Στην τελική ευθεία μπαίνει η εφαρμογή του νόμου για τις διαγραφές των «αιώνιων» φοιτητών από τα πανεπιστήμια, με καταληκτική ημερομηνία την 31η Δεκεμβρίου 2025. Το μέτρο αφορά περίπου 280.000 ανενεργούς φοιτητές, ενώ μόνο 35.000 κατάφεραν να αξιοποιήσουν τη λεγόμενη «δεύτερη ευκαιρία» που προέβλεψε το νέο θεσμικό πλαίσιο. Την ίδια στιγμή, οι πρώτες λίστες διαγραφών ανά Σχολή και Τμήμα έχουν ήδη αρχίσει να οριστικοποιούνται στα ΑΕΙ, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της πανεπιστημιακής κοινότητας. Οι διαγραφές «αιώνιων» φοιτητών εξελίσσονται σε κομβικό ζήτημα για το μέλλον του δημόσιου πανεπιστημίου, με έντονη πολιτική, κοινωνική και θεσμική φόρτιση. Η παραίτηση του Γιάννη Λεοντάρη από τη θέση του Κοσμήτορα της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, προστίθεται σε μια αλυσίδα αντιδράσεων που δείχνουν ότι, πέρα από τους αριθμούς και τις λίστες, το μέτρο αγγίζει τον ίδιο τον χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης και τον ρόλο της ως δημόσιου αγαθού.
Όπως καταγγέλλει φοιτήτρια στο Dnews «Η Νέα Δημοκρατία προσπαθεί εμμονικά να προχωρήσει με την εφαρμογή των διαγραφών, ένα μέτρο που οι φοιτητικοί σύλλογοι έχουν μπλοκάρει ξανά και ξανά στο παρελθόν, κι ένα μέτρο στο οποίο ήδη η ακαδημαϊκή κοινότητα και οι φορείς της εναντιώνονται με δεκάδες αποφάσεις. Στις 31 του μήνα θα βρεθούμε μπροστά στη διαγραφή 330.000 φοιτητών και φοιτητριών από τις 4ετεις σχολές, ενώ την επόμενη χρονιά θα διαγραφούν 150.000 φοιτητές από τις 5ετεις. Η κυβέρνηση προσπαθεί να παρουσιάσει ως «αναγκαία» την εξάλειψη των δήθεν «κοστοβόρων αιώνιων φοιτητών», δηλαδή όσων έχουν ξεπεράσει τα ν+v/2 έτη φοίτησης.
Όμως αυτό το αφήγημα καταρρέει μπροστά στην πραγματικότητα: καμία παροχή δεν υφίσταται πέρα από τα ν+2 έτη. Σε ένα πανεπιστήμιο που ήδη στενάζει από την υποχρηματοδότηση, οι διαγραφές δεν πρόκειται να λύσουν κανένα από τα πραγματικά προβλήματα που οι Φοιτητικοί Σύλλογοι και οι Σύλλογοι ΔΕΠ έχουν αναδείξει ξανά και ξανά. Οι διαγραφές θα πετάξουν στα σκουπίδια κόπους και προσπάθεια χρόνων για την απόκτηση ενός πτυχίου που θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή προοπτική στην αγορά εργασίας. Πρόκειται για μια κατά μέτωπο επίθεση στο δημόσιο, δωρεάν και δημοκρατικό πανεπιστήμιο – και η υπεράσπισή του δεν είναι υπόθεση μόνο της ακαδημαϊκής κοινότητας, αλλά ολόκληρης της κοινωνίας.»
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
{https://exchange.glomex.com/video/v-ddwp1dqp08sh?integrationId=40599y14juihe6ly}
Αιώνιοι φοιτητές: Τι προβλέπει ο νόμος – Ποιοι διαγράφονται στα τέλη του 2025
Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο:
Στις 31/12/2025 διαγράφονται αυτόματα όσοι έχουν υπερβεί την ανώτατη διάρκεια φοίτησης. Η ρύθμιση δεν αφορά ενεργούς φοιτητές ούτε όσους βρίσκονται εντός του νόμιμου χρόνου σπουδών (4+2 ή 5+3 έτη).
Εξαιρούνται από τη διαγραφή:
- άτομα με αναπηρία άνω του 50%,
- φοιτητές με σοβαρά προβλήματα υγείας,
- όσοι έχουν ενταχθεί σε καθεστώς μερικής φοίτησης (εργαζόμενοι άνω των 20 ωρών, γονείς παιδιών έως 8 ετών, αθλητές).
