Διεθνή

Γιατί η επιστροφή Τραμπ είναι καταστροφή για την Ευρώπη

Γιατί η επιστροφή Τραμπ είναι καταστροφή για την Ευρώπη Φωτογραφία: ΕPA
Οι Ευρωπαίοι πρόκειται να υποφέρουν στρατηγικά, οικονομικά και πολιτικά από το δόγμα Τραμπ «πρώτα η Αμερική», σύμφωνα με ανάλυση του Guardian.

Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές φέρνει μόνο κακά νέα στην Ευρώπη. Το ερώτημα είναι πόσο άσχημα θα είναι.

Οι Ευρωπαίοι πρόκειται να υποφέρουν στρατηγικά, οικονομικά και πολιτικά από το δόγμα Τραμπ «πρώτα η Αμερική», καθώς και από την απρόβλεπτη προσέγγισή του για παγκόσμια ζητήματα. Η υπονόμευση του ΝΑΤΟ, η ενθάρρυνση των απανταχού εθνικιστών, ένας διατλαντικός εμπορικός πόλεμος και η μάχη για την ευρωπαϊκή ρύθμιση στις αμερικανικές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, η τεχνητή νοημοσύνη και τα κρυπτονομίσματα είναι μόνο μερικοί από τους μεγάλους κινδύνους που ελλοχεύει η δεύτερη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ.

Επιπλέον, η Ευρώπη κινδυνεύει να συμπιεστεί σε έναν εντεινόμενο εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας, με την προοπτική να δεχθεί σοβαρές πιέσεις από την Ουάσινγκτον για να περιορίσει τους οικονομικούς της δεσμούς με το Πεκίνο, ενώ πιθανόν να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα τσουνάμι φθηνών κινεζικών προϊόντων που θα εκτρέπονται από την αμερικανική αγορά λόγω των δασμών.

Ο Τραμπ απέναντι σε μια αποδυναμωμένη Ευρώπη

Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο έρχεται σε μια κακή χρονική συγκυρία για την Ευρώπη.

Οι οικονομίες των κρατών μελών της ΕΕ υστερούν έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας σε καινοτομία, επενδύσεις και παραγωγικότητα. Η Γερμανία και η Γαλλία αποδυναμώνονται λόγω πολιτικών κρίσεων. Οι δεξιοί λαϊκιστές, που επενδύουν στον φόβο της παγκοσμιοποίησης και της μετανάστευσης, αυξάνονται σε όλη την Ευρώπη. Τα ρωσικά στρατεύματα προχωρούν σιγά σιγά εναντίον των Ουκρανών υπερασπιστών, ενώ η Δύση δεν παρέχει αρκετή στήριξη στο Κίεβο για να επικρατήσει στον πόλεμο με τη Ρωσία.

Κάθε άλλο παρά βέβαιο θεωρείται ότι οι χώρες της ΕΕ θα είναι ενωμένες για την υπεράσπιση των κοινών τους συμφερόντων, σε περίπτωση που ο Τραμπ υλοποιήσει τις απειλές του και επιβάλλει δασμούς σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα ή αν ο Ρεπουμπλικανός προσπαθήσει να συνάψει συμφωνία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, με ταπεινωτικούς για το Κίεβο όρους.

Η ευκαιρία της Ευρώπης

Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, ένας από τους λίγους ισχυρούς κεντροδεξιούς ηγέτες της ΕΕ, δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι η Ευρώπη πρέπει επιτέλους να ωριμάσει και να πιστέψει στις δικές της δυνάμεις.

Δεν είναι ο μόνος που εύχεται η νίκη του Τραμπ να ταρακουνήσει τους Ευρωπαίους ώστε συλλογικά να κάνουν περισσότερα για την άμυνά τους και να οικοδομήσουν έναν ισχυρότερο ευρωπαϊκό πυλώνα του ΝΑΤΟ. Η Γαλλία εδώ και καιρό πιέζει προς την κατεύθυνση της «στρατηγικής αυτονομίας», ωστόσο πολλές χώρες της ΕΕ παραμένουν επιφυλακτικές απέναντι σε οτιδήποτε θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον διατλαντικό δεσμό.

Οι χώρες της ΕΕ ασκούν από κοινού εμπορική πολιτική. Μια ομάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προετοιμάζεται εδώ και εβδομάδες για μια πιθανή επιστροφή του Τραμπ, αναζητώντας τρόπους να απαντήσει γρήγορα και σκληρά, αν χρειαστεί, στον νέο εμπορικό πόλεμο που υπόσχεται να κηρύξει ο Ρεπουμπλικανός.

