1 Ποιος εξέδωσε ένταλµα συλλήψεως για τον Νετανιάχου;
Το ένταλµα εκδόθηκε από το ∆ιεθνές Ποινικό ∆ικαστήριο, που ιδρύθηκε το 1998. Είναι διαφορετικό από το ∆ιεθνές ∆ικαστήριο παρότι και τα δύο δικαστήρια έχουν την έδρα τους στη Χάγη. Το ∆ιεθνές Ποινικό ∆ικαστήριο εξετάζει υποθέσεις φυσικών προσώπων και όχι κρατών, που έχουν εµπλακεί σε εγκλήµατα πολέµου, σε γενοκτονία και εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας. Για να έχει αρµοδιότητα το δικαστήριο πρέπει τα εγκλήµατα να έχουν διαπραχθεί είτε από πολίτη ενός κράτους-µέλους του ∆ικαστηρίου είτε στο έδαφος µιας από τις χώρες που αποδέχονται τη δικαιοδοσία του ∆ικαστηρίου ακόµη και εάν ο φερόµενος ως δράστης δεν είναι πολίτης της συγκεκριµένης χώρας.
2 Ο Νετανιάχου σε ποια περίπτωση εµπίπτει;
Το Ισραήλ υπέγραψε το 2000 το καταστατικό του ∆ιεθνούς Ποινικού ∆ικαστηρίου, αλλά απέσυρε την υπογραφή του το 2002. Το ένταλµα µπόρεσε να εκδοθεί επειδή η Παλαιστινιακή Αρχή έγινε δεκτή από το ∆ιεθνές Ποινικό ∆ικαστήριο ως κράτος-µέλος το 2015 και τα φερόµενα εγκλήµατα διαπράχθηκαν σε έδαφός της, στη Λωρίδα της Γάζας. Εποµένως, το ∆ιεθνές Ποινικό ∆ικαστήριο έχει δικαιοδοσία σε οποιοδήποτε πρόσωπο ανεξαρτήτως εθνικότητας για εγκλήµατα που διαπράχθηκαν στο έδαφος της Παλαιστινιακής Αρχής από τον Νοέµβριο του 2013 και µετά.
3 Για ποιο έγκληµα κατηγορείται ο Νετανιάχου;
Η κατηγορία αφορά εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήµατα πολέµου που συνέβησαν µεταξύ της 7ης Οκτωβρίου 2023 και τουλάχιστον έως την 24η Μαΐου 2024, που είναι η ηµέρα που κατατέθηκε η αίτηση για έκδοση του εντάλµατος. Συγκεκριµένα, αναφέρεται ότι ο Νετανιάχου και ο τότε υπουργός Αµυνας του Ισραήλ Γκάλαντ χρησιµοποίησαν την πείνα ως µέθοδο πολέµου: «Σκόπιµα και εν γνώσει τους στέρησαν από τον άµαχο πληθυσµό στη Γάζα αντικείµενα απαραίτητα για την επιβίωσή τους, όπως τρόφιµα, νερό, φάρµακα και ιατρικές προµήθειες, καθώς και καύσιµα και ηλεκτρική ενέργεια». Το δικαστήριο εξέδωσε επίσης ένταλµα συλλήψεως για τον στρατιωτικό ηγέτη της Χαµάς, Μοχάµεντ Ντέιφ, για εγκλήµατα που διαπράχθηκαν την 7η Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ, οπότε η Χαµάς σκότωσε πάνω από 1.200 ανθρώπους και πήρε 250 οµήρους, στοχεύοντας άµεσα αµάχους και διαπράττοντας εκτεταµένες θηριωδίες. Ο Ντέιφ είναι µάλλον νεκρός. Τα αιτήµατα για έκδοση ενταλµάτων εις βάρος των Παλαιστινίων Γιαχία Σινουάρ και Ισµαήλ Χανίγε αποσύρθηκαν διότι έχει επιβεβαιωθεί ότι είναι νεκροί.
4 Μπορεί να συλληφθεί ο Νετανιάχου;
Στο έδαφος του Ισραήλ αποκλείεται να συλληφθεί για προφανείς λόγους. Θεωρητικώς, όµως, µπορεί να συλληφθεί όταν ταξιδέψει εκτός Ισραήλ και εισέλθει σε ένα από τα 123 κράτη σε όλο τον κόσµο που έχουν κυρώσει το καταστατικό του ∆ικαστηρίου. Σύµφωνα µε το καταστατικό, όλα τα συµβαλλόµενα κράτη-µέλη έχουν τη νοµική υποχρέωση να συνεργάζονται πλήρως µε το ∆ικαστήριο. Στη συνεργασία περιλαµβάνεται και η υποχρέωση συλλήψεως ενός ατόµου λόγω του εντάλµατος που έχει εκδοθεί εις βάρος του.
5 Πόσο πιθανόν είναι να συλληφθεί ο Νετανιάχου;
Στην πράξη και για όσο καιρό είναι πρωθυπουργός του Ισραήλ έχει ασυλία εκ του αξιώµατός του. Αρα η πιθανότητα συλλήψεως είναι µηδενική. Κάτι αντίστοιχο είχε συµβεί το 2015, όταν ο δικτάτορας του Σουδάν, Οµάρ αλ Μπασίρ, είχε επισκεφθεί τη Νότιο Αφρική. Το ∆ιεθνές Ποινικό ∆ικαστήριο ζήτησε τη σύλληψη του δικτάτορα κατ’ εφαρµογήν δύο σχετικών ενταλµάτων που είχε εκδώσει για γενοκτονία, εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήµατα πολέµου στο Νταρφούρ. Η κυβέρνηση της Νοτίου Αφρικής αρνήθηκε την έκδοση µε το επιχείρηµα ότι πρόκειται για αρχηγό κράτους που έχει ασυλία. Την ίδια στάση ακολούθησαν και άλλα 32 κράτη, µερικά από τα οποία αναγνώριζαν τη δικαιοδοσία του ∆ικαστηρίου, τα οποία επισκέφθηκε στη συνέχεια ο Αλ Μπασίρ. Το ένταλµα θα µπορεί να εκτελεστεί όταν ο Νετανιάχου πάψει να έχει ασυλία και αυτό ισχύει όσο ζει. Εν αντιθέσει προς τον Νετανιάχου, το ένταλµα συλλήψεως που έχει εκδοθεί εις βάρος του Γιόαβ Γκάλαντ, τέως υπουργού Αµυνας του Ισραήλ, µπορεί να εκτελεσθεί όταν αυτός ταξιδέψει σε κράτη-µέλη του ∆ιεθνούς Ποινικού ∆ικαστηρίου. Ο Γκάλαντ δεν έχει πλέον επίσηµη ιδιότητα και δεν έχει ασυλία.
Ο Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αν. καθηγητής ∆ιεθνούς ∆ικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής - Πάντειο Πανεπιστήµιο, βουλευτής Ν.∆. στην Α΄ Αθηνών
Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την Καθημερινή