Η «παράταση ζωής» δόθηκε μόνο σε φοιτητές που είχαν ολοκληρώσει τουλάχιστον το 70% των μαθημάτων και είχαν συμμετάσχει σε εξετάσεις τουλάχιστον δύο φορές την τελευταία διετία, με δικαίωμα ολοκλήρωσης σπουδών εντός δύο επιπλέον εξαμήνων.
Οι αριθμοί πίσω από τις διαγραφές
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία:
Ενεργοί φοιτητές (2023-2024): 352.099
Συνολικά εγγεγραμμένοι: 703.857
Μη ενεργοί φοιτητές: 351.758
Το υπουργείο Παιδείας υποστηρίζει ότι το νέο πλαίσιο «βάζει τάξη» και ευθυγραμμίζει τα ελληνικά ΑΕΙ με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, τονίζοντας ότι «η φοιτητική ιδιότητα δεν μπορεί να είναι ισόβια».
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου: Παραίτηση κοσμήτορα με αιχμές για το θέμα των διαγραφών αιώνιων φοιτητών
Σε αυτό το κλίμα, ο Γιάννης Λεοντάρης, καθηγητής του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, υπέβαλε την παραίτησή του από τη θέση του κοσμήτορα της Σχολής Καλών Τεχνών Ναυπλίου του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, δηλώνοντας αδυναμία να επιβλέψει την εφαρμογή των διαγραφών. Στην εκτενή δημόσια τοποθέτησή του, χαρακτήρισε το μέτρο: «αυταρχικό και επιστημονικά ατεκμηρίωτο», «παιδαγωγικά απαράδεκτο και κοινωνικά άδικο», «πολιτική πράξη με ταξικό πρόσημο». Όπως ανέφερε, μόνο από το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών έχουν ήδη διαγραφεί πάνω από 300 φοιτητές, πολλοί εκ των οποίων εργάστηκαν, δημιούργησαν οικογένεια ή επέλεξαν συνειδητά να ολοκληρώσουν πρώτα σπουδές σε δραματικές σχολές.
Σύμφωνα με το argolika.gr που δημοσίευσε την επιστολή παραίτησής του κ. Λεοντάρη, ο παραιτηθείς κοσμήτορας καταγγέλλει ότι οι Συνελεύσεις Τμημάτων αποκλείονται από τη λήψη αποφάσεων, η ευθύνη εφαρμογής μεταφέρεται μηχανιστικά στο διοικητικό προσωπικό, υπονομεύεται το πανεπιστημιακό αυτοδιοίκητο. Ιδιαίτερη κριτική ασκεί και στη διάταξη που επιτρέπει τη μεταφορά πιστωτικών μονάδων (ECTS) σε περίπτωση εγγραφής σε ιδιωτικό ΑΕΙ, κάνοντας λόγο για έμμεση ενίσχυση της ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Όπως σημειώνει ο κ. Λεοντάρης «υπέβαλα την παραίτηση μου από τη θέση του Κοσμήτορα της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, εκφράζοντας την έντονη διαφωνία μου με την αυταρχική επιβολή του επιστημονικά ατεκμηρίωτου, παιδαγωγικά απαράδεκτου και κοινωνικά άδικου μέτρου των διαγραφών φοιτητών και φοιτητριών από το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Δεν πρόκειται για μία απλή διοικητική ρύθμιση αλλά για μια πολιτική πράξη με ταξικό πρόσημο, βαθιά αντιδημοκρατική, προσβλητική για το δημόσιο πανεπιστήμιο και κατασταλτική για χιλιάδες ανθρώπους που επέλεξαν να σπουδάσουν. Το μέτρο παρουσιάζεται από την κυβέρνηση ως «εκσυγχρονισμός», αλλά λειτουργεί ως στοχοποίηση νέων ανθρώπων προερχόμενων κυρίως από εργατικές και λαϊκές οικογένειες, οποίοι/ες τιμωρούνται ενώ δεν έκαναν τίποτε άλλο παρά να ασκήσουν το δικαίωμα τους στη γνώση.
