Για τον Γάλλο Πρόεδρο η πρωτοφανής κρίση που διέρχεται η 5η Γαλλική Δημοκρατία οφείλεται σε όλους τους άλλους εκτός τον ίδιο -γι’ αυτό άλλωστε και δεν παραιτείται. Ο ισχυρισμός ακούγεται παράδοξος. Είναι δυνατόν μια μεγάλη χώρα να διέρχεται τόσο σοβαρή κρίση και ο Πρόεδρός της να μη φέρει καμία ευθύνη; Πόσο μάλλον που ο Πρόεδρος στη Γαλλία είναι τόσο ισχυρός ώστε να χαρακτηρίζεται «κοινοβουλευτικός μονάρχης».
Το παράδοξο της δημοκρατίας
Το δεύτερο παράδοξο του διαγγέλματος Μακρόν ήταν ότι κατηγόρησε την αντιπολίτευση γιατί συμπεριφέρθηκε ως… αντιπολίτευση και ψήφισε την πρόταση μομφής ενάντια στην κυβέρνηση Μπαρνιέ, μετά τη διαφωνία για τον προϋπολογισμό του 2025. Μάλιστα, ο Μακρόν έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ότι «η Άκρα Αριστερά και η Άκρα Δεξιά ενώθηκαν σε ένα μέτωπο κατά της Δημοκρατίας». Πρόκειται βέβαια για μια από τις πιο τραβηγμένες εκδοχές της θεωρίας των δύο άκρων που εξομοιώνει την Αριστερά με την Ακροδεξιά. Μια θεωρία η οποία όποτε έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, έχει ανοίξει τον δρόμο στην Ακροδεξιά.
Το εξωφρενικό είναι ότι ο Μακρόν κατηγορεί την αντιπολίτευση για αντιδημοκρατικές πρακτικές επειδή άσκησε το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε αντιπολίτευσης: Να μην υπερψηφίζει τον προϋπολογισμό και να μη δίνει ψήφο εμπιστοσύνης σε μια κυβέρνηση με την οποία διαφωνεί. Αυτό το αυτονόητο επισημαίνει ο Αντώνης Λιάκος, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών: «Στοιχειώδες, αρχή, θεμέλιος λίθος της δημοκρατίας είναι ότι τους προϋπολογισμούς τους ψηφίζει το κοινοβούλιο το οποίο προκύπτει από τις εκλογές. Αν δεν τους ψηφίζει, σημαίνει ότι αντιβαίνουν στη λαϊκή θέληση. Κι αν επιβληθούν παρά τη λαϊκή θέληση, δεν σημαίνει τη νίκη της «ευθύνης» επί του «λαϊκισμού», αλλά η νίκη της μεταδημοκρατίας επί της δημοκρατίας. Την παράκαμψη της δημοκρατίας».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η ευθύνη του Μακρόν
Η ευθύνη του Μακρόν για την κρίση στην οποία βυθίζεται η Γαλλία είναι προφανής. Ο Γάλλος Πρόεδρος πολιτεύτηκε με ένα συνδυασμό βοναπαρτισμού και τυχοδιωκτισμού που οδήγησε στο απόλυτο αδιέξοδο. Επιδιώκοντας να έχει το ρόλο του «ρυθμιστή του Κέντρου» στήριξε την πολιτική του στη θεωρία των δύο άκρων, εξομοιώνοντας την Αριστερά με την Λεπέν -η σχετική αποστροφή του διαγγέλματός του είναι τυπική αυτή της πολιτικής.
Το μόνο που κατάφερε ήταν να σπάσει την «υγειονομική δημοκρατική ζώνη» απέναντι στην Ακροδεξιά και να σχετικοποιήσει την αρνητική βαρύτητα της ψήφου στη Λεπέν. Επιπλέον, υιοθετώντας όλο και περισσότερο ακροδεξιές πολιτικές στη μετανάστευση και την ασφάλεια, νομιμοποιούσε και δικαίωνε τη γραμμή της Λεπέν. Τελικά την έφερε στο κατώφλι της εξουσίας.
Το βασικό όμως ήταν ότι η επιμονή του σε μια οικονομική πολιτική η οποία τόσο στη Γαλλία όσο και παντού στον κόσμο ρίχνει το βιοτικό επίπεδο των πολλών για να κάνει τους πλούσιους ακόμα πιο πλούσιους. Ο Μακρόν περιφρόνησε τη φωνή της κοινωνικής δυσαρέσκειας που ακουγόταν και ακούγεται σε όλη τη Γαλλία. Όπως επισημαίνει ο Λιάκος, «για να βρούμε γιατί οι προϋπολογισμοί συγκρούονται με τη λαϊκή θέληση ας δούμε την κατανομή και τις ροές του χρήματος, των πόρων του πλούτου. Όσο γιγαντώνονται οι κοινωνικές ανισότητες, τόσο θα προκαλούνται θύελλες που θέτουν το δίλημμα παράλυση ή κατάλυση της δημοκρατίας;».
Το κερασάκι στη μακρονική τούρτα ήταν η απόφαση του να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές το καλοκαίρι, σε μια κίνηση που παραπέμπει στη ρουλέτα και όχι στην υπεύθυνη πολιτική. Κίνηση που τη συμπλήρωσε με την αντιδημοκρατική άρνησή του να δώσει στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, παρόλο που είχε κερδίσει τις εκλογές. Όλα λάθος.
Η θεσμική κρίση
Ο Μακρόν φέρει τεράστια ευθύνη, αλλά η Γαλλία δεν θα είχε μπει στη σημερινή κρίση αν δεν είχαν φτάσει στο όριό τους οι θεσμοί της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας. Τη θεσμική κρίση συνοψίζει σε συνέντευξή του στο Mediapart o Bruno Daugeron, καθηγητής Νομικής στο πανεπιστήμιο Paris Cité: «Η 5η Δημοκρατία ιδρύθηκε για να αντιμετωπίσει μια συγκεκριμένη κατάσταση, στην οποία δεν υπήρχε σταθερό πρότυπο συμπεριφοράς των βουλευτών.
Σκοπός ήταν να τους επιβληθεί πειθαρχία, σε σημείο που κατέληξε στο αντίθετο: σε μια κατάσταση «υπερκυριαρχίας» της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να εμποδιστεί να κυβερνήσει. Αυτό πλέον δεν λειτουργεί, αλλά κανένας εμπλεκόμενος δεν υιοθετεί πλήρως μια εναλλακτική λογική, η οποία θα απαιτούσε συμβιβασμούς μεταξύ των συγκροτημένων δυνάμεων σε κοινοβουλευτικό, ίσως και κυβερνητικό επίπεδο».
Σε μια Ευρώπη όπου η διαρκής λιτότητα προκαλεί την αγανάκτηση των πολιτών, σε μια Γαλλία της οποίας οι θεσμοί δεν είναι πλέον λειτουργικοί, ο Μακρόν λειτουργεί ως θρυαλλίδα μια πρωτοφανούς κρίσης. Μένει να δούμε αν θα αποδειχτεί ο μοιραίος άνθρωπος της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας.