Ωστόσο, δεν είναι καθόλου σαφές αν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μπορέσει να συσπειρώσει τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ πίσω από μια κοινή γραμμή. Είναι να προσπαθήσει να εξασφαλίσει καλύτερους όρους για μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες, ίσως με αντάλλαγμα την αγορά περισσότερων αμερικανικών όπλων.

Η Φον ντερ Λάιεν υπενθύμισε στον Τραμπ στο συγχαρητήριο μήνυμά της ότι «εκατομμύρια θέσεις εργασίας και δισεκατομμύρια στο εμπόριο και τις επενδύσεις σε κάθε πλευρά του Ατλαντικού εξαρτώνται από τον δυναμισμό και τη σταθερότητα της οικονομικής μας σχέσης». Ωστόσο, ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει εμμονή με την ανισορροπία στο εμπόριο αγαθών με την Ευρώπη, και ειδικά με τα γερμανικά αυτοκίνητα.

Από στρατηγική άποψη, η νίκη του Τραμπ είναι βέβαιο ότι θα αναζωπυρώσει την αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον του ΝΑΤΟ, το οποίο κατά την πρώτη του θητεία στον Λευκό Οίκο απείλησε να εγκαταλείψει. Αν και το Κογκρέσο θέσπισε νόμο που καθιστά δυσκολότερη την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμμαχία, τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει τον πρόεδρο να υπονομεύσει την αξιοπιστία της, καθιστώντας σαφές ότι δεν έρχεται για να υπερασπιστεί τις ευρωπαϊκές χώρες έναντι της ρωσικής επιθετικότητας.

Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα ενθάρρυνε τη Ρωσία να κάνει «ό,τι διάολο θέλει» με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ που δεν πληρώνουν αρκετά σε αμυντικές δαπάνες.

Οι υποστηρικτές του Τραμπ πιστεύουν ότι η σκληρή προσέγγισή του κατά την πρώτη θητεία του σόκαρε τους Ευρωπαίους συμμάχους, αυξάνοτνας τις αμυντικές δαπάνες τους και πως δικαίως διερωτάται γιατί οι Αμερικανοί φορολογούμενοι πρέπει να συνεχίσουν να επιδοτούν την ασφάλεια των πλούσιων ευρωπαϊκών χωρών που επωφελούνται δωρεάν από την προστασία των ΗΠΑ.

Η Fiona Hill, πρώην σύμβουλός του στον Λευκό Οίκο για θέματα της Ρωσίας, ανέφερε στον Guardian ότι ο Τραμπ απλώς δεν καταλαβαίνει την αξία των συμμαχιών ή των συμμάχων. Η προσέγγισή του για την ασφάλεια είναι καθαρά συναλλακτική.

Ο αντίκτυπος της δεύτερης θητείας Τραμπ στην εσωτερική πολιτική της Ευρώπης μπορεί να είναι εξίσου επιζήμιος όσο στο εμπόριο και τις διεθνείς σχέσεις.

Σε κίνδυνο οι αξίες της Ευρώπης

Ένας βετεράνος πρώην αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι ο Τραμπ όχι μόνο θα ενθαρρύνει εθνικολαϊκιστές ηγέτες όπως ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, ο Ρόμπερτ Φίκο της Σλοβακίας και ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς της Σερβίας, αλλά η επιρροή του μπορεί να σπρώξει Ευρωπαίους συντηρητικούς πιο δεξιά σε θέματα μετανάστευσης και φύλου, αποδυναμώνοντας τις φιλελεύθερες αξίες της Ευρώπης.

Μεταξύ των δισεκατομμυριούχων υποστηρικτών του Τραμπ ήταν οι επιχειρηματίες Ελον Μασκ και Πίτερ Τιλ, οι οποίοι ποντάρουν στον Ρεπουμπλικανό για να πετύχουν ελευθερία κινήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την τεχνητή νοημοσύνη και τα κρυπτονομίσματα.

Η επιδίωξη των βαρόνων της τεχνολογίας για απεριόριστη εξουσία ώστε να χτίσουν τις αυτοκρατορίες τους πέρα από την εμβέλεια των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει αντιπαραθέσεις με την Ευρώπη και τους νόμους της με τους οποίους ρυθμίζει τον τρόπο λειτουργίας του διαδικτύου και βάζει κανόνες για την τεχνητή νοημοσύνη και τα κρυπτονομίσματα. Πρόκειται για άλλη μια διατλαντική κρίση που βρίσκεται στα σκαριά.

ΕΕ και Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να προετοιμαστούν για τα χειρότερα και να έρθουν πιο κοντά ώστε να υπερασπιστούν τα πολλά κοινά συμφέροντα και τις αξίες τους.

Δυστυχώς, υπάρχουν ελάχιστα σημάδια υπάρχουν προς αυτή την κατέυθυνση...