Στη δημιουργία υποκαταστήματος στην Ελλάδα προχώρησε η ολλανδική εταιρεία Athens XIV B.V, συμφερόντων του Bastiaan Johannes Holterman, γιου του Henry Holterman, του Διευθύνοντος Συμβούλου του Ομίλου Reggeborgh. Η ολλανδική Athens XIV B.V. είναι μια holding εταιρεία και το νέο της υποκατάστημα στην Ελλάδα (Athens XIV B.V υποκατάστημα Ελλάδος) θα αναπτύξει δραστηριότητες που σχετίζονται με την αγορά, εκμίσθωση και διαχείριση ακινήτων, καθώς και με κατασκευαστικά έργα επενδυτικού χαρακτήρα. Το ενδιαφέρον είναι πως αρχικά το ελληνικό υποκατάστημα της Athens XIV B.V, θα το εκπροσωπεί ο ίδιος ο Bastiaan Johannes Holterman και όχι κάποιος Έλληνας δικηγόρος.
H Dolphin Defence
Μια ενδιαφέρουσα επιχειρηματική σύμπραξη στο χώρο των αμυντικών συστημάτων και του οπλισμού λαμβάνει χώρα υπό τη σκέπη της νεοσύστατης Dolphin Defence ΙΚΕ. Στην εν λόγω εταιρεία μετέχουν με 51% ο επικεφαλής της εταιρείας παραγωγής αλεξίσφαιρων γιλέκων ELMON και με 49% ο Ουκρανός δικηγόρος Oleksandr Bortnyk, ο οποίος τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στην Ελλάδα τόσο στο χώρο της διακίνησης εμπορικών φορτίων, όσο και της εκμίσθωσης σκαφών αναψυχής. Η Dolphin Defence θα έχει ως βασικό πεδίο δραστηριότητας την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στρατηγικής διαχείρισης, ενώ θα δραστηριοποιηθεί και στο χονδρικό εμπόριο και ναυπήγηση σκαφών (παράκτια, αναψυχής και ειδικής χρήσης), στην αντιπροσώπευση και εμπορία μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAVs), σκαφών επιφανείας και υποβρύχιων, στην κατασκευή anti-drone τεχνολογιών και λογισμικού αντιμετώπισης απειλών, στην ανάπτυξη πρωτοτύπων και λογισμικού για στρατιωτικές εφαρμογές, στην αντιπροσώπευση στη μεσολάβηση για πώληση όπλων και πυρομαχικών και στην εκπαίδευση προσωπικού μέσω κέντρου εξειδικευμένης κατάρτισης για drone operators. Ομολογουμένως, μια ελληνο- ουκρανική σύμπραξη με ενδιαφέρον.
Ο κορεσμός στις ΑΠΕ
Η «πράσινη επανάσταση» στην ενέργεια, που μέχρι πρόσφατα αντιμετωπιζόταν ως πανάκεια για το ενεργειακό μέλλον της Ελλάδας, δείχνει πλέον τα πρώτα σημάδια κορεσμού. Το εντυπωσιακό κύμα επενδύσεων σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και έργα αποθήκευσης μέσω μπαταριών εξελίσσεται σε μια φρενήρη κούρσα χωρίς σαφή προορισμό. Με τις αιτήσεις να ξεπερνούν κατά πολύ τις δυνατότητες του συστήματος και τη ζήτηση να παραμένει στάσιμη, η αγορά μοιάζει εγκλωβισμένη σε μια φούσκα που απειλεί να σπάσει. «Ο Ελέφαντας στο Δωμάτιο» είναι η ανεπαρκής υποδομή του δικτύου μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Χωρίς παράλληλη ενίσχυση και εκσυγχρονισμό του δικτύου από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ, ακόμα και τα πλέον ώριμα έργα ΑΠΕ δεν θα μπορούν να διοχετεύσουν ενέργεια, οδηγώντας σε μαζικές περικοπές. Αλλά υπάρχουν και άλλοι «Ελέφαντες στο Δωμάτιο». Η μεγάλη ώθηση στις ΑΠΕ και στις μπαταρίες δεν συμβαδίζει με την αύξηση της ενεργειακής ζήτησης. Η ζήτηση στην Ελλάδα παραμένει σχετικά στάσιμη – και σε ορισμένες περιόδους ακόμη και μειούμενη. Επενδύσεις σε παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας χωρίς ανάλογη ζήτηση οδηγούν σε πλεονάζουσα παραγωγή και ανάγκη για περικοπές, δηλαδή σε χαμηλή ή μηδενική απόδοση επενδύσεων. Βρισκόμαστε λοιπόν ενώπιον μιας «πράσινης φούσκας» και με πληθώρα έργων που δεν θα υλοποιηθούν ποτέ, αλλά «πιάνουν χώρο» στο σύστημα ή δημιουργούν στρεβλώσεις στην αγορά, όπως συμβαίνει ήδη με τα έργα που έχουν όρους σύνδεσης αλλά δεν η κατασκευή τους δεν προχωρά. Η «πράσινη φούσκα» σχετίζεται και με τις πολιτικές αποφάσεις. Ελλείψει ενός μηχανισμού προτεραιοποίησης με κριτήρια ωριμότητας, στρατηγικής σημασίας ή πραγματικής χρησιμότητας για το δίκτυο, δόθηκαν τα τελευταία χρόνια όροι σύνδεσης σε έργα με τρόπο «απαράδεκτο» (και όποιος ξέρει ξέρει) εις βάρος της συνοχής του ενεργειακού σχεδιασμού.
