμου του υποψήφιου βουλευτή, τότε το ψηφοδέλτιο θεωρείται άκυρο.
Θα πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη μας ότι το στυλό που θα χρησιμοποιήσουμε θα πρέπει να είναι είτε μπλε είτε μαύρου χρώματος.
Κατά το παρελθόν έχουν θεωρηθεί άκυρα ψηφοδέλτια που έχει βρεθεί αντί για σταυρό να έχουν π.χ. μια ημισέληνο (ενδεχομένως από Έλληνα πολίτη μουσουλμανικού θρησκεύματος), ή ο σταυρός να έχει επιπλέον κυκλωθεί ή να έχει χρησιμοποιηθεί στυλό κόκκινου, πράσινου ή άλλου χρώματος.
Αξίζει να σημειωθεί πως αν μπερδευτούμε και βάλουμε περισσότερους σταυρούς απ’ όσους πρέπει, το ψηφοδέλτιο δε θεωρείται άκυρο. Απλώς δεν προσμετράται για κανέναν από τους υποψήφιους βουλευτές και πηγαίνει υπέρ του κόμματος. Είναι δηλαδή σαν να μην έχουμε βάλει κανέναν σταυρό.
Πόσους σταυρούς βάζουμε ανάλογα με την περιφέρειά μας
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο αριθμός των σταυρών που θα βάλουμε φέτος σε σχέση με τις προηγούμενες του Ιουλίου 2019, θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί καθώς υπήρξε ανακατανομή των εδρών σε μια σειρά από περιοχές, μετά την επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της απογραφής από την Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Στους νομούς που υπήρξε αύξηση του πληθυσμού θα εκλέγονται πλέον περισσότεροι βουλευτές και άρα θα μπορούσαμε να βάλουμε περισσότερους σταυρούς και σε περιοχές που καταγράφηκε συρρίκνωση του πληθυσμού, μειώθηκαν οι έδρες οπότε θα μπορούσε να είναι και λιγότεροι οι σταυροί.
Στην πράξη όμως ως προς τη σταυροδοσία δεν θα έχουμε αλλαγές, καθώς οι μεταβολές που υπήρξαν ήταν αμελητέες. Για παράδειγμα, στην Α’ Αθηνών οι έδρες μειώνονται από 14 σε 13, αλλά ο αριθμός των σταυρών παραμένει ίδιος, δηλαδή τέσσερις.
Σε γενικές γραμμές θα πρέπει να θυμόμαστε ότι:
Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από ένας ως και τρεις βουλευτές, βάζουμε έναν σταυρό.
Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από τέσσερις ως και επτά βουλευτές, βάζουμε μέχρι δύο σταυρούς.
Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από οκτώ ως και δώδεκα βουλευτές, βάζουμε μέχρι τρεις σταυρούς.
Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται περισσότεροι από δεκατρείς βουλευτές, βάζουμε μέχρι τέσσερις σταυρούς.
