Οι εσωτερικές εκλογές στο ΠΑΣΟΚ αποκτούν πρόσθετο ενδιαφέρον μετά τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ, δηλωτικές όμως και της αρνητικής κατάστασης που επικρατεί ευρύτερα στο κομματικό σύστημα της χώρας.
Αυτό φάνηκε ανάγλυφα από την πρωτοφανή αποχή στις πρόσφατες ευρωεκλογές που έφτασε στο 60%.
Βέβαια δεν συνέβη τυχαία, ούτε οφείλεται στο ότι ο λαός ξέμαθε να ψηφίζει.
Απλά κατέγραψε με σαφήνεια ότι αποδοκιμάζει σχεδόν καθολικά το σημερινό πολιτικό status της χώρας για έλλειψη ποιότητας, προσανατολισμού και επάρκειας και ήρε την εμπιστοσύνη του.
Και ενώ η επικίνδυνη αυτή απόρριψη γίνεται ευθέως αντιληπτή από όσους ζουν ακόμη μέσα στην πλατιά ενδοχώρα της πραγματικής ελληνικής ζωής, το αυτιστικό κομματικό μας σύστημα και τα διάφορα συνωδά υποσυστήματα του, επιλέγουν να στρουθοκαμηλίζουν, προσποιούμενα ότι δεν το είδαν και δεν το άκουσαν.
Ούτε όμως εγώ είμαι αφελής νοσταλγός της δικής μου εποχής, ωσάν το τότε πολιτικό σύστημα να λειτουργούσε άψογα και το πολιτικό προσωπικό διακρίνονταν από σπάνιες πολιτικές ικανότητες και αρετές. Όχι βέβαια. Ούτε καθολικά επαρκές ή ενάρετο ήταν.
Είμαι όμως πεπεισμένος ότι οι προηγούμενες γενιές πολιτικών είχαν στενότερη σχέση με το λαϊκό αίσθημα. Δεν ήταν πολιτικές κατασκευές των μίντια, ούτε λειτουργούσαν ως είδωλα της λαϊκής πλάνης, ούτε θηρευτές εντυπώσεων ήταν στο σημερινό βαθμό.
Μέσα από τις φαυλότητες της εποχής εκείνης διέκρινες και σοβαρά στοιχεία πραγματικής έγνοιας και αίσθησης καθήκοντος, στοιχεία που σήμερα τα κατατρώγει η ρηχότητα και η επίπλαστη αγωνία της κυνικής και θρασύτατης “επικοινωνίας” και του πολιτικού ναρκισσισμού.
Υπήρχαν και τότε μέτριες πολιτικές παρουσίες, αλλά ποτέ στην ιστορία της χώρας δεν έλλειψαν οι μεγάλες και εμπνευσμένες πολιτικές οντότητες κύρους που υπήρχαν σε όλους τους πολιτικούς και ιδεολογικούς χώρους και των οποίων η συμβολή στη διαμόρφωση της νεότερης Ελλάδος ήταν καθοριστική.
Το πρόβλημα είναι ότι η χώρα με αυτές τις πολιτικές δυνάμεις θα αντιμετωπίσει περίπλοκους κινδύνους γεωπολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής αποσταθεροποίησης.
Το ζητούμενο είναι αν αντιδρά σήμερα η ελληνική κοινωνία απέναντι σε όλα αυτά τα πνιγηρά φαινόμενα κοινωνικοπολιτικής παρακμής. Γιατί απο μόνη της η αποχή από τις εκλογές δεν φτάνει για να ξεφύγει από τον βαλτώδη εγκλωβισμό της.
Οι δημοκρατικές κοινωνίες, που θέλουν να επιβιώσουν, δεν μένουν σε παρόμοιες καταστάσεις απαθείς παρατηρητές, άβουλές, μηδενιστικές και μαραμένες.
Είναι δε πολιτικό παράδοξο να περιμένουν πολλοι την αντιστροφή της κατάστασης από εκείνους που οι ίδιοι έχουν ήδη απορρίψει ως ακατάλληλους να τους κυβερνήσουν.
Οι κοινωνίες που θέλουν να επιβιώσουν αναζητούν σε κάθε ευκαιρία τους αποδεδειγμένα καταλληλότερους και επαρκέστερους για την προστασία των συμφερόντων της χώρας και του λαού.
Είναι λοιπόν γι’ αυτό σημαντική η ευκαιρία αυτών των εσωκομματικών εκλογών του ΠΑΣΟΚ να ισορροπήσει επιτέλους το πολιτικό σύστημα με την ανάδειξη ενός πρωθυπουργήσιμου προσώπου για την διακυβέρνηση της χώρας, με κύρος, με γνώση, με διεθνή αναγνώριση, με στέρεες πεποιθήσεις και φορτία εμπιστοσύνης.
Στο ερώτημα αν υπάρχει πρωθυπουργήσιμη επιλογή η απάντηση ελπίζω ότι θα δοθεί από ένα είδος “συλλογικής ευφυίας” των μελών του κόμματος που ιστορικά ήδη λειτούργησε επιτυχημένα στο ΠΑΣΟΚ.
