Σε αγώνα δρόμου βρίσκονται διαχειριστές πολυκατοικιών σε όλη τη χώρα, καθώς –παρά την εξάμηνη παράταση που αποφάσισε το υπουργείο Ανάπτυξης– η διαδικασία για την πιστοποίηση των ανελκυστήρων συνεχίζει να προκαλεί αναστάτωση.
Η σχετική προθεσμία για την υποχρεωτική επιθεώρηση και καταχώριση των ανελκυστήρων –που είχε αρχικά οριστεί για τις 31 Δεκεμβρίου 2024– μετατέθηκε για τις 30 Ιουνίου 2025, μετά από αιτήματα της ΠΟΜΙΔΑ και επαγγελματικών φορέων του κλάδου, οι οποίοι προειδοποίησαν ότι χιλιάδες πολυκατοικίες αδυνατούσαν να ανταποκριθούν εντός του αρχικού χρονοδιαγράμματος.
Βέβαια όλα δείχνουν ότι θα υπάρξει και νέα παράταση για τα ασανσέρ.
Σύμφωνα με την ΚΥΑ 28425/2008, όλοι οι ανελκυστήρες σε κτίρια κατοικιών και επαγγελματικών χρήσεων πρέπει να ελεγχθούν από διαπιστευμένο φορέα πιστοποίησης. Η διαδικασία περιλαμβάνει επιτόπιο έλεγχο, καταγραφή απαιτούμενων παρεμβάσεων, επανέλεγχο και τελική καταχώριση σε μητρώο. Οι τεχνικές παρεμβάσεις εκτελούνται συνήθως από τον ίδιο τον συντηρητή, ο οποίος συχνά είναι και ο αρχικός εγκαταστάτης.
Το κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει σε κάθε πολυκατοικία είναι πώς επιμερίζεται το κόστος. Οι σχετικές δαπάνες, που σε αρκετές περιπτώσεις φτάνουν ή και ξεπερνούν τις 5.000 ευρώ, αφορούν τόσο την πιστοποίηση όσο και τυχόν εκτεταμένες επεμβάσεις ή και αντικατάσταση του ανελκυστήρα. Νομικά, το πλαίσιο παραμένει σύνθετο: με βάση τον νόμο περί «ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους» (Ν. 3741/1929), τα έξοδα θεωρούνται κοινά βάρη. Ωστόσο, στην πράξη, στις περισσότερες πολυκατοικίες οι δαπάνες ανελκυστήρα επιμερίζονται βάσει ειδικής στήλης στον πίνακα χιλιοστών, που αποδίδει αυξημένο ποσοστό συμμετοχής στους ανώτερους ορόφους και μικρότερο στους χαμηλότερους.
Εάν δεν εκδοθεί ή δεν ανανεωθεί εγκαίρως το πιστοποιητικό ανελκυστήρα, το πρόστιμο ανέρχεται στα 1.500 ευρώ για κάθε ιδιοκτήτη ή διαχειριστή. Ακόμη πιο αυστηρές είναι οι κυρώσεις σε περιπτώσεις σοβαρών παραβάσεων: από 6.000 έως 9.000 ευρώ για παράνομη ηλεκτροδότηση, από 1.500 έως 15.000 ευρώ για παραλείψεις συντήρησης και έως 60.000 ευρώ στην περίπτωση ατυχήματος από ανελκυστήρα σε λειτουργία χωρίς έγκριση ή με παραβίαση σφραγίδων μετά από διακοπή λειτουργίας.
Επίσης, διαχωρίζεται η ευθύνη μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών: οι ενοικιαστές συμμετέχουν στο κόστος συντήρησης και ελέγχου, αλλά όχι στις μεγάλες εργασίες επισκευής ή αντικατάστασης, που βαρύνουν αποκλειστικά τους ιδιοκτήτες.
Αδύνατο να επιτευχθεί η πλήρης καταχώριση όλων των ανελκυστήρων της χώρας
Παρά τις προβλέψεις του θεσμικού πλαισίου που απαιτούν την πιστοποίηση και καταχώριση κάθε ανελκυστήρα πριν τεθεί σε λειτουργία, σήμερα παραμένει άγνωστος ο συνολικός αριθμός των ασανσέρ στη χώρα.
