Opinions

Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για τη Γάζα και η «υποκρισία» της Δύσης

amna amna
Κάποιοι θα μπορούσαν να πουν πως το κύρος του διεθνούς δικαίου - ή αλλιώς η ικανότητα και η προθυμία του ΟΗΕ να δεσμεύει και να προστατεύει εξίσου όλους τους λαούς - κρέμεται από μια κλωστή.

Άλλοι πως η κλωστή έχει προ πολλού σπάσει, με το Διεθνές Δικαστήριο να επιβάλλει μόνο κατευφημισμό τους όρους στις πολεμικές συρράξεις.

Την Παρασκευή η πρόεδρος του Διεθνούς Δικαστηρίου, Τζόαν Ντόναχιου, ανακοίνωσε πως το Ισραήλ καλείται να «λάβει όλα τα μέτρα που έχει στη διάθεσή του» προκειμένου να αποτρέψει πράξεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της σύμβασης για τη γενοκτονία και παράλληλα να διασφαλίσει «εδώ και τώρα» πως οι Ένοπλες Δυνάμεις του δεν διαπράττουν καμία από τις πράξεις που απαγορεύονται από τη σύμβαση.

Το δικαστήριο, ωστόσο, απέφυγε να ικανοποιήσει το αίτημα της Νότιας Αφρικής και δεν διέταξε την άμεση κατάπαυση του πυρός στον πόλεμο - ο οποίος έχει καταστρέψει μεγάλο μέρος της Λωρίδας της Γάζας και έχει σκοτώσει περισσότερους από 25.000 Παλαιστίνιους μέσα σε λιγότερο από τέσσερις μήνες.

Η απόφαση αυτή δεν αποτελεί την τελευταία λέξη του δικαστηρίου της Χάγης - που πρόκειται να τοποθετηθεί σε δεύτερο χρόνο για το αν οι ενέργειες του Ισραήλ ισοδυναμούν με γενοκτονία - αλλά παρέχει μια ισχυρή ένδειξη πως υπάρχει τεκμηριωμένος κίνδυνος για τους Παλαιστινίους με βάση πάντα τη σύμβαση περί γενοκτονίας.

Η Ντόναχιου δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι το Ισραήλ πρέπει να «λάβει όλα τα μέτρα που έχει στη διάθεσή του για να αποτρέψει» τη δολοφονία Παλαιστινίων, την πρόκληση σοβαρών σωματικών ή ψυχικών βλαβών, τη σκόπιμη επιβολή συνθηκών ζωής που υπολογίζεται ότι θα επιφέρουν τη φυσική καταστροφή συνολικά ή εν μέρει της παλαιστινιακής ομάδας, καθώς και την επιβολή μέτρων που αποσκοπούν στην αποτροπή γεννήσεων Παλαιστινίων.

Συμπερασματικά, τα εγκλήματα του Ισραήλ στη Γάζα εγείρουν την ανησυχία της διεθνούς κοινότητας για εύλογο κίνδυνο γενοκτονίας των Παλαιστινίων, ωστόσο το Τελ Αβίβ έχει το «πράσινο φως» να συνεχίσει την επίθεσή του στη Γάζα - εφόσον «αποδείξει» πως απαγορεύει την υποκίνηση σε πράξεις μίσους και λάβει μέτρα για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους αμάχους.

Και οι δύο πλευρές εμφανίζονται εν μέρει δικαιωμένες.

Το Ισραήλ απέφυγε την εντολή κατάπαυσης του πυρός, ενώ συνολικά, οι προσωρινές διαταγές που δόθηκαν ήταν εν πολλοίς αναμενόμενες και σίγουρα όχι η χειρότερη δυνατή έκβαση για την ισραηλινή αντιπροσωπεία.

Πιο συγκεκριμένα, τα μέτρα που καλείται να λάβει το Ισραήλ είναι μια επαναδιατύπωση των ήδη υφισταμενών απαιτήσεων του διεθνούς δικαίου, ενώ κι η εντολή για διευκόλυνση της ανθρωπιστικής βοήθειας ήταν προφανώς αναμενόμενη και υπολείπεται του διεθνούς μηχανισμού συνεργασίας που είχε επιδιώξει η Νότια Αφρική.