Οι κίνδυνοι για το τραπεζικό σύστημα
Όλα τα παραπάνω παράγουν μια σειρά από νέους χρηματοπιστωτικούς κινδύνους που επηρεάζουν άμεσα το τραπεζικό σύστημα. Οι ελληνικές τράπεζες, που τα τελευταία χρόνια έχουν ενισχύσει δυναμικά το αποτύπωμά τους στον τομέα των «πράσινων» χρηματοδοτήσεων, βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο σημαντικής πιστωτικής έκθεσης σε έναν τομέα που αρχίζει να εμφανίζει σημάδια υπερθέρμανσης και κορεσμού. Η αρχική δυναμική των ΑΠΕ στηρίχθηκε σε σταθερές συνθήκες αγοράς: σταθερές τιμές αποζημίωσης, υψηλή απόδοση έργων και περιορισμένες περικοπές ενέργειας. Οι χρηματοδοτήσεις έργων βασίστηκαν σε business plans που έδειχναν εύρωστα, με αξιόπιστα έσοδα για τους επενδυτές. Ωστόσο, η σημερινή πραγματικότητα είναι διαφορετική. Η μαζική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, η αυξανόμενη διείσδυση νέων έργων χωρίς παράλληλη αύξηση της ζήτησης και η υπερφόρτωση των δικτύων μεταφοράς και διανομής ενέργειας, οδηγούν σε εκτεταμένες περικοπές παραγωγής και ανασφάλεια για τα έσοδα των έργων. Για τις τράπεζες, αυτό μεταφράζεται σε άμεση απειλή για την εξυπηρέτηση των δανείων. Αν τα έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί δεν αποδίδουν τα προσδοκώμενα ή καθυστερούν σημαντικά λόγω δυσκολιών στη σύνδεση με το δίκτυο, οι δανειολήπτες αδυνατούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους. Τα κόκκινα δάνεια στον ενεργειακό τομέα είναι πλέον ένα πιθανό σενάριο, ενώ η αξία των εξασφαλίσεων, που συχνά είναι τα ίδια τα έργα, υποχωρεί. Ένα φωτοβολταϊκό πάρκο που αδυνατεί να πουλήσει την παραγωγή του, δεν αποτελεί ασφαλή εγγύηση για καμία χρηματοπιστωτική μονάδα. Ακόμη μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για τα έργα αποθήκευσης. Η ταυτόχρονη διείσδυση μεγάλου όγκου μπαταριών στην αγορά ενδέχεται να οδηγήσει στην εξάλειψη της διαφοράς τιμών μεταξύ μεσημεριανών και βραδινών ωρών που επιτρέπει σήμερα την οικονομική βιωσιμότητα αυτών των έργων. Σε ένα τέτοιο σενάριο, τα έσοδα των έργων αποθήκευσης συρρικνώνονται, και ο χρόνος απόσβεσης εκτείνεται πέραν του κύκλου ζωής των ίδιων των μπαταριών, προκαλώντας ρωγμές στα οικονομικά τους μοντέλα. Αργά ή γρήγορα οι τράπεζες θα βρεθούν εκτεθειμένες σε κεφαλαιακές ζημίες, είτε μέσω αναδιαρθρώσεων είτε μέσω απομειώσεων δανείων. Έτσι, οι μέχρι σήμερα αισιόδοξες αποτιμήσεις θα πρέπει να αναθεωρηθούν και τα όποια stress tests να εμπλουτιστούν με σενάρια κορεσμού, ραγδαίων περικοπών και χαμηλών τιμών ενέργειας, κάτι που δεν έχει γίνει έως σήμερα.
