Σχετικές οδηγίες για την αντιμετώπιση των συνταξιοδοτικών περιπτώσεων ασφαλισμένων με διαδοχικό χρόνο ασφάλισης παρέχει σχετική εγκύκλιος του e-ΕΦΚΑ.
Ειδικότερα με τις διατάξεις του νέου ασφαλιστικού νόμου το σύστηµα της διαδοχικής απλοποιείται ενώ µειώνεται ο αριθµός των ενσήµων που απαιτούνται από το πρώτο κιόλας στάδιο της διαδικασίας, ώστε να κριθεί το δικαίωµα από τον τελευταίο φορέα ασφάλισης. Ταυτόχρονα δίνεται η δυνατότητα σε ασφαλισµένους άνω των 67 ετών µε αθροιστικά 15ετία να λάβουν σύνταξη ακόµη και αν δεν πληρούν τις ειδικές προϋποθέσεις της.
Μέχρι σήµερα ο ασφαλισµένος έπρεπε να συµπληρώνει συνολικά 1.500 ένσηµα στον τελευταίο φορέα, εκ των οποίων 500 την τελευταία 5ετία, ώστε το αίτηµα να κριθεί από το τελευταίο Ταµείο. ∆ιαφορετικά το αίτηµά του µεταφερόταν στο Ταµείο που είχε τις περισσότερες ηµέρες ασφάλισης και αν δεν θεµελίωνε ούτε εκεί, σε όλα τα υπόλοιπα Ταµεία µε φθίνουσα σειρά.
Αφού απορριπτόταν σε όλα αυτά τα βήµατα, µπορούσε να πάρει σύνταξη από το τελευταίο Ταµείο εφόσον είχε 1.000 ένσηµα (300 την τελευταία 5ετία). Με τον νέο νόμο η ευνοϊκή µεταχείριση των µειωµένων προϋποθέσεων -1.000 ένσηµα συνολικά και 300 την τελευταία 5ετία- έρχεται από το πρώτο βήµα για όλους.
Οι διατάξεις εφαρμόζονται για αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από την έναρξη ισχύος του κοινοποιούμενου νόμου (δηλαδή από 28.02.2020) και καθώς και για όσες εκκρεμούν σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας, των οποίων τα οικονομικά αποτελέσματα ανατρέχουν στην ημερομηνία της αρχικής αίτησης συνταξιοδότησης και οπωσδήποτε μετά την 13.05.2016.
Ως εκ τούτου, κατά τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και τον υπολογισμό του ποσού της εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης λαμβάνεται υπόψη υποχρεωτικά: ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί στον e-ΕΦΚΑ από 1.1. 2017 και μετά.
- ο χρόνος ασφάλισης του πρώην φορέα με τη δραστηριότητα του οποίου συνεχίζεται η ασφάλιση στον e-ΕΦΚΑ.
Λαμβανομένου υπόψη ότι οι χρόνοι ασφάλισης των ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων αποτελούν χρόνο ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ η έννοια της διάταξης περί δυνατότητας επιλογής συνυπολογισμού του διαδοχικού χρόνου ασφάλισης στο πλαίσιο του ενιαίου φορέα, έγκειται στο γεγονός της εύρεσης των συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων με τις οποίες θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα και του υπολογισμού του ποσού της εθνικής και της ανταποδοτικής σύνταξης.
Άρα η επιλογή της εφαρμογής των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης είναι προς συμφέρον του ασφαλισμένου, διότι μέσω αυτής παρέχεται μεγαλύτερη προστασία από την απώλεια του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και συμφερότερο–μεγαλύτερο ποσό σύνταξης σε σχέση με το ποσό του αυτοτελούς δικαιώματος, αφού κατά τον υπολογισμό της σύνταξης, θα ληφθεί υπόψη όλος ο χρόνος της διαδοχικής ασφάλισης.
Επισημαίνεται ότι η προσμέτρηση χρόνου διαδοχικής ασφάλισης σε μεταγενέστερο της συνταξιοδότησης χρονικό σημείο δεν είναι δυνατή, καθώς η δήλωση περί συνυπολογισμού ή μη του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης είναι δεσμευτική για τον ασφαλισμένο.
Οι ασφαλισμένοι που έχουν ένα θεμελιωμένο δικαίωμα, αλλά επιθυμούν να συνυπολογίσουν και χρόνο ασφάλισης άλλου ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα, υποχρεούνται να κάνουν χρήση των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης και δεν είναι δυνατός ο συνυπολογισμός χρόνου ασφάλισης άλλου ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα χωρίς τη χρήση των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης.
