Ο εργοδότης οφείλει, εφόσον έχει την ιδιοκτησία, νομή ή κατοχή, του εξοπλισμού (μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα), που οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων, να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα προσαρμογής και συντήρησης τους, ώστε να διασφαλίζεται η υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Επίσης ο εργοδότης εφοδιάζει με τον κατάλληλο εξοπλισμό προστασίας τους εργαζομένους (προστατευτικό κράνος, πανωφόρι, γάντια, πανωφόρι κατάλληλο για την προστασία του αναβάτη, αδιάβροχη προστασία και ανακλαστικό γιλέκο κ.τ.λ.). Τα προβλεπόμενα μέτρα δεν επιβαρύνουν οικονομικά τον εργαζόμενο αλλά μόνον τον εργοδότη και ό,τι άλλο απαιτείται για την διασφάλιση της άριστης λειτουργίας του. Ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να παρέχονται στους εργαζομένους επαρκείς πληροφορίες και γραπτές οδηγίες χρήσης του εξοπλισμού.
Αρμόδια όργανα για την εφαρμογή των παραγράφων των οδηγιών είναι οι Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία και οι Ειδικοί Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία του ΣΕΠΕ.
Οι δαπάνες που προκύπτουν από την οδήγηση και χρήση κάθε μεταφορικού μέσου είναι τα έξοδα κίνησης (δαπάνη για αγορά καυσίμων, πληρωμή διοδίων κλπ.), τα έξοδα χρήσης (ασφάλιστρα, τέλη κυκλοφορίας κ.λπ.) και τα έξοδα συντήρησης (επισκευές, κόστος ανταλλακτικών κ.λπ.).
Η καθιέρωση της ελάχιστης πρόσθετης αποζημίωσης χρήσης και συντήρησης της μοτοσυκλέτας ή του μοτοποδηλάτου που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι κατά την εκτέλεση της εργασίας τους για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων, όταν το όχημα είναι δικής τους ιδιοκτησίας, νομής και κατοχής, εντάσσεται στο ευρύτερο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει το ζήτημα της υγείας και της ασφάλειας της συγκεκριμένης κατηγορίας εργαζομένων. Όπως ρητά προκύπτει από την Αιτιολογική Έκθεση του Νόμου, η αποζημίωση αυτή καταβάλλεται προκειμένου «...να διασφαλίζεται η συντήρηση του οχήματος για την πρόληψη τροχαίων ατυχημάτων που λαμβάνουν χώρα λόγω πλημμελούς συντήρησης και αφετέρου να προστατεύεται ο μισθός της ανωτέρω κατηγορίας εργαζομένων ώστε να μην υπολείπεται από τα κατώτατα καθορισμένα όρια, όπως αυτά ορίζονται σε νόμο ή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας ή από τον συμβατικά καθορισμένο μισθό.».
Συνεπώς, εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι:
Η εν λόγω πρόσθετη αποζημίωση καταβάλλεται αποκλειστικά για την κατ' ελάχιστον κάλυψη των αυξημένων αναγκών συντήρησης και χρήσης του οχήματος, που συνεπάγεται η εντατική χρήση του για λογαριασμό της επιχείρησης, οπότε σαφώς δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτήν τα έξοδα κίνησης του οχήματος ή άλλα ποσά που, στο πλαίσιο της σχέσης εργασίας, καταβάλλονται από την εργοδότη για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών της επιχείρησης, τα οποία εξάλλου συνεχίζουν να καταβάλλονται τόσο σε αυτούς που χρησιμοποιούν κατά την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοσυκλέτα ή μοτοποδήλατο ιδιοκτησίας, νομής και κατοχής του εργοδότη όσο και σε αυτούς που χρησιμοποιούν μοτοσυκλέτα ή μοτοποδήλατο δικής τους ιδιοκτησίας, νομής και κατοχής.