Είναι αδιανόητο ότι πρόσφατα ο αρμόδιος υφυπουργός Παιδείας, δήλωσε ότι με τις διαγραφές «θα καθαρίσουν οι κατάλογοι», λες και οι φοιτητές/τριες είναι στίγματα, λεκέδες που λερώνουν την εικόνα του πανεπιστημίου. Όταν ένας υφυπουργός μιλάει για «καθαρισμό», δεν περιγράφει απλώς μια διαδικασία.
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου: Παραίτηση κοσμήτορα με αιχμές για το θέμα των διαγραφών αιώνιων φοιτητών
Σε αυτό το κλίμα, ο Γιάννης Λεοντάρης, καθηγητής του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, υπέβαλε την παραίτησή του από τη θέση του κοσμήτορα της Σχολής Καλών Τεχνών Ναυπλίου του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, δηλώνοντας αδυναμία να επιβλέψει την εφαρμογή των διαγραφών. Στην εκτενή δημόσια τοποθέτησή του, χαρακτήρισε το μέτρο: «αυταρχικό και επιστημονικά ατεκμηρίωτο», «παιδαγωγικά απαράδεκτο και κοινωνικά άδικο», «πολιτική πράξη με ταξικό πρόσημο». Όπως ανέφερε, μόνο από το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών έχουν ήδη διαγραφεί πάνω από 300 φοιτητές, πολλοί εκ των οποίων εργάστηκαν, δημιούργησαν οικογένεια ή επέλεξαν συνειδητά να ολοκληρώσουν πρώτα σπουδές σε δραματικές σχολές.
Σύμφωνα με το argolika.gr που δημοσίευσε την επιστολή παραίτησής του κ. Λεοντάρη, ο παραιτηθείς κοσμήτορας καταγγέλλει ότι οι Συνελεύσεις Τμημάτων αποκλείονται από τη λήψη αποφάσεων, η ευθύνη εφαρμογής μεταφέρεται μηχανιστικά στο διοικητικό προσωπικό, υπονομεύεται το πανεπιστημιακό αυτοδιοίκητο. Ιδιαίτερη κριτική ασκεί και στη διάταξη που επιτρέπει τη μεταφορά πιστωτικών μονάδων (ECTS) σε περίπτωση εγγραφής σε ιδιωτικό ΑΕΙ, κάνοντας λόγο για έμμεση ενίσχυση της ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Όπως σημειώνει ο κ. Λεοντάρης «υπέβαλα την παραίτηση μου από τη θέση του Κοσμήτορα της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, εκφράζοντας την έντονη διαφωνία μου με την αυταρχική επιβολή του επιστημονικά ατεκμηρίωτου, παιδαγωγικά απαράδεκτου και κοινωνικά άδικου μέτρου των διαγραφών φοιτητών και φοιτητριών από το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Δεν πρόκειται για μία απλή διοικητική ρύθμιση αλλά για μια πολιτική πράξη με ταξικό πρόσημο, βαθιά αντιδημοκρατική, προσβλητική για το δημόσιο πανεπιστήμιο και κατασταλτική για χιλιάδες ανθρώπους που επέλεξαν να σπουδάσουν. Το μέτρο παρουσιάζεται από την κυβέρνηση ως «εκσυγχρονισμός», αλλά λειτουργεί ως στοχοποίηση νέων ανθρώπων προερχόμενων κυρίως από εργατικές και λαϊκές οικογένειες, οποίοι/ες τιμωρούνται ενώ δεν έκαναν τίποτε άλλο παρά να ασκήσουν το δικαίωμα τους στη γνώση.
Είναι αδιανόητο ότι πρόσφατα ο αρμόδιος υφυπουργός Παιδείας, δήλωσε ότι με τις διαγραφές «θα καθαρίσουν οι κατάλογοι», λες και οι φοιτητές/τριες είναι στίγματα, λεκέδες που λερώνουν την εικόνα του πανεπιστημίου. Όταν ένας υφυπουργός μιλάει για «καθαρισμό», δεν περιγράφει απλώς μια διαδικασία.
Διατυπώνει ένα αξιακό σύστημα: ότι υπάρχουν φοιτητές/τριες επιθυμητοί/ες και φοιτητές/τριες ανεπιθύμητοι/ες. Ότι οι δεύτεροι/ες αποτελούν στίγμα. Ότι η παρουσία τους είναι πρόβλημα που πρέπει να εξαλειφθεί. Μόνο από το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών διεγράφησαν ήδη περισσότεροι/ες από τριακόσιοι φοιτητές/τριες. Πρόκειται για συγκεκριμένες περιπτώσεις ανθρώπων με δυσκολίες, προβλήματα και όνειρα.