Ειδικά όμως, για λόγους χρηστής διοίκησης, για όσα συνταξιοδοτικά αιτήματα (ένα ή δύο αυτοτελή δικαιώματα, με διακοπή ή συνέχιση της ασφάλισης) εκκρεμούν, καθώς και για όσα θα υποβληθούν μέχρι την πλήρη εφαρμογή της ψηφιακής απονομής της σύνταξης, διαπιστωθεί ότι δεν έχει ζητηθεί ο συνυπολογισμός χρόνων ασφάλισης άλλων πρώην φορέων (με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης) οι ενδιαφερόμενοι θα ενημερώνονται από τις υπηρεσίες συντάξεων:
α) ότι μετά τη συνταξιοδότηση δεν θα είναι δυνατός ο συνυπολογισμός των χρόνων αυτών και,
β) για τη δυνατότητα αξιοποίησης ή μη, των χρόνων αυτών, με βάση τις παρούσες οδηγίες.
Σε περίπτωση που διαφοροποιηθούν από τα αρχικά αιτήματά τους με σχετική δήλωση στο σώμα της αίτησης, ζητώντας την αξιοποίηση των χρόνων αυτών, η έναρξη των οικονομικών αποτελεσμάτων θα ανατρέχει στην ημερομηνία έναρξης της συνταξιοδότησης.
Παράλληλος χρόνος ασφάλισης
Παράλληλη ασφάλιση είναι η ασφάλιση που έχει πραγματοποιηθεί έως 31.12.2016 σε δύο ή περισσότερους φορείς λόγω παροχής μισθωτής εργασίας ή λόγω άσκησης εκ παραλλήλου μισθωτής και αυτοτελούς ή ελεύθερου επαγγέλματος ή αγροτικής απασχόλησης σε διαφορετικούς φορείς, τομείς ή λογαριασμούς που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ έως την έναρξη λειτουργίας του, για την οποία έχουν καταβληθεί οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές σε κάθε ένα ενταχθέντα φορέα.
Τα χρονικά αυτά διαστήματα θεωρούνται διακριτοί, αυτοτελείς χρόνοι κύριας ασφάλισης.
Ο ασφαλισμένος δύναται να επιλέξει τον συνυπολογισμό του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης στους ενταχθέντες στον ΕΦΚΑ φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, υπό την προϋπόθεση ότι μετά την ένταξή τους στον ΕΦΚΑ, δεν συνεχίζει να ασφαλίζεται για δραστηριότητα ή απασχόληση που υπάγεται στην ασφάλιση του αντίστοιχου φορέα, τομέα, κλάδου και λογαριασμού που δεν επιθυμεί την προσμέτρηση του χρόνου του. Δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε φορέα, τομέα, κλάδου και λογαριασμού».
Αυτό σημαίνει ότι εφόσον ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί με τις διατάξεις ενός φορέα, ολόκληρος ο χρόνος του φορέα αυτού θα αξιοποιηθεί για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος καθώς και για τον υπολογισμό του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης και δεν υπάρχει η δυνατότητα να προσμετρηθεί μόνο μέρος του χρόνου του φορέα αυτού έως 31.12.2016, ως παράλληλη ασφάλιση με τις διατάξεις του άρθρου 36Α (σχετ.: η Φ.1500/19412/716/16.09.2020 εγκύκλιος του ΥΠΕΚΥΠ την οποία κοινοποιήσαμε με την εγκύκλιο 45/2020).
Ο παράλληλος χρόνος που δεν έχει ληφθεί για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, λαμβάνεται υπόψη για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 36Α του Ν.4387/2016 το οποίο προστέθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 32 του Ν.4670/2020.
Η προσαύξηση του παράλληλου χρόνου ασφάλισης έως 31.12.2016 που δεν έχει ληφθεί υπόψη για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, υπολογίζεται με ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης 0,075% για καθεμία ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς κάθε έτους που έχει καταβληθεί η επιπλέον εισφορά. Ο συντάξιμος μισθός σε αυτή την περίπτωση προκύπτει λαμβάνοντας υπόψη τη βάση υπολογισμού της επί πλέον εισφοράς.
Η αξιοποίηση του παράλληλου χρόνου ασφάλισης θα πραγματοποιείται κατά την εξέταση συνταξιοδοτικών αιτημάτων:
- με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης ή
- με βάση το αυτοτελές δικαίωμα, με την προϋπόθεση ότι ζητείται η αξιοποίηση του παράλληλου χρόνου ασφάλισης του άλλου πρώην φορέα (είτε για προσαύξηση είτε για υπολογισμό 2ης ανταποδοτικής σύνταξης).
Η προσαύξηση της σύνταξης για τη παράλληλη ασφάλιση εφαρμόζεται για όλες τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί από τις 13.05.2016 και μετά, καθώς και σε αιτήσεις συνταξιοδότησης βάσει των οποίων η καταβολή της σύνταξης αρχίζει μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 4387/2016, σύμφωνα με τις διατάξεις που ίσχυαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου.