Οι αλβανικές τράπεζες
Μπορεί οι ελληνικές τράπεζες να μην έχουν πλέον παρουσία στην Αλβανία, ωστόσο πολλοί Αλβανοί που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα διαθέτουν αποταμιεύσεις στο αλβανικό τραπεζικό σύστημα. Ως εκ τούτου, έκθεση που δημοσιοποίησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για την κατάσταση και τις προκλήσεις του τραπεζικού τομέα της Αλβανίας, έχει εμμέσως και ελληνικό ενδιαφέρον λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας, των διασυνοριακών οικονομικών ροών, αλλά και της παρουσίας ελληνικών επιχειρήσεων στη χώρα. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το αλβανικό τραπεζικό σύστημα έχει ενισχύσει σημαντικά τη θέση του τα τελευταία δέκα χρόνια. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) μειώθηκαν δραστικά – από περίπου 25% το 2014 σε κάτω από 5% το πρώτο τρίμηνο του 2024. Παράλληλα, το ποσοστό ξένης ιδιοκτησίας τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων έπεσε από 90% το 2013 σε 65%, περιορίζοντας τον κίνδυνο μετάδοσης από εξωτερικούς κραδασμούς. Οι τράπεζες εμφανίζονται επαρκώς κεφαλαιοποιημένες (με μέσο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας στο 19,3% έναντι ελάχιστου 12%) και διαθέτουν ικανοποιητικούς δείκτες κάλυψης ρευστότητας. Ωστόσο, το ΔΝΤ επισημαίνει κάποιους κινδύνους. Όπως αναφέρει, η Αλβανία βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη ως προς την έκθεση των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα, γεγονός που ενισχύει τη λεγόμενη «σύνδεση κράτους-τραπεζών» (sovereign-bank nexus). Μάλιστα, αν και τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται βασικό μέσο ρευστότητας, η απουσία δευτερογενούς αγοράς καθιστά αβέβαιη τη δυνατότητα των τραπεζών να τα ρευστοποιήσουν γρήγορα σε περιόδους πίεσης, παρά τη δυνατότητα πρόσβασης σε ρευστότητα από την Κεντρική Τράπεζα της Αλβανίας. Στις πηγές ρίσκου το ΔΝΤ συγκαταλέγει και ότι πάνω από τα δύο τρίτα των δανείων σε συνάλλαγμα χωρίς αντιστάθμιση κινδύνου (unhedged FX loans) αφορούν στον τομέα των ακινήτων, ο οποίος παρουσιάζει έντονη πιστωτική επέκταση και αύξηση τιμών. Ακόμη, την το ΔΝΤ εκφράζει προβληματισμό για έκθεση των πιστωτικών ιδρυμάτων σε συγκεκριμένους πελάτες. Όπως αναφέρει, εάν οι δύο μεγαλύτεροι δανειολήπτες (νομικά πρόσωπα) κάθε τράπεζας αποτύγχαναν να πληρώσουν τις οφειλές τους, αυτό θα προκαλούσε έλλειμμα σε έξι τράπεζες (συμπεριλαμβανομένης μίας συστημικής), και κεφαλαιακές ανάγκες ίσιες με το 0,5% του ΑΕΠ της Αλβανίας.
Η Stellar Discoveries
Μια νέα εταιρική οντότητα με έντονο τεχνολογικό και ερευνητικό προσανατολισμό η Stellar Discoveries , συστάθηκε στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο από Έλληνες επιστήμονες με γνώση της διαστημικής τεχνολογίας. Με κύριο αντικείμενο την έρευνα και πειραματική ανάπτυξη σε φυσικές επιστήμες και μηχανική, καθώς και πλήθος δευτερευουσών δραστηριοτήτων στους τομείς της βιολογίας, χημείας, νανοτεχνολογίας, πληροφορικής, διαστημικής τεχνολογίας και κατασκευής προηγμένων ηλεκτρονικών και λογισμικού, η Stellar Discoveries εμφανίζει πολλές πρωτοτυπίες. Στο ευρύ φάσμα των δραστηριοτήτων της Stellar Discoveries περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η κατασκευή ολοκληρωμένων κυκλωμάτων, εξοπλισμού για αεροσκάφη και διαστημόπλοια, η ανάπτυξη συστημάτων πληροφορικής, η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών μηχανικού, η περιβαλλοντική έρευνα, καθώς και η διάθεση λογισμικού και βάσεων δεδομένων.