«Οι φοιτητές δεν είναι “λεκέδες”»
Αποτελεί άραγε «στίγμα» ο φοιτητής/τρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών που επέλεξε να ολοκληρώσει πρώτα τη φοίτησή του/της σε δραματική σχολή και ενδεχομένως να αποφασίσει μετά από λίγα χρόνια να επιστρέψει στο πανεπιστήμιο; Αυτοί οι φοιτητές/τριες δεν εγκατέλειψαν τις σπουδές τους. Έκαναν μια συνειδητή επιλογή, συναφή με το αντικείμενό του Τμήματος, για να εμπλουτίσουν την πρακτική και καλλιτεχνική τους εμπειρία και στη συνέχεια να ολοκληρώσουν το θεωρητικό σκέλος αποκτώντας πτυχίο στο ΑΕΙ όπου πέτυχαν την εισαγωγή τους. Και τώρα διαγράφονται.
Είναι «στίγμα» οι φοιτήτριες και οι φοιτητές που έκαναν οικογένεια, δούλεψαν, πάλεψαν με την καθημερινότητα και μετά από χρόνια θέλησαν να επιστρέψουν για να πάρουν το πτυχίο τους; Τώρα διαγράφονται. Είναι «στίγμα» οι φοιτητές/τριες που εργάστηκαν (συχνά ανασφάλιστοι/ες) για να ζήσουν και δεν διαθέτουν τις βεβαιώσεις απασχόλησης που ζητά ο νέος νόμος για να τους εξαιρέσει από τις διαγραφές; Τώρα διαγράφονται.
Αν λοιπόν υπάρχουν «λεκέδες» στο πανεπιστήμιο, δεν είναι οι άνθρωποι που παλεύουν να μορφωθούν. Είναι οι πολιτικές που όχι μόνο δεν τους/τις ενισχύουν όπως οφείλουν, παρέχοντας τους στέγαση, γενναίες επιδοτήσεις ενοικίου, διευκόλυνση στις μετακινήσεις κλπ., αλλά αντίθετα τους/τις στοχοποιούν.
Δεν υπάρχει στατιστικός δείκτης που να δείχνει ότι με τις διαγραφές η αναλογία διδασκόντων / φοιτητών θα βελτιωθεί τόσο ώστε να ανεβάσει την χώρα μας κοντά στον σχετικό ευρωπαϊκό μέσο όρο. Όλοι και όλες γνωρίζουμε ότι αυτό θα συμβεί μόνο με τη γενναία αύξηση των θέσεων του διδακτικού προσωπικού. Όλοι και όλες γνωρίζουμε ότι οι λεγόμενοι «αιώνιοι» φοιτητές/τριες δεν επιβαρύνουν το πανεπιστήμιο: δεν χρησιμοποιούν υποδομές, δεν δεσμεύουν πόρους, δεν εμποδίζουν καμία λειτουργία.
Η μεθόδευση επιβολής των διαγραφών από το υπουργείο, αποτελεί μνημείο αντιδημοκρατικότητας και ακύρωσης του αυτοδιοίκητου του πανεπιστημίου. Ο νόμος δεν επιτρέπει στις Συνελεύσεις Τμημάτων, τον κατεξοχήν δημοκρατικό θεσμό της πανεπιστημιακής αυτοδιοίκησης, να αποφασίσει για ένα τόσο κρίσιμο θέμα.
Καταγγελίες για υπονόμευση του αυτοδιοίκητου
Το υπουργείο ζητά από το διοικητικό προσωπικό, από τους/τις προϊσταμένους των Γραμματειών να εφαρμόσουν τον νόμο μηχανιστικά χωρίς καμία δυνατότητα ακαδημαϊκής παρέμβασης. Αποκλείει δηλαδή την πανεπιστημιακή κοινότητα από τη λήψη μιας κρίσιμης πολιτικής απόφασης. Ήδη το συνδικαλιστικό όργανο των διοικητικών υπαλλήλων των ΑΕΙ έχει αντιδράσει έντονα και με τεκμηριωμένη δημόσια τοποθέτηση και έχει προχωρήσει σε απεργιακές κινητοποιήσεις αρνούμενο να αναλάβει το βάρος της διαγραφής χιλιάδων φοιτητών/τριών. Ας αναλογιστούμε επίσης ότι η ίδια διάταξη που ρυθμίζει την διαγραφή, προβλέπει κάτι αδιανόητο: την κατοχύρωση των εκπαιδευτικών πιστωτικών μονάδων που έλαβε κατά το διάστημα της φοίτησης του ο υπό διαγραφή φοιτητής/τρια για το ενδεχόμενο επανεγγραφής του σε κάποιο ιδιωτικό ΑΕΙ. Δηλαδή, τα ECTS που κρίνει ο νόμος ανεπαρκή για τον φοιτητή/τρια του δημόσιου πανεπιστημίου και τον/την διαγράφει, δίνονται ως «bonus» για την εγγραφή του/της σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο.