Παράλληλη Απασχόληση
Ως γνωστόν, μετά τη σύσταση και λειτουργία του e-ΕΦΚΑ από 1.1.2017 και μετά, δεν υφίσταται πλέον παράλληλη ασφάλιση, αφού υπάρχει μόνο ένας Φορέας Κύριας Ασφάλισης, αλλά μόνο παράλληλη απασχόληση για τα χρονικά διαστήματα για τα οποία έχουν καταβληθεί περισσότερες της μιας ασφαλιστικές εισφορές στον e-ΕΦΚΑ. Τα διαστήματα αυτά θεωρούνται ως ένας ενιαίος χρόνος ασφάλισης για κύρια σύνταξη.
Τα ανωτέρω προκύπτουν συνδυαστικά από τις διατάξεις των άρθρων 36Α παρ. 1-4 και 2 του Ν.4387/2016, όπως ισχύουν, σύμφωνα με τις οποίες μετά την 1.1.2017 υφίσταται μόνο η έννοια της παράλληλης απασχόλησης, κατά τη διάρκεια της οποίας καταβάλλονται στον eΕΦΚΑ περισσότερες της μίας ασφαλιστικές εισφορές (πολλαπλή καταβολή εισφορών) για την εκ παραλλήλου άσκηση: α) μισθωτής εργασίας σε περισσότερους του ενός εργοδότες ή β) μισθωτής εργασίας και αυτοτελούς ή ελεύθερου επαγγέλματος ή αγροτικής απασχόλησης και γ) αυτοτελούς και ελεύθερου επαγγέλματος ή αγροτικού επαγγέλματος.
Κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης απονομής κύριας σύνταξης, το χρονικό διάστημα που έχει διανυθεί μετά την 1.1.2017 στον e-ΕΦΚΑ και για το οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές παράλληλης απασχόλησης προσμετράται κατ’ επιλογή του ασφαλισμένου στον ασφαλιστικό χρόνο ενός από τους εντασσόμενους στον e-ΕΦΚΑ πρώην φορείς, στον οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Για τους ασφαλισμένους που υπάγονταν υποχρεωτικά στην ασφάλιση δύο πρώην φορέων κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο για την ίδια απασχόληση διακρίνουμε τα εξής:
- Εφόσον από 01.01.2017 ο παλαιός ασφαλισμένος (προ του 1993) επιλέξει προαιρετικά με αίτησή του να συνεχίσει την ασφάλισή του σε δύο πρώην φορείς και να καταβάλει διπλές εισφορές, ο ασφαλισμένος δημιουργεί χρόνο ασφάλισης και στους δύο πρώην φορείς και κατά τη συνταξιοδότησή του επιλέγει, σε πιο πρώην φορέα θα ληφθεί υπόψη ο χρόνος αυτός.
- Οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι δεν επέλεξαν από 01.01.2017 την προαιρετική συνέχιση της διπλής ασφάλισης και για τους οποίους έχει διακοπεί η διπλή καταβολή ασφαλιστικών εισφορών από 01.01.2017 και εφεξής, δημιουργούν χρόνο ασφάλισης σε έναν μόνο πρώην φορέα, ήτοι στο πρώην φορέα που καταβάλουν τη μοναδική εισφορά.
Χρόνος Ασφάλισης
Ολόκληρος ο χρόνος της διαδοχικής ασφάλισης υπολογίζεται από τον αρμόδιο για την απονομή της σύνταξης ενταχθέντα φορέα ως χρόνος που διανύθηκε στην ασφάλισή του, τόσο για θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όσο και για τον καθορισμό του ποσού της σύνταξης και δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε ενταχθέντα φορέα.
Οι διατάξεις του άρθρου 34 του Ν.4670/2020 αντικατέστησαν τις διατάξεις του άρθρου 30 του Ν.4387/2016 και ορίζουν το χρόνο ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.
Από 1/1/2017, ο χρόνος που διανύεται στον e-ΕΦΚΑ λογίζεται ως χρόνος που έχει διανυθεί στον ενταχθέντα φορέα που ο ασφαλισμένος, βάσει της απασχόλησής του, είχε υποχρέωση υπαγωγής πριν την ένταξη αυτού στον e-ΕΦΚΑ.
Ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί στον e-ΕΦΚΑ από 1.1.2017 και μετά, καθώς και ο χρόνος ασφάλισης πρώην φορέα με τη δραστηριότητα του οποίου συνεχίζεται η ασφάλιση στον e-ΕΦΚΑ λαμβάνονται υποχρεωτικά κατά τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και τον υπολογισμό του ποσού της εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης.
Χρόνος ασφάλισης που λαμβάνεται υπόψη για την πλήρωση των προϋποθέσεων αρμοδιότητας για την κρίση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης είναι ο χρόνος υποχρεωτικής ή προαιρετικής ασφάλισης, καθώς και ο χρόνος αναγνώρισης στρατιωτικής υπηρεσίας ο οποίος λαμβάνεται υπόψη μόνο για την συμπλήρωση των 1.000 ημερών ασφάλισης καθώς και των 600 ημερών ασφάλισης.