«Η άθλια προσπάθεια να αρνηθούν στο Ισραήλ το θεμελιώδες δικαίωμα της αυτοάμυνας αποτελεί κατάφωρη διάκριση εις βάρος του εβραϊκού κράτους και δικαίως απορρίφθηκε. Η κατηγορία της γενοκτονίας που διατυπώθηκε εναντίον του Ισραήλ δεν είναι μόνο ψευδής, είναι εξωφρενική και οι αξιοπρεπείς άνθρωποι παντού θα πρέπει να την απορρίψουν», δήλωνε λίγο μετά την ανακοίνωση της απόφασης ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου έχει σημαντικές νομικές προεκτάσεις που θα μπορούσαν να ενισχύσουν σημαντικά τις διπλωματικές πιέσεις στο Ισραήλ. Ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς χαιρέτισε την ανακοίνωση του ΔΔ κάνοντας λόγο για μια σημαντική εξέλιξη που συμβάλλει στην απομόνωση της κατοχής [του Ισραήλ] και στην αποκάλυψη των εγκλημάτων του στη Γάζα.

Το γεγονός ότι υφίσταται μια διεθνής απόφαση που κάνει ξεκάθαρα λόγο για εύλογο κίνδυνο γενοκτονίας στη Γάζα πιέζει τους συμμάχους του Τελ Αβίβ - που έχουν πλέον «έννομη υποχρέωση» να πράξουν με τον κατάλληλο τρόπο προκειμένου να την αποτρέψουν.

«Η σημερινή απόφαση αποτελεί μια υπενθύμιση του κρίσιμου ρόλου του διεθνούς δικαίου στην πρόληψη της γενοκτονίας και στην προστασία όλων των θυμάτων εγκλημάτων θηριωδίας. Στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι ο κόσμος δεν θα παρακολουθεί σιωπηλός το Ισραήλ να συνεχίζει μια ανελέητη στρατιωτική εκστρατεία για να αποδεκατίσει τον πληθυσμό της Λωρίδας της Γάζας», δήλωνε την Παρασκευή η Agnès Callamard, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Οι παγκόσμιοι ηγέτες των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας και άλλων κρατών της ΕΕ οφείλουν να σεβαστούν τη νομικά δεσμευτική απόφαση του Δικαστηρίου και να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να τηρήσουν την υποχρέωσή τους να αποτρέψουν τη γενοκτονία. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτό θα αποτελέσει σοβαρό πλήγμα για την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη στη διεθνή έννομη τάξη.

»Τα κράτη πρέπει επίσης να λάβουν επειγόντως μέτρα για την πρόληψη των συνεχιζόμενων διεθνών εγκλημάτων, μεταξύ άλλων με την επιβολή συνολικού εμπάργκο όπλων κατά του Ισραήλ και των παλαιστινιακών ένοπλων ομάδων», σημειώνεται σε ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Έπειτα από τα επανειλημμένα βέτο των ΗΠΑ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, θα αναρωτιόταν κανείς εύλογα τι θα συνέβαινε τώρα αν μια χώρα έφερνε «στο τραπέζι» την απόφαση του ΔΔ.

Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν πράγματι να επιμείνουν στο βέτο και να επισημάνουν ότι κι άλλες χώρες - όπως η Ρωσία - δεν έχουν συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου. Αυτό θα ήταν πράγματι ένα εξαιρετικό δώρο για τον Πούτιν.

Την περασμένη εβδομάδα, η διευθύντρια του βρετανικού think tank «Chatham House», Bronwen Maddox, προέτρεψε τη Δύση να αναγνωρίσει πόσο... ευάλωτη είναι όταν ελέγχεται για την υποκρισία της:

Το επιχείρημα για τα «δύο μέτρα και δύο σταθμά» έχει ως εξής: Η Δύση ενδιαφέρεται για τη δημοκρατία, αλλά όχι όταν θέλει να τοποθετήσει ηγέτες της αρεσκείας της σε άλλες χώρες. Σέβεται την εθνική κυριαρχία - εκτός κι αν δεν το κάνει, όπως στο Ιράκ. Υποστηρίζει την αυτοδιάθεση στην Ταϊβάν, αλλά όχι στην Καταλονία. Υποστηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά όχι στις χώρες που της είναι χρήσιμες για το πετρέλαιο. Υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, εκτός αν αυτό είναι πολύ δύσκολο, όπως στο Αφγανιστάν.

Όσο αυτές οι κατηγορίες μένουν αναπάντητες, δίνουν στις χώρες που θέλουν να υπονομεύσουν τη Δύση ένα όπλο - ακόμη και αν η δική τους υποκρισία είναι εξίσου προφανής.