Συζητώντας, συμβουλεύοντας, αναλύοντας, ή γράφοντας για την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) από την ένταξή της (1981) μέχρι σήμερα πολλές φορές αισθάνθηκα άβολα ή δύσκολα για τη συμπεριφορά της ως μέλους της ΕΕ. Αλλά βαθύτατα στενοχωρημένος αισθάνθηκα με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για «την κατάσταση του κράτους δικαίου και την ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης» στην Ελλάδα.
Είναι η πρώτη φορά στα 43 χρόνια συμμετοχής που το αντιπροσωπευτικό όργανο της Ένωσης με την πλειοψηφία των 330 ψήφων υπέρ (έναντι 254 κατά) που προέρχονται απ’ όλες τις δημοκρατικές πολιτικές ομάδες, Αριστερά, Πράσινοι, Φιλελεύθεροι (Renew), Σοσιαλιστές (S+D) – που κατέθεσαν από κοινού το ψήφισμα – ακόμη και Συντηρητικοί (ΕΛΚ) κατηγορεί την Ελλάδα ότι παραβιάζει τις αξίες και αρχές πάνω στις οποίες οικοδομείται και λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει εάν θα πρέπει να ισχύσει και για την Ελλάδα ο κανονισμός αιρεσιμότητας (conditionality) που συνεπάγεται την αναστολή χρηματοδοτήσεων όπως έχει γίνει και στις περιπτώσεις Ουγγαρίας και Πολωνίας. Κι αν ακόμη υποθέσει κάποιος ότι «γνωστοί κύκλοι της Αριστεράς στην Ευρώπη θέλουν να δυσφημίσουν τη χώρα με αναληθή στοιχεία και παραπληροφόρηση», είναι δύσκολο να δεχθεί ότι 330 ευρωβουλευτές έπεσαν θύμα παραπληροφόρησης και ότι τέσσερεις πολιτικές ομάδες από τις ισχυρότερες που κατέθεσαν το ψήφισμα συνέπραξαν σε σχέδιο δυσφήμισης της Ελλάδας. Γιατί άραγε; Προφανώς όλοι αυτοί βλέπουν κάποιο πρόβλημα στη χώρα και οπωσδήποτε διαβάζουν τις εκθέσεις ενωσιακών/ διεθνών οργανισμών (FRONTEX, Διεθνούς Διαφάνειας, κλπ.).
Η Ελλάδα για πρώτη φορά εγκαλείται από το Κοινοβούλιο για ελλειμματική δημοκρατία και μειωμένη ευρωπαϊκότητα σε όρους αξιών και αρχών. Μέχρι σήμερα τόσο στη δεκαετία του 1980 όσο και στην περίοδο της οικονομικής κρίσης (2010-2019) είχαμε κατηγορηθεί για αδυναμία ή απροθυμία να εφαρμόσουμε ρυθμίσεις πολιτικών της Ένωσης, είτε στο πεδίο της οικονομίας, της εξωτερικής πολιτικής ή για τη στάση μας να μπλοκάρουμε αποφάσεις/ πολιτικές της Ένωσης ασκώντας βέτο (veto) ορισμένες φορές άνευ ουσιαστικού λόγου και αιτίας ή ακόμη ασκώντας την πρακτική των αστερίσκων (asterisks’ country). Για μειωμένη ευρωπαϊκότητα σε όρους κράτους δικαίου δεν είχαμε κατηγορηθεί.
Έτσι τώρα ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο που (είτε ανοίγει από... εμμονικούς ανθέλληνες είτε όχι) θα πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά. Ειδικά αυτή την περίοδο που όλα βρίσκονται σε αναδιάταξη σε Ευρώπη και στο ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον, η Ελλάδα ως μέλος της Ένωσης στα γεωγραφικά σύνορα του συστήματος οφείλει να καταγράφει την άριστη επίδοση ευρωπαϊκότητας χωρίς καμιά έκπτωση. Για να είναι στον εσωτερικό πυρήνα της Ένωσης ώστε να μπορεί να διεκδικεί ισχυρό ρόλο και να προστατεύει τα συμφέροντά της.
Επομένως καλό είναι το ψήφισμα να αντιμετωπισθεί με τις αναγκαίες θεσμικές βελτιώσεις και όχι με περιφρονητικούς αφορισμούς. Δεν μπορεί από τη μια να κάνουμε βήματα Ευρωπαϊκότητας ( μη-κρατικά πανεπιστήμια, γάμος ομοφύλων) και από την άλλη ολισθήματα οπισθοδρόμησης. «Διαβάσαμε με προσοχή το Ψήφισμα και θα προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε ό,τι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα» θα ήταν μια πιο εύστοχη, Ευρωπαϊκή αντίδραση από πλευράς κυβέρνησης. Και προσοχή στο βάθος του ορίζοντα ελλοχεύει το αρθ.7( αφαίρεση δικαιώματος ψήφου) που ενεργοποιείται με πρωτοβουλία και του ΕΚ.
Η Ελλάδα δεν ( μπορεί να ) είναι όπως η Ουγγαρία.
(Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ, μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Τα Νέα")