Με την 408/95 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ (που κοινοποιήθηκε στις υπηρεσίες του τ.ΙΚΑΕΤΑΜ με την Εγκύκλιο 67/1996), οι χρόνοι επιδότησης λόγω ανεργίας ή ασθενείας ή συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας, υπολογίζονται μεν για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος (σε όσους εντασσόμενους φορείς ίσχυαν) αλλά όχι για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων αρμοδιότητας για την κρίση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης και συνεπώς, και οι ανωτέρω πλασματικοί χρόνοι δεν λαμβάνονται υπόψη για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων αρμοδιότητας για την κρίση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.
Διαδικασία εύρεσης συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων με τις οποίες θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα στον e-ΕΦΚΑ
Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις:
- απλουστεύεται η διαδικασία εύρεσης του αρμόδιου πρώην φορέα με τις διατάξεις του οποίου απονέμεται η συνταξιοδοτική παροχή όταν το αίτημα κρίνεται με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.
- Μειώνονται οι προϋποθέσεις καθορισμού του "αρμόδιου φορέα".
- Καταργούνται τα δύο στάδια εξέτασης-κρίσης από τον "τελευταίο φορέα".
- Εισάγεται η δυνατότητα συνταξιοδότησης από το τελευταίο πρώην φορέα χωρίς να εξετάζονται οι προϋποθέσεις αρμοδιότητας στις περιπτώσεις θεμελίωσης δικαιώματος λόγω γήρατος με 15 έτη ασφάλισης και συμπλήρωσης του 67ου έτους της ηλικίας.
Αναλυτικά διακρίνουμε τα εξής:
Η αίτηση συνταξιοδότησης που υποβάλλεται βάσει των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης εξετάζεται από την αρμόδια υπηρεσία του φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού, στην οποία ασφαλισμένοι υπάγονταν, λόγω ιδιότητας ή απασχόλησης, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, σύμφωνα με τη νομοθεσία του τελευταίου αυτού φορέα.
Η διαδικασία εύρεσης των συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων με τις οποίες θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα καθορίζεται ως ακολούθως:
1. Κρίση με τις διατάξεις της νομοθεσίας του τελευταίου ενταχθέντα φορέα
Το αίτημα ασφαλισμένου ή μελών της οικογένειάς του, που ζητούν την εφαρμογή των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης κρίνεται αρχικά με τις διατάξεις της νομοθεσίας του τελευταίου ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα.
Για να χορηγήσει σύνταξη ο e-ΕΦΚΑ πρέπει στην ασφάλιση του τελευταίου ενταχθέντα φορέα να πραγματοποιήθηκαν:
- για κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος χίλιες (1.000) ημέρες ασφάλισης συνολικά από τις οποίες τριακόσιες (300) ημέρες την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης ή πριν τη διακοπή της ασφάλισης.
- για κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου, να πραγματοποιήθηκαν εξακόσιες (600) ημέρες ασφάλισης οποτεδήποτε πριν τη διακοπή της δραστηριότητας ή απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης ή την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου για τις συντάξεις λόγω αναπηρίας ή θανάτου,
και να πληρούνται οι διατάξεις της νομοθεσίας του τελευταίου ενταχθέντα φορέα με ολόκληρο το χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης.
2. Κρίση με τις διατάξεις της νομοθεσίας του προηγούμενου ενταχθέντα φορέα
Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν πραγματοποίησε τον αριθμό ημερών εργασίας που αναφέρεται παραπάνω ή τις έχει πραγματοποιήσει αλλά, δεν πληροί τις προϋποθέσεις που απαιτεί η νομοθεσία του τελευταίου ενταχθέντα φορέα, τότε κρίνεται το αίτημά του ή των μελών της οικογένειάς του από τον ενταχθέντα φορέα στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης, εκτός από τον τελευταίο.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να κριθεί η αίτηση από τον ενταχθέντα φορέα με τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης μετά την κρίση από τον τελευταίο ενταχθέντα φορέα, είναι:
- Ο ασφαλισμένος που ζητά να συνταξιοδοτηθεί λόγω γήρατος να έχει συμπληρώσει ένα από τα όρια ηλικίας που προβλέπει η νομοθεσία του τελευταίου ενταχθέντα φορέα. Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους, ή ελεύθερους επαγγελματίες όριο ηλικίας διαβίβασης έχει οριστεί το 60ο έτος της ηλικίας και για τους ασφαλισμένους του
τ.ΟΓΑ το 67ο (σχετ.: Γενικό Έγγραφο Σ22/5/15-4-2019).
- Ο ασφαλισμένος που ζητά να συνταξιοδοτηθεί λόγω αναπηρίας να έχει κριθεί ανάπηρος με το ποσοστό αναπηρίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία του τελευταίου ενταχθέντα φορέα .
- Για τη συνταξιοδότηση λόγω θανάτου των μελών της οικογένειας του ασφαλισμένου δεν απαιτείται καμία προϋπόθεση.
