Στόχος του προέδρου των ΗΠΑ είναι ο τερµατισµός των δύο πολέµων. Ασφαλώς, οι όροι της διευθέτησης είναι που κάνουν τη διαφορά, όµως για τον Τραµπ µπορεί να είναι ψιλά γράµµατα.
Τα µηνύµατα από τους διορισµούς των υπουργών του Ντόναλντ Τραµπ είναι αµφίσηµα. Στην Ευρώπη υπήρξε αρχικά ανακούφιση µε την τοποθέτηση του Μάρκο Ρούµπιο στη θέση του υπουργού Εξωτερικών και του Μάικ Γουόλτς ως συµβούλου Εθνικής Ασφαλείας, η οποία, ωστόσο, στη συνέχεια έγινε ανησυχία µε τους διορισµούς του Πιτ Χέγκσεθ στη θέση του υπουργού Αµυνας και της Τάλσι Γκάµπαρντ ως συντονίστριας των υπηρεσιών πληροφοριών.
Ενα από τα κυρίαρχα ζητήµατα που απασχολούν την Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα είναι η κατάληξη του πολέµου στην Ουκρανία. Ανάλογα τον τρόπο θα γίνουν αντιληπτές οι προθέσεις της κυβέρνησης Τραµπ, ενώ θα ενθαρρυνθούν αλλά και θα αποθαρρυνθούν ανάλογα αναθεωρητές και υπερασπιστές της υφιστάµενης τάξης πραγµάτων.
Ορισµένοι ελπίζουν ότι υπουργοί, των οποίων ο λόγος έχει ειδικό βάρος, όπως ο Ρούµπιο, θα επηρεάσουν τον Τραµπ στις τελικές αποφάσεις. Αυτό µεν δεν αποκλείεται, εντούτοις, περισσότερο θα µετρήσουν δύο στοιχεία: η πεποίθηση του Τραµπ ότι είναι κορυφαίος deal maker και η πολιτική του κληρονοµιά. Εποµένως ο στόχος του, τον οποίο θεωρεί απολύτως εφικτό –γι’ αυτό άλλωστε έχει δεσµευτεί ότι θα τον υλοποιήσει– είναι ο τερµατισµός των δύο πολέµων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Ασφαλώς οι όροι της διευθέτησης είναι που κάνουν τη διαφορά, όµως για τον Τραµπ αυτοί µπορεί να είναι ψιλά γράµµατα, τόσο γιατί δεν διακυβεύεται κάτι κρίσιµο για τις Ηνωµένες Πολιτείες όσο και γιατί στο τέλος της ηµέρας αυτό που θα µετρήσει είναι η λύση, ώστε η Ουάσιγκτον να έχει ήσυχο το κεφάλι της και να στραφεί στην ανάσχεση της µεγάλης κατ’ αυτήν απειλής, που είναι η Κίνα. Αυτή η άποψη είναι απλοϊκή, όµως ο Τραµπ φαίνεται ότι θεωρεί πως η χώρα του είναι ικανή να απορροφήσει τις όποιες συνέπειες, ακόµη και συνθηκολόγησης της Ουκρανίας. Από την άλλη, είναι εξίσου απλοϊκό να πιστεύουµε ότι η Ουάσιγκτον θα δεχθεί ή θα προωθήσει οποιαδήποτε λύση στο Ουκρανικό, που θα ικανοποιεί πλήρως ή σε µεγάλο βαθµό τη Ρωσία, γιατί τότε πέραν του γοήτρου της, που θα τρωθεί περαιτέρω, θα φανεί ότι δεν είναι ικανή να υπερασπιστεί τους συµµάχους της. Οσο αδιάφορο κι αν τυχόν είναι αυτό στον Τραµπ, οι Ηνωµένες Πολιτείες έχουν επενδύσει τεράστιο διπλωµατικό κεφάλαιο αλλά και πακτωλό χρηµάτων στην Ουκρανία για να αφοµοιώσουν µία συµφωνία συνθηκολόγησης της τελευταίας. Αλλωστε, η αµερικανική αµυντική βιοµηχανία, που έχει ισχυρές προσβάσεις στον Τραµπ, όπως και οι κατασκευαστικές εταιρείες, θα ήθελαν την επόµενη µέρα να έχουν µερίδιο της πίτας, από τη µια της ενίσχυσης των ουκρανικών ενόπλων δυνάµεων και από την άλλη της ανοικοδόµησης µιας µερικώς κατεστραµµένης χώρας.