Όπως έχει διαμορφωθεί διαχρονικά η κατάσταση, είναι απολύτως αδύνατο να επιτευχθεί η πλήρης καταχώριση όλων των ανελκυστήρων της χώρας όχι μόνο έως την καταληκτική ημερομηνία της 30ής Ιουνίου 2025, αλλά ούτε και σε εύλογο χρονικό διάστημα πέραν αυτής. Αυτό τονίζει με έμφαση η Ελληνική Ένωση Διαπιστευμένων Φορέων Επιθεώρησης & Πιστοποίησης (HELLASCERT), κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την ελλιπή εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας και τα σοβαρά ζητήματα ασφάλειας που προκύπτουν.
Παρά τις προβλέψεις του θεσμικού πλαισίου που απαιτούν την πιστοποίηση και καταχώριση κάθε ανελκυστήρα πριν τεθεί σε λειτουργία, σήμερα παραμένει άγνωστος ο συνολικός αριθμός των ανελκυστήρων στη χώρα, ενώ εκτιμάται ότι τουλάχιστον οι μισοί λειτουργούν χωρίς τα απαραίτητα πιστοποιητικά και χωρίς να έχουν δηλωθεί στις αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες των Δήμων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις εμπλεκόμενων φορέων, οι καταχωρισμένοι και πιστοποιημένοι ανελκυστήρες δεν ξεπερνούν τις 300.000, τη στιγμή που οι εγκατεστημένοι πανελλαδικά κυμαίνονται μεταξύ 500.000 και 700.000.
Η HELLASCERT επισημαίνει ότι, παρά τις πολυετείς ισχύουσες διατάξεις, δεν έχει εφαρμοστεί ουσιαστικά κανένας μηχανισμός εποπτείας ή ελέγχου, ούτε έχουν επιβληθεί κυρώσεις για την παράνομη λειτουργία ανελκυστήρων χωρίς πιστοποίηση. Ταυτόχρονα, η συχνότητα των απαραίτητων ελέγχων – ετησίως για δημόσιας χρήσης ανελκυστήρες και ανά 4 έως 6 έτη για οικιακές οικοδομές – καθιστά ανέφικτη τη μαζική συμμόρφωση σε τόσο περιορισμένο χρονικό διάστημα, ειδικά από τη στιγμή που οι 17 διαπιστευμένοι φορείς επιθεώρησης δεν επαρκούν για να καλύψουν τον όγκο των απαιτούμενων ελέγχων.
Επιπλέον, πολλά τεχνικά και οικονομικά εμπόδια καθιστούν δύσκολη την έκδοση πιστοποιητικών για παλαιούς ανελκυστήρες, καθώς οι περισσότεροι παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις από τις απαιτήσεις ασφαλείας, γεγονός που αυξάνει το κόστος συμμόρφωσης και καθυστερεί περαιτέρω τη διαδικασία.
Παράλληλα, η πρακτική κάποιων συντηρητών να αναλαμβάνουν, αντί των ιδιοκτητών, την ευθύνη για την πιστοποίηση, χωρίς σαφή ρύθμιση από τις αρμόδιες αρχές, δημιουργεί ερωτήματα νομιμότητας και ελλείψεων στον έλεγχο της διαδικασίας. Οι συντηρητές πραγματοποιούν περιοδική συντήρηση κάθε 45 ημέρες, αλλά η απαραίτητη πιστοποίηση από διαπιστευμένο φορέα γίνεται μόνο εφόσον ζητηθεί.
Η HELLASCERT τονίζει πως χωρίς ενεργή παρέμβαση του κράτους, ουσιαστικό έλεγχο, ενημέρωση των ιδιοκτητών και πραγματική πολιτική βούληση, η κατάσταση δεν μπορεί να αναστραφεί. Η ασφάλεια των πολιτών που χρησιμοποιούν καθημερινά τους ανελκυστήρες δεν μπορεί να παραμένει ζήτημα αδράνειας και ανοχής.