Για να δικαιωθεί ο ασφαλισμένος ή τα μέλη της οικογένειάς του από τον e-ΕΦΚΑ με τις διατάξεις της νομοθεσίας του ενταχθέντα φορέα στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τον περισσότερο χρόνο (στον οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται ο τελευταίος), πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπουν οι διατάξεις της νομοθεσίας του με ολόκληρο το χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης.
3. Κρίση με τις διατάξεις της νομοθεσίας των προηγούμενων ενταχθέντων φορέων κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών εργασίας
Αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της νομοθεσίας του ενταχθέντα φορέα στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης, τότε η αίτηση κρίνεται από τους άλλους ενταχθέντες φορείς που ασφαλίστηκαν κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών εργασίας εκτός από τον τελευταίο.
Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπουν οι διατάξεις της νομοθεσίας τους με ολόκληρο το χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης, τότε χορηγείται η αιτούμενη σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ.
Σε περίπτωση που δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία κάποιου από τους ενταχθέντες, πλην του τελευταίου, στον e-ΕΦΚΑ. φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού, στους οποίους ασφαλίσθηκαν, τότε η αίτηση συνταξιοδότησης απορρίπτεται.
4. Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με 15 έτη ασφάλισης στο 67ο έτος ηλικίας (παρ. 5 άρθρο 19 Ν. 4387/2020)
Τα πρόσωπα που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με 15 τουλάχιστον έτη ασφάλισης στο 67ο έτος της ηλικίας, με συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου ασφάλισης, δικαιούνται σύνταξης από την Υπηρεσία του Ε.Φ.Κ.Α του τελευταίου φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού στον οποίο υπαγόταν ο ασφαλισμένος, χωρίς να εξετάζεται η πλήρωση των ειδικότερων προϋποθέσεων της παρ. 1 του άρθρου 26 (ήτοι των 1000 ημερών ασφάλισης συνολικά από τις οποίες 300 την τελευταία πενταετία πριν την διακοπή της ασφάλισης ή την υποβολή του αιτήματος συνταξιοδότησης).
Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα συνταξιοδότησης σε πρόσωπα τα οποία με το προϊσχύον νομοθετικό πλαίσιο, παρότι είχαν συνολικά 15 έτη ασφάλισης δεν μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν με την εφαρμογή των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης.
VI. Διαδικασία εξέτασης συνταξιοδοτικών αιτημάτων με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης
Όταν, κατά την εξέταση συνταξιοδοτικού αιτήματος με τις διατάξεις της διαδοχικής
ασφάλισης διαπιστώνεται ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης από τον eΕΦΚΑ με τις διατάξεις της νομοθεσίας του τελευταίου εντασσόμενου φορέα (αναρμοδιότητα του τελευταίου ενταχθέντα φορέα ή μη συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης για απονομή σύνταξης με τις διατάξεις της νομοθεσίας του με ολόκληρο το χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης) θα συντάσσεται το Εισηγητικό Σημείωμα και θα διαβιβάζεται, εφόσον έχει επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος, (συμπλήρωση ενός εκ των ορίων ηλικίας ή κρίση με ποσοστό αναπηρίας, που προβλέπεται από τη νομοθεσία του τελευταίου ενταχθέντα φορέα) μέσω email στη Δομή του e-ΕΦΚΑ του προηγούμενου με τις περισσότερες ημέρες ασφάλισης ενταχθέντα φορέα για να εξεταστεί με τις διατάξεις της νομοθεσίας του.
Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να ελέγχεται η δυνατότητα συμπλήρωσης των χρονικών προϋποθέσεων που απαιτούνται σε κάθε περίπτωση σε συνεννόηση με τους εμπλεκόμενους φορείς (προαιρετική ασφάλιση, αναγνώριση πλασματικών χρόνων ασφάλισης, κ.λπ.) πριν τη διαβίβαση στον προηγούμενο ενταχθέντα φορέα διότι σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις σε κανέναν από τους ενταχθέντες στον eΕΦΚΑ φορείς, το αίτημα θα απορρίπτεται χωρίς να εξετάζεται σε δεύτερο στάδιο με τις διατάξεις του τελευταίου φορέα, όπως αυτό ίσχυε με το προηγούμενο καθεστώς του Ν. 4387/2016.
Η ίδια διαδικασία θα τηρείται-εξετάζεται με τις διατάξεις της νομοθεσίας των προηγούμενων κατά φθίνουσα σειρά ημερών εργασίας ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων και στις περιπτώσεις που είναι περισσότεροι από 2 οι εντασσόμενοι φορείς.