Το ιδανικό σενάριο λοιπόν για τον Τραµπ θα είναι να σταµατήσει τον πόλεµο σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, στην πρώτη περίπτωση µε καλύτερους όρους από ό,τι πιθανόν θα το έκανε ο Μπάιντεν. Αν όµως θέλει µία εσπευσµένη λύση, τότε αυτή δεν θα είναι η καλύτερη δυνατή. Πάντως, σε σηµαντικό βαθµό εξαρτάται και από τον Πούτιν και δεν αποκλείεται ο Τραµπ να του ασκήσει πίεση ή και να στραφεί εις βάρος του, αν θεωρήσει ότι προσπαθεί να εκµεταλλευτεί την κατάσταση για να πετύχει µια µονοµερή υπέρ των ρωσικών συµφερόντων συµφωνία.
Για την υστεροφηµία του Τραµπ, ο οποίος έχει δηλώσει πως θέλει να φέρει την ειρήνη σε όλο τον κόσµο, ένα σοβαρό ενδεχόµενο θα ήταν να προσπαθήσει να πετύχει κι άλλες διευθετήσεις και µάλιστα σε περιοχές ειδικού ενδιαφέροντος για τις Ηνωµένες Πολιτείες, όπως είναι το Αιγαίο, η ανατολική Μεσόγειος, αλλά και τα Βαλκάνια. Θεωρεί εξάλλου πως η αντισυµβατικότητά του σε σχέση µε την αµερικανική γραφειοκρατία και ο απρόβλεπτος χαρακτήρας του αποτελούν διαπραγµατευτικό πλεονέκτηµα. Αλλωστε, επί Τραµπ προωθήθηκαν οι συµφωνίες του Αβραάµ, οι οποίες δεν είχαν αποκλειστικό γνώµονα τη βελτίωση των σχέσεων του Ισραήλ µε αραβικές χώρες, αλλά και την εµπέδωση της αντίληψης απευθείας διευθέτησης προβληµάτων που ταλανίζουν τις σχέσεις των περιφερειακών δρώντων, χωρίς την εµπλοκή τρίτων και ειδικότερα των Αµερικανών. Οι τελευταίοι δύνανται παντοιοτρόπως να ασκούν πίεση ή και να ενθαρρύνουν τα εµπλεκόµενα µέρη να επιλύσουν τις διαφορές τους. Στη δε περίπτωση του Τραµπ, αν διαβλέπει ή έχει πειστεί για τα απτά οφέλη επίτευξης µιας συµφωνίας, θα το κάνει µε τη γνωστή του απολυτότητα και χωρίς να υπηρετήσει βασικές αρχές. Ηδη στη Σερβία (µάλλον πρόωρα) πανηγυρίζουν, προσβλέποντας σε υπέρ τους παρέµβασή του σε σχέση µε το Κόσοβο. Στα καθ’ ηµάς, ανάµεσα στα διάφορα σενάρια, αυτό της συνολικής λύσης στην ευρύτερη περιοχή δεν πρέπει να αποκλειστεί. Οπως όµως και οι εκπλήξεις, αναλογιζόµενοι τη συνάντηση Ελον Μασκ - Ιρανού µόνιµου πρεσβευτή στον ΟΗΕ, αλλά και την επιρροή του πρώτου στον Τραµπ.
(O Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου ∆ιεθνών Υποθέσεων (IGA) και καθηγητής του Αµερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος -Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Η Καθημερινή" της Κυριακής)
