Παρά τις διαβεβαιώσεις για «κανονικότητα» και επαρκή ρευστότητα, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα παραμένουν ένα χρόνιο και άλυτο πρόβλημα. Η συσσώρευση των χρεών δεν οφείλεται σε έλλειψη χρημάτων, αλλά σε παθογένειες που επιμένουν: χρονοβόρες διαδικασίες εκκαθάρισης, έλλειψη προσωπικού, αργή διεκπεραίωση πληρωμών και ανεπαρκής μηχανοργάνωση. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και ο Κλάους Ρέγκλινγκ, ο πρώην επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, αφιέρωσε πέντε ολόκληρα χρόνια πιέζοντας διαρκώς τις ελληνικές κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, θέτοντας ως προαπαιτούμενο την εκκαθάριση των χρεών για την εκταμίευση δόσεων. Παρά τις προσπάθειες, το φαινόμενο ουδέποτε εξαλείφθηκε. Αντίθετα, με την αποχώρηση των θεσμών το Δημόσιο επιστρέφει σε παλιές συνήθειες, στερώντας από την αγορά πολύτιμη ρευστότητα.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, τον Μάρτιο του 2025 οι οφειλές αυτές ανήλθαν σε 2,9 δισ. ευρώ, επίπεδα σχεδόν ταυτόσημα με εκείνα του Νοεμβρίου του 2017, όταν είχαν φτάσει τα 3,14 δισ. ευρώ. Αν προστεθούν και οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων, που διαμορφώθηκαν στα 723 εκατ. ευρώ –με τα 316 εκατ. να θεωρούνται ληξιπρόθεσμα– το σύνολο της ρευστότητας που λείπει από την αγορά λόγω των χρεών του Δημοσίου ανέρχεται σε 3,648 δισ. ευρώ.
Το γεγονός αυτό προκαλεί έντονο προβληματισμό, καθώς σήμερα το κράτος δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας, ούτε στερείται χρηματοδοτικών πόρων. Οι βασικές αιτίες της κατάστασης αυτής εντοπίζονται στη χρονοκαθυστέρηση των διαδικασιών ελέγχου και εκκαθάρισης, στην υποστελέχωση κρίσιμων υπηρεσιών, αλλά και στην ελλιπή μηχανογράφηση.
Ο κλάδος της Υγείας παραμένει ο «μεγάλος ασθενής», καθώς τα δημόσια νοσοκομεία συγκεντρώνουν τις περισσότερες από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, συνολικού ύψους 1,489 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αυξήθηκε κατά 212 εκατ. ευρώ μέσα σε μόλις έναν μήνα, επιβεβαιώνοντας την τάση διόγκωσης των υποχρεώσεων. Ενδεικτικά, το 2017 οι αντίστοιχες οφειλές των νοσοκομείων ήταν 326 εκατ. ευρώ, ενώ από το 2023 κι έπειτα κυμαίνονται σταθερά πάνω από το 1 δισ. ευρώ.
Ανησυχητική αύξηση καταγράφεται και στα χρέη των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα οποία ανήλθαν στα 373 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο από 280 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο. Αντίθετα, οριακή μείωση παρουσιάζουν τα χρέη των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, που υποχώρησαν στα 582 εκατ. ευρώ από 604 εκατ. ευρώ.
Αύξηση σημειώνεται και στις οφειλές των λοιπών νομικών προσώπων του Δημοσίου, που από 195 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο εκτινάχθηκαν στα 227 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο. Σημαντική είναι και η αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών του «στενού» δημόσιου τομέα – υπουργεία και άμεσα εποπτευόμενοι φορείς – που έφτασαν στα 254 εκατ. ευρώ, από 174 εκατ. ευρώ ένα μήνα πριν. Από αυτά, τα 242 εκατ. ευρώ προέρχονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τα υπόλοιπα 12 εκατ. ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό. Όσον αφορά τις εκκρεμείς επιστροφές φόρων, μειώθηκαν στα 723 εκατ. ευρώ από 824 εκατ. τον Φεβρουάριο.
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο «τεστ αξιοπιστίας»: να αποδείξει ότι μπορεί να θεραπεύσει μια από τις πιο βαθιές παθογένειες του ελληνικού κράτους – τις διαχρονικές ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου. Έχοντας χτίσει το πολιτικό του κεφάλαιο ως ο «αρχιτέκτονας» του gov.gr, ο σημερινός υπουργός Εθνικής Οικονομίας καλείται να αποδείξει πως η ψηφιοποίηση δεν είναι μόνο εργαλείο για απλές διοικητικές διευκολύνσεις, αλλά και για βαθιές διαρθρωτικές τομές με οικονομικό αποτύπωμα.
Η ευκαιρία είναι καθαρή: ένα κράτος που σήμερα δεν έχει πρόβλημα ρευστότητας, εξακολουθεί να καθυστερεί πληρωμές δισεκατομμυρίων, όχι επειδή δεν μπορεί, αλλά επειδή δεν λειτουργεί σωστά. Ο κ. Πιερρακάκης οφείλει να αποδείξει ότι μπορεί να «ξεκλειδώσει» τις πληρωμές μέσω ενός πλήρως αυτοματοποιημένου και διασυνδεδεμένου συστήματος, που θα καταργεί τη χαρτούρα, τις ουρές και τις καθυστερήσεις.