Σε περίπτωση μη συμπλήρωσης των χρονικών προϋποθέσεων από τους προηγούμενους ενταχθέντες φορείς θα ενημερώνεται ο ενδιαφερόμενος, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 46 του Ν.2676/1999 με πρόσκληση σε ακρόαση / πρακτικό ακρόασης ότι δεν δικαιούται σύνταξης και θα εκδίδεται απορριπτική απόφαση από τον πρώην ενταχθέντα κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών ασφάλισης φορέα (στον οποίο έχει καταλήξει η περίπτωση μετά από κρίση-εξέταση από τους προηγούμενους κατά φθίνουσα σειρά ημερών εργασίας ενταχθέντες στον e-ΕΦΚΑ φορείς).
Ευνόητο είναι ότι σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με ολόκληρο το χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης με τις καταστατικές διατάξεις του φορέα που το εξετάζει, τότε θα εκδίδεται εγκριτική συνταξιοδοτική απόφαση .
VII. Ποσό Σύνταξης (παρ. 2 άρθρο19 του Ν.4387/2016)
Το ποσό της σύνταξης υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 7, 8 και 28 με βάση τον συνολικό χρόνο που διανύθηκε στην ασφάλιση όλων των ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που απορρέουν από την ασφάλιση (1 ή 2 αυτοτελή ή με το συνολικό χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης) και θα καταβάλλεται το συμφερότερο –μεγαλύτερο ποσό σύνταξης.Ο παράλληλος χρόνος ασφάλισης έως 31.12.2016 σε περισσότερους του ενός φορείς, που δεν επιλέγεται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, λαμβάνεται υπόψη για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 36Α.
VIII. Συνταξιοδοτικές υποθέσεις που κρίθηκαν με βάση το αυτοτελές δικαίωμα.
Συνταξιοδοτικές περιπτώσεις που εξετάστηκαν σύμφωνα με τις οδηγίες της εγκυκλίου 13/2019, και εκδόθηκαν αποφάσεις με βάση το θεμελιωμένο δικαίωμα ενός ενταχθέντα φορέα χωρίς την εφαρμογή των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης και επιφυλαχθήκατε για την αξιοποίηση κάθε χρόνου ασφάλισης παράλληλου ή μη που δεν λήφθηκε υπόψη για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, (τους οποίους είχαν ζητήσει ή είχαν κάνει απλή αναφορά) θα συνεχίσουν να καταβάλλονται (οπότε θα γίνει και άρση της επιφύλαξης) και θα συνυπολογιστούν οι χρόνοι ασφάλισης των άλλων φορέων που δεν λήφθηκαν υπόψη, εκτός εάν δεν πληρούνται οι διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης (αναρμοδιότητα του τελευταίου ενταχθέντα φορέα ) οπότε και δεν θα συνυπολογιστούν οι χρόνοι ασφάλισης των άλλων φορέων.
Τα ανωτέρω είναι σύμφωνα με τις οδηγίες της Φ.1500/19412/716/16.09.2020 εγκυκλίου του ΥΠΕΚΥΠ (την οποία κοινοποιήσαμε με την εγκύκλιο 45/2020) στην οποία αναφέρεται, ότι όταν, δεν δηλώνεται χρόνος διαδοχικής ασφάλισης ή επιλέγεται να μη γίνει συνυπολογισμός του διαδοχικού χρόνου από τον ασφαλισμένο (υπό την ειδικότερη προϋπόθεση ότι δεν υφίσταται υπαγωγή στην ασφάλιση του αντίστοιχου φορέα από 01.01.2017, παρ. 3 του άρθρου 19), ολόκληρος ο χρόνος ασφάλισης του φορέα αυτού έως 31.12.2016 δεν αξιοποιείται.
IX. Ισχύς των διατάξεων (παρ.10 άρθρο 19 Ν.4387/2016)
Οι διατάξεις της παρ. 10α ορίζουν ότι, αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί πριν από την 13.05.2016, εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.Δ. 4202/1961, όπως ίσχυαν πριν την τροποποίησή τους με τον Ν. 4387/2016.
Σύμφωνα με την παρ.10β οι διατάξεις του άρθρου 26 του Ν. 4670/2020 εφαρμόζονται για αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από την έναρξη ισχύος του κοινοποιούμενου νόμου (δηλαδή από 28.02.2020) και εφεξής καθώς και για όσες εκκρεμούν σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας, των οποίων τα οικονομικά αποτελέσματα ανατρέχουν στην ημερομηνία της αρχικής αίτησης συνταξιοδότησης και οπωσδήποτε μετά την 13.05.2016.
Οι αιτήσεις οι οποίες έχουν απορριφθεί επανεξετάζονται κατόπιν όχλησης του ασφαλισμένου, με έναρξη των οικονομικών αποτελεσμάτων από την έναρξη ισχύος του κοινοποιούμενου νόμου (28.02.2020).
Τα παραπάνω έχουν εφαρμογή τόσο στην κύρια όσο και στην επικουρική σύνταξη.
Παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει στο τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 8.900 Η.Α. 1973-2ος/2005.