Η πρόσβαση στη γνώση είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο δημόσιο αγαθό και τα δημόσια αγαθά δεν έχουν ημερομηνία λήξης. Η πρόσβαση στην εξειδικευμένη γνώση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι δικαίωμα που αποκτήθηκε μετά από εξετάσεις ιδιαίτερα απαιτητικές. Δεν νομιμοποιείται η πολιτεία να λέει σε έναν/μια επιτυχόντα/ούσα πανελλαδικών εξετάσεων: «έχεις δικαίωμα να σπουδάσεις, αλλά μόνο μέσα σε ένα αυθαίρετο χρονικό πλαίσιο που εμείς καθορίζουμε, κι αν δεν τα καταφέρεις, στο αφαιρούμε».
Τα συνταγματικά δικαιώματα δεν λήγουν επειδή κάποιος αποφάσισε ότι οι αριθμοί των ενεργών φοιτητών/τριών πρέπει να μειωθούν ή, ακόμη χειρότερα, να κατευθυνθούν σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αυτό που επί της ουσίας στοχοποιείται είναι η ίδια η ύπαρξη της δωρεάν, δημόσιας πρόσβασης στη γνώση χωρίς φραγμούς. Είναι η ιδέα ότι κάποιος μπορεί να επιστρέψει μετά από χρόνια να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Ότι το πανεπιστήμιο μπορεί να είναι ένας χώρος ανοιχτός και υπάρχει για να ανοίγει δρόμους, όχι για να τους κλείνει.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ο θεσμικός μου ρόλος ως Κοσμήτορα διορισμένου από το Συμβούλιο Διοίκησης του πανεπιστημίου, με φέρνει αντιμέτωπο με ένα σοβαρό ζήτημα συνείδησης.
Καλούμαι στο πλαίσιο των καθηκόντων και των θεσμικών υποχρεώσεων μου – και μάλιστα υπό την απειλή κυρώσεων από την πλευρά του ΥΠΑΙΘ – να επιβλέψω και να διευκολύνω την εφαρμογή ενός μέτρου που αντιστρατεύεται τις βαθύτερες ακαδημαϊκές και κοινωνικές μου πεποιθήσεις και, κυρίως, με φέρνει σε ευθεία αντίθεση με τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που θεωρώ ότι οφείλω να υπερασπίζομαι. Και αυτό είναι κάτι που αρνούμαι και να πράξω και να αποδεχτώ σιωπώντας».
{https://exchange.glomex.com/video/v-ddxdm79akwu9?integrationId=40599y14juihe6ly}
«Δεν θα αφήσουμε να διαγραφεί κανένας φοιτητής»
Η φοιτητική κοινότητα «βράζει» για τις επικείμενες διαγραφές με φοιτητή να δηλώνει στο Dnews ότι «Απειλούνται με διαγραφή, χιλιάδες νέοι άνθρωποι που προσπαθούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους χωρίς καμία στήριξη. Βάρος στα πανεπιστήμια δεν είναι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες τους αλλά η πολιτική της κυβέρνησης. Αυτή να διαγραφεί. Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μην σταλεί καμιά λίστα με ονόματα φοιτητών που διαγράφονται στο υπουργείο. Ρόλος των εργαζομένων και των καθηγητών είναι να βοηθάνε τους φοιτητές στις σπουδές τους όχι να τους αναγκάζουν να υλοποιούν την άδικη αυτή πολιτική. Να μην διαγραφεί κανένας φοιτητής που προσπαθεί να ολοκληρώσει τις σπουδές τους. Ο άδικος νόμος να μείνει στα χαρτιά –να καταργηθεί!»
