«Υπάρχουν στιγμές στην πολιτική όπου οι πιο ουσιαστικές αλήθειες δεν λέγονται - υπονοούνται. Και όσο πιο σκληρά φαίνεται να συγκρούονται οι δύο γίγαντες, ΗΠΑ και Κίνα, τόσο πιο αναγκαίο είναι να κάνουμε μια ερώτηση που σπανίως αρθρώνεται: Μήπως τελικά το παιχνίδι είναι δικό τους;
Και μήπως… παίζεται ήδη με κανόνες που εξυπηρετούν μόνο τους δύο εις βάρος του υπόλοιπου πλανήτη; Η ρητορική της σύγκρουσης, οι εμπορικοί δασμοί, οι ψηφιακές απαγορεύσεις, οι γεωστρατηγικές ζώνες επιρροής προβάλλονται ως ενδείξεις σκληρού ανταγωνισμού. Όμως, αν δούμε προσεκτικά το αποτέλεσμα, θα παρατηρήσουμε κάτι παράδοξο:
Oι δύο αυτοί παίκτες ενισχύουν διαρκώς τη θέση τους και το κόστος το πληρώνει ο υπόλοιπος κόσμος. Η Ευρώπη δέχεται πιέσεις να ευθυγραμμιστεί με την Ουάσιγκτον, ακόμη κι όταν αυτό σημαίνει οικονομική ζημιά. Την ίδια στιγμή, εξαρτάται σε κρίσιμες τεχνολογίες από την Κίνα, που ακολουθεί μεθοδικά ένα μοντέλο οικονομικής διείσδυσης χωρίς καν να σηκώνει τους τόνους. Και ενώ οι δύο «αντίπαλοι» επιβάλλουν κανόνες ο ένας στον άλλο, δεν χάνουν την ευκαιρία να θωρακίζουν τις δικές τους εθνικές οικονομίες, να εξάγουν πληθωρισμό, να ρυθμίζουν τιμές, να κυριαρχούν στις πρώτες ύλες.
Τυχαίο; Ή μήπως, τελικά, υπάρχει και μια σιωπηρή συμπαιγνία; Δεν υπονοώ μυστικές συμφωνίες. Υπογραμμίζω κάτι βαθύτερο: ένα σιωπηλό διπολο δύναμης που επιτρέπει σε δύο παίκτες να ορίζουν ρυθμούς, ροές, κανόνες και εξαρτήσεις, χωρίς να δίνουν λόγο σε κανέναν.
Ο κόσμος όμως δεν είναι απλώς ΗΠΑ-Κίνα και οι υπόλοιποι. Είναι ένας πλανήτης με δεκάδες κράτη, με διαφορετικές ανάγκες, με φωνές που σπάνια ακούγονται. Και όμως, τα ίδια κέντρα εξουσίας καθορίζουν τη ροή των τεχνολογιών, των αγορών, της ενέργειας και τελικά της πολιτικής μοίρας του υπόλοιπου πλανήτη.
Η Ευρώπη, η Λατινική Αμερική, η Αφρική, η Νοτιοανατολική Ασία έγιναν ξαφνικά απλώς θεατές ή αναγκαστικά πιόνια σε ένα παιχνίδι που δεν διάλεξαν; Ως ευρωβουλευτής και μέλος της Αντιπροσωπείας για τις σχέσεις με την Κίνα, το ερώτημα με βαραίνει καθημερινά:
Είμαστε παρόντες ως Ευρώπη σε αυτή τη νέα παγκόσμια αρχιτεκτονική, ή περιοριζόμαστε στον ρόλο του ενδιάμεσου ή ακόμα χειρότερα, του προσαρμοζόμενου; Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι δύναμη συμπλήρωσης. Είναι πυλώνας δημοκρατίας, κοινωνικής συνοχής και τεχνολογικής καινοτομίας.
Και αν το θελήσει, είναι ικανή να κάνει πολύ περισσότερα από ό,τι πιστεύεται:
- Να χαράξει αυτόνομη στρατηγική τεχνολογικής κυριαρχίας, χωρίς μονόπλευρες εξαρτήσεις.
- Να προστατεύσει την ενεργειακή της ασφάλεια με όρους βιωσιμότητας και όχι γεωπολιτικού εκβιασμού.
- Να διαμορφώσει εμπορικές και αναπτυξιακές σχέσεις με τον Παγκόσμιο Νότο στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού, και όχι της εξάρτησης.
- Να μιλήσει με ενιαία φωνή στα διεθνή fora, όχι ως ηχώ άλλων, αλλά ως δημιουργική δύναμη ισορροπίας.
Η Ευρώπη μπορεί να είναι δύναμη σταθερότητας, δημοκρατικής συνέπειας και γεωπολιτικής ευθύνης.
Το ερώτημα είναι αν θα τολμήσει να είναι.
Γιατί όσο εμείς σιωπούμε ή διχαζόμαστε, κάποιοι άλλοι παίζουν μόνοι τους!
Σάκης Αρναούτογλου
Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ».