Από 13-6-2005 ασφαλίζεται στο Δημόσιο σαν ιερέας όπου και συνεχίζει εργαζόμενος.
Υποβάλλει τον 10ο/2019 αίτηση για απονομή σύνταξης λόγω γήρατος και επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί αυτοτελώς με τις διατάξεις της νομοθεσίας του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με 10.000 Η.Α. και με αναγνώριση 1.100 πλασματικών (με κατοχύρωση το έτος 2011).
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παρ. Ι ο χρόνος ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ από 2017 και μετά λαμβάνεται υποχρεωτικά διότι μετά την 1/1/2017 ασφαλίζεται στον e-ΕΦΚΑ για δραστηριότητα που υπάγεται στην ασφάλιση του αντίστοιχου πρώην φορέα του οποίου δεν επιθυμεί την προσμέτρηση του χρόνου του.
Για να ληφθεί υπόψη ο χρόνος ασφάλισης του Δημοσίου από 13-6-2005 έως 10ο /2019 (ημερομηνία υποβολής της αίτησης) πρέπει να έχει αποχωρήσει από την υπηρεσία του.
Άρα δεν μπορεί να δικαιωθεί σύνταξης γήρατος αυτοτελώς με τις διατάξεις της νομοθεσίας του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Θα δικαιωθεί, όταν αποχωρήσει από την υπηρεσία του με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.
2. Ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει: στο τ.ΟΑΕΕ 25 έτη ασφάλισης 1987-2011,
στο τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 14 έτη ασφάλισης 1995-2016, στον e-ΕΦΚΑ (συνεχίζει ως μισθωτός στο τ.ΙΚΑΕΤΑΜ) 3 έτη ασφάλισης 2017-2019. Έχει παράλληλη ασφάλιση 10 έτη 1995-2011.
Είναι 67 ετών και ζητά να συνταξιοδοτηθεί λόγω γήρατος με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.
Διακρίνουμε τις παρακάτω δυνατότητες συνταξιοδότησης-θεμελιωμένα δικαιώματα:
I. Δύο θεμελιωμένα αυτοτελή δικαιώματα στο τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και τ.ΟΑΕΕ για τα οποία μπορεί να λάβει:
• μία πλήρη Εθνική Σύνταξη (384 ευρώ) και
• δύο Ανταποδοτικές Συντάξεις,
η 1η με βάση το χρόνο ασφάλισης του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και e-ΕΦΚΑ (1995-2019) με
ποσοστό αναπλήρωσης που αντιστοιχεί σε 17 έτη ασφάλισης επί του μέσου όρου των Συντάξιμων Αποδοχών της μισθωτής απασχόλησης 2002-2019.
η 2η με βάση το χρόνο ασφάλισης του τ.ΟΑΕΕ (1987-2011) με ποσοστό αναπλήρωσης που αντιστοιχεί σε 25 έτη ασφάλισης επί του μέσου όρου των Συντάξιμων Αποδοχών της μη μισθωτής απασχόλησης 2002-2011.
II. Ένα θεμελιωμένο δικαίωμα με τη διαδοχική ασφάλιση σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ως τελευταίου και αρμόδιου πρώην φορέα (με 1.000 Η.Α. και 300 την 5ετία), για το οποίο μπορεί να λάβει:
• μία πλήρη Εθνική Σύνταξη (384 ευρώ)
• μία Ανταποδοτική Σύνταξη με ποσοστό αναπλήρωσης που αντιστοιχεί σε 32 έτη ασφάλισης (1987-2019) επί του μέσου όρου των Συντάξιμων Αποδοχών της μισθωτής απασχόλησης 2002-2019.
• Προσαύξηση του ποσού της σύνταξης για τον παράλληλο χρόνο ασφάλισης του τ.ΟΑΕΕ που υπολογίζεται σε ποσοστό 0,075%για κάθε μία ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφοράς επί των συντάξιμων αποδοχών του.
Σημειώνεται ότι ο χρόνος του φορέα με τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις του οποίου θεμελιώνεται το συνταξιοδοτικό δικαίωμα (εν προκειμένω του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) λαμβάνεται ολόκληρος κατά τον υπολογισμό της Ανταποδοτικής Σύνταξης και δεν υπάρχει δυνατότητα να ληφθεί μέρος του παράλληλου χρόνου του για τον υπολογισμό της Προσαύξησης διότι μόνο ο παράλληλος χρόνος του άλλου φορέα (εν προκειμένω του τ.ΟΑΕΕ) που δεν έχει ληφθεί για τη θεμελίωση, λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, σύμφωνα με το συνδυασμό των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 19 και του δεύτερου εδαφίου της παρ. 4α του άρθρου 36Α του ν. 4387/2016 όπως ισχύουν (σχετ.: η παρ. ΙΙ).
Ο υπολογισμός της σύνταξης θα γίνει με βάση τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που απορρέουν από την ασφάλιση και θα καταβληθεί το συμφερότερο –μεγαλύτερο ποσό σύνταξης.