Το ευρύτερο Πασοκ είναι ένα έμπειρο κόμμα που διαθέτει αποδεδειγμένα ικανά και με αξιοσύνη στελέχη να κυβερνήσουν ξανά την χώρα.
Τα νέα όμως πολιτικά δεδομένα πρέπει να κτιστούν με βάση τις πολιτικές απαιτήσεις αυτής της εποχής και όχι από κεκρυμμένα πολιτικά σχεδιαστήρια που διακινούν αυτό το διάστημα, θνησιγενείς και αμφιλεγόμενες ευκαιριακές συμπορεύσεις.
Στις ώριμες Δημοκρατίες, όταν προκύπτει από αντιπολιτευόμενο κόμμα μια αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή διακυβέρνησης τότε συνηθως ενεργοποιούνται αυτόματα πολιτικές και κοινωνικές δυναμικές πού εμπνέουν και κινητοποιούν τους πολίτες και ιδιαίτερα τις νεότερες γενιές. Τα νέα αυτά ρεύματα που διατρέχουν την κοινωνία είναι και αυτά που επιδρούν στους πολιτικούς συσχετισμούς για υγιείς συννέσεις ευθύνης για την πρόοδο της χώρας και όχι για την πολιτική επιβίωση κάποιων.
Επιδρούν επίσης στην ψυχολογία του λαού, στην θεώρηση των διεθνών αγορών, στην λειτουργία της Διοίκησης και των βασικών Θεσμών καθώς και στις πολυδιάστατες και στέρεες επιλογές στην εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια της χώρας.
Το φαινόμενο αυτο δεν είναι καινούργιο, το ζήσαμε αρκετές φορές στην χώρα μας.
Το ύποπτα καλλιεργούμενο δόγμα του «αναντικατάστατου πρωθυπουργού”, ελλείψει δήθεν πρωθυπουργήσιμης προσωπικότητας πρέπει να απαντηθεί και να απαντηθεί τώρα σε αυτές της εσωκομματικές εκλογές.
Για να παύσει ν’ αποτελεί άλλοθι των συνεχιζόμενων σημαντικών λαθών και εμμονών της κυβέρνησης, της αφόρητης άσκησης προσωποπαγούς εξουσίας, της πολιτικής της αβουλίας, της ωραιοποίησης των καταστάσεων, καθώς και των θεσμικών αυθαιρεσιών.
Η πρωτεύουσα όμως προτεραιότητα είναι να αρχίσει να καλλιεργείται από τώρα ένα νέο πνεύμα ριζικής αναθέσμισης των ρηγματωμένων λειτουργιών της χώρας.
Να προχωρήσει η νέα ηγεσία, στην προετοιμασία και στην επεξεργασία από τώρα, εν ενόψει της συνταγματικής αναθεώρησης, συγκεκριμένων προτάσεων για εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στο πολιτειακό και στο πολιτικό σύστημα.
Δεν ακυρώνω τα επιτεύγματά του πολιτικού συστήματος από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.
Εξεμέτρησε όμως το ζην. Επισημαίνω με έμφαση και με πάθος τις αδυναμίες του γιατί στην όποια ιεράρχηση των πολλών προβλημάτων της χώρας θεωρώ πρώτη προτεραιότητα και αναγκαίο πρόκριμα την αναμόρφωση του Βασικού συστήματος.
Αναφέρω εδώ τελείως ενδεικτικά ελάχιστες από τις απαραίτητες συστημικές μεταρρυθμίσεις για να κατανοηθεί περισσότερο η απαιτούμενη ένταση και η έκταση τους στο πολιτειακό και πολιτικό πεδίο.
-επαναφορά μεγάλου μέρους των αρμοδιοτήτων διέθετε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με το σύνταγμα του 1975, με ενδεχόμενες προσθήκες όπως η επιλογή της ηγεσίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων και των Ανεξάρτητων Αρχών έπειτα από πρόταση πολλαπλάσιου αριθμού υποψηφίων από την Γερουσία.
-Καθιέρωση Γερουσίας με 50 αιρετά μέλη με αντίστοιχη μείωση των μελών της Βουλής στα 250, με αρμοδιότητες νομοθετικές ελεγκτικές και κυρίως εγγυητικές και μετριαστικές.
- Κατάργηση σταυρού προτίμησης στις βουλευτικές εκλογές.
-Αποτροπή ενδιάμεσων εκλογών κατά το σουηδικό σύνταγμα.
Η Αναθέσμιση της χώρας είναι το πρωταρχικό περιεχόμενο μιας νέας Ελληνικής Σοσιαλδημοκρατίας, νοουμένης μόνο ως το πνεύμα που καθοδηγεί πολιτισμικά την ελληνική κοινωνία και όχι ως πολιτική τιτλοφορία.
(Ο Αλέκος Παπαδόπουλος είναι πρώην υπουργός- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Το Βήμα" της Κυριακής)