Ο υπολογισμός του ποσοστού 15% γίνεται με βάση τον εκάστοτε νόμιμο κατώτατο μηνιαίο μισθό ή την αντίστοιχη προκύπτουσα αναλογία σε περίπτωση μερικής απασχόλησης, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη τυχόν δικαιούμενη προσαύξηση προϋπηρεσίας ή το γεγονός ότι ο εργαζόμενος αμείβεται βάσει δεσμευτικής ΣΣΕ/ΔΑ ή με ευνοϊκότερο όρο ατομικής σύμβασης εργασίας και ανεξαρτήτως της υπαλληλικής ή εργατοτεχνικής ιδιότητας του μισθωτού.
Το αναλογούν ποσό καταβάλλεται πλέον του νομίμου/συμφωνηθέντος μισθού ή ημερομισθίου, έτσι ώστε να μην επιβαρύνονται αποκλειστικά οι εργαζόμενοι με τα έξοδα χρήσης και τα έξοδα της επιβεβλημένης συντήρησης του οχήματος κατά την χρήση του για λογαριασμό της εργοδότριας επιχείρησης. Δεδομένου του ανωτέρω σκοπού για τον οποίο καταβάλλεται η πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης, δεν έχει τον χαρακτήρα μισθού ούτε συμπεριλαμβάνεται στην έννοια των τακτικών αποδοχών, καθώς δεν αποτελεί παροχή που δίνεται ως αντάλλαγμα της εργασίας, ενώ δεν υπόκειται και σε κρατήσεις ασφαλιστικών εισφορών. Συνεπώς, δεν υπολογίζεται στα επιδόματα εορτών, αδείας κ.λπ.
Η σχετική διάταξη καθορίζει το κατώτατο όριο της πρόσθετης μηνιαίας αποζημίωσης χρήσης και συντήρησης του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσυκλέτας, επομένως είναι επιτρεπτή οποιαδήποτε ευνοϊκότερη συμφωνία σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο για την καταβολή υψηλότερου ποσού αποζημίωσης.
Εξάλλου, η πρόβλεψη περί προσαρμογής του ύψους των σχετικών εξόδων χρήσης και συντήρησης του οχήματος στις συγκεκριμένες, υποκειμενικές συνθήκες κάθε επιμέρους περίπτωσης, καθ' υπέρβαση του κατώτατου ορίου που προβλέπει η διάταξη, έχει συμπεριληφθεί ήδη στην Αιτιολογική Έκθεση του Νόμου, σύμφωνα με την οποία: «Αυτονόητο είναι ότι σε περίπτωση που τα έξοδα χρήσης και συντήρησης των ανωτέρω οχημάτων υπερβαίνουν το ποσό που ορίζεται στην προτεινόμενη ρύθμιση, ο εργοδότης οφείλει παρομοίως να τα καλύψει με δική του δαπάνη.». Ευνόητο επίσης είναι ότι η περιστασιακή καταβολή, ποσού αποζημίωσης υπέρτερου του κατώτατου μηνιαίου ορίου, κατά τα ανωτέρω, σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται τη δυνατότητα συμψηφισμού του υπερβαίνοντος ποσού με την αποζημίωση χρήσης και συντήρησης που θα οφείλεται τον επόμενο ημερολογιακό μήνα.
Σημειώνεται, τέλος, ότι για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της τήρησης και εφαρμογής της σχετικής διάταξης από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα, καθιερώθηκε η εργοδοτική υποχρέωση για την καταβολή της μηνιαίας αποζημίωσης μέσω λογαριασμού πληρωμών καθώς και για τη διακριτή αποτύπωσή της στα χορηγούμενα αναλυτικά εκκαθαριστικά σημειώματα αποδοχών. Σε περίπτωση δε παράβασης από τον εργοδότη των υποχρεώσεων που υπέχει από τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 56 του ν. 4611/2019, επιβάλλονται σε βάρος του οι διοικητικές και ποινικές κυρώσεις των άρθρων 24 και 28 του ν. 3996/2011.