Εφόσον ο ασφαλισμένος επιλέξει να μην κάνει χρήση των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης θα δικαιωθεί σύνταξης μόνο με τις καταστατικές διατάξεις του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, και θα λάβει:
• μία Εθνική Σύνταξη για 17 έτη ασφάλισης (360,96 ευρώ) και
• μία Ανταποδοτική Σύνταξη με βάση το χρόνο ασφάλισης του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και e-ΕΦΚΑ (1995-2019) με ποσοστό αναπλήρωσης που αντιστοιχεί σε 17 έτη ασφάλισης, επί του μέσου όρου των Συντάξιμων Αποδοχών της μισθωτής απασχόλησης 2002-2019 χωρίς αξιοποίηση του χρόνου ασφάλισης του τ.ΟΑΕΕ.
Επίσης, δεν μπορεί να λάβει σύνταξη με μόνο το χρόνο του τ.ΟΑΕΕ χωρίς να αξιοποιήσει το χρόνο ασφάλισης του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ στην ασφάλιση του οποίου συνεχίζει να υπάγεται και μετά την έναρξη λειτουργίας του e-ΕΦΚΑ, διότι σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις παρ. Ι και VIII :
- λαμβάνεται υπόψη υποχρεωτικά ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί στον e-ΕΦΚΑ από 1.1.2017 και μετά καθώς και ο χρόνος ασφάλισης του πρώην φορέα με τη δραστηριότητα του οποίου συνεχίζεται η ασφάλιση στον e-ΕΦΚΑ (εν προκειμένω, υποχρεωτικά όλος ο χρόνος ασφάλισης του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και του e-ΕΦΚΑ, από το 1995 έως το 2019) και
- αν, δεν δηλώνεται χρόνος διαδοχικής ασφάλισης ή επιλέγεται να μη γίνει συνυπολογισμός του διαδοχικού χρόνου από τον ασφαλισμένο ολόκληρος ο χρόνος ασφάλισης του φορέα αυτού έως 31.12.2016 δεν αξιοποιείται.
Οι αρμόδιες Υπηρεσίες θα πρέπει να γνωστοποιήσουν στον ασφαλισμένο ότι δεν θα μπορεί σε κάποιο μεταγενέστερο σημείο μετά τη συνταξιοδότησή του να αξιοποιήσει το χρόνο ασφάλισής του στον τ.ΟΑΕΕ.
3. Ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει μέχρι το 2016 στο τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 15 έτη ασφάλισης ως οικοδόμος (4.500 οικοδομικά και 500 την 17ετία).
Συνεχίζει από τον 7ο/2017 παράλληλα απασχολούμενος ως οικοδόμος και ως ιδιοκτήτης εμπορικής επιχείρησης στον τ.ΟΑΕΕ καταβάλλοντας τις προβλεπόμενες εισφορές και για τις δύο δραστηριότητες και διακόπτει την ασφάλισή του στο τ.ΟΑΕΕ τον 1ο/2020 και στο τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τον 4ο/2020.
Συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας του τον 5ο/2020 και υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης με τις διατάξεις των οικοδόμων (τις οποίες με μόνο το χρόνο ασφάλισης του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μέχρι το 2016 τις πληροί), δηλώνοντας ότι επιθυμεί ο χρόνος της παράλληλης απασχόλησης να χαρακτηριστεί ως χρόνος διανυθείς στο τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Από τον 7ο/2017 έως τον 1ο/2020 έχει καταβάλλει εισφορές για 775 Η.Α. στον e-ΕΦΚΑ οι οποίες αντιστοιχούν σε 775 Η.Α. του τ.ΟΑΕΕ και σε 200 Η.Α. του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, και από τον 2ο/2020 έως τον 4ο/2020 σε 30 Η.Α. του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ , συνολικός χρόνος e-ΕΦΚΑ 805 Η.Α..
Με την επιλογή του, ο χρόνος της παράλληλης απασχόλησής του να χαρακτηριστεί χρόνος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ οι 805 Η.Α. του e-ΕΦΚΑ αναλύονται σε: 575 του τ.ΟΑΕΕ και 230 του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Το αίτημά του θα το εξετάσει το τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ως τελευταίος πρώην φορέας, και επειδή δεν έχει 300 Η.Α στην ασφάλιση του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ την 5ετία πριν την υποβολή της αίτησης (5ος/2015 - 5ος/2020), παρότι πληροί τις διατάξεις της νομοθεσίας του, θα το διαβιβάσει στο τ.ΟΑΕΕ για να το εξετάσει σαν προηγούμενος φορέας, όπου και θα απορριφθεί διότι δεν πληροί τις διατάξεις της νομοθεσίας του τ.ΟΑΕΕ.
Θα δικαιωθεί σύνταξης γήρατος εφόσον συμπληρώσει 300 Η.Α. στην ασφάλιση του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ την 5ετια πριν την υποβολή νέας αίτησης.
