Όλα δείχνουν πως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κερδίζει το χρίσμα για μια δεύτερη θητεία στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έπειτα από συμφωνία των ηγετών της ΕΕ που εκπροσωπούν τις τρεις φιλοευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες - EPP, S&D και Renew.
Σύμφωνα με τη συμφωνία του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων, η φον ντερ Λάιεν θα διοριστεί για δεύτερη φορά πρόεδρος της Επιτροπής σε Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες την Πέμπτη.
Η εν ενεργεία πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλλας θα αναλάβει επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ και ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα θα γίνει ο νέος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Όπως διαβάζουμε στο Guardian, η συμφωνία «έκλεισε» την Τρίτη μεταξύ έξι ηγετών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των Εμανουέλ Μακρόν και Όλαφ Σολτς. Ο Ντόναλντ Τουσκ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκπροσώπησαν το ΕΛΚ, ο Ισπανός Πέδρο Σάντσεθ ενώθηκε με τον Σολτς για τους Σοσιαλιστές, ενώ ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε εκπροσώπησε τους φιλελεύθερους του Renew μαζί με τον Γάλλο πρόεδρο.
Κάγια Καλλάς: Από επικηρυγμένη στη Μόσχα... εκλεκτή των Βρυξελλών
Η Εσθονή πρωθυπουργός Κάγια Κάλλας - εκ των σφοδρότερων επικριτών της Ρωσίας μεταξύ των «27» του μπλοκ - φαίνεται πως θα γίνει το «πρόσωπο κλειδί» της εξωτερικής πολιτικής των Βρυξελλών, σε μια κίνηση που θα στείλει αναμφισβήτητα ένα ισχυρό μήνυμα στη Μόσχα.
Εφόσον η υποψηφιότητά της ανακοινωθεί κι επίσημα από τους ηγέτες της ΕΕ την Πέμπτη και στη συνέχεια εγκριθεί από την επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Κάλλας θα γίνει η πρώτη ανατολικοευρωπαία στη θέση αυτή, αλλά και η πρώτη Εσθονή που θα κατακτήσει ποτέ ένα από τα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ.
Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Κάλλας υπήρξε από τους πρώτους που ζήτησε ευρωπαϊκή συναίνεση για περισσότερες κυρώσεις στη Μόσχα, στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία και ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων του μπλοκ.
Σύμφωνα με το euronews, η σθεναρότητα της αντιρωσικής της στάσης - η οποία προϋπήρχε του πολέμου - δημιούργησε ορισμένες επιφυλάξεις για το αν η υποψηφιότητά της θα μπορούσε να «μπλοκαριστεί» από φόβο μήπως προκαλέσει τη Μόσχα.
Είναι χαρακτηρισικό πως η Κάλλας έχει «κερδίσει» το status του καταζητούμενου προσώπου στη Ρωσία, ως απάντηση στις προσπάθειές της να αφαιρέσει μνημεία της σοβιετικής εποχής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Εσθονία - με το Κρεμλίνο να κάνει λόγο για «εχθρική ενέργεια προς την ιστορική μνήμη».
Τα «αγκάθια» της διακυβέρνησης Κάλλας
Η μετακίνησή της Βρυξέλλες έρχεται καθώς η Κάλλας αγωνίζεται να αναστρέψει τη δημοσκοπική της πτώση στο εσωτερικό, παρά τη διατήρηση ενός ισχυρού διεθνούς προφίλ.
Το ποσοστό αποδοχής της έπεσε στο 16% τον Ιανουάριο, μετά από μήνες... ελεύθερης πτώσης από το περασμένο καλοκαίρι, όταν δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά οι επιχειρηματικές σχέσεις του συζύγου της με τη Ρωσία.
Σημειώνεται πως τον Αύγουστο του 2023 προέκυψε ότι ο σύζυγος της Κάλλας, Arvo Hallik, κατείχε μερίδιο σε μια εταιρεία logistics που συνέχισε να λειτουργεί στη Ρωσία μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία περισσότερο από ενάμιση χρόνο νωρίτερα. Η Κάλλας αρνήθηκε τότε οποιαδήποτε προηγούμενη γνώση των δεσμών της εταιρείας με τη Ρωσία και χαρακτήρισε τις εσωτερικές αντιδράσεις ως πολιτικό κυνήγι μαγισσών.
Η Κάλλας έγινε, παράλληλα, στόχος κριτικής τον Μάρτιο, όταν Ευρωπαίοι διπλωμάτες κατηγόρησαν την κυβέρνησή της ότι διόγκωσε τεχνητά τις επιστροφές για όπλα που στάλθηκαν στην Ουκρανία στο πλαίσιο της λεγόμενης Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης (EPC), η οποία επιτρέπει στα κράτη μέλη να λαμβάνουν μερική επιστροφή χρημάτων για δωρεές όπλων.
Τα ποσά που ζήτησε η Εσθονία ξεπέρασαν τα υπόλοιπα κράτη-μέλη που είχαν κάνει παρόμοιες δωρεές, γεγονός που υποδηλώνει ότι το Ταλίν υπολόγιζε τις επιστροφές με βάση την τιμή των νέων στρατιωτικών εξαρτημάτων, ενώ έστελνε παλαιότερο εξοπλισμό στο Κίεβο.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Εσθονίας αντέδρασε στις αναφορές, υποστηρίζοντας ότι ενήργησε σύμφωνα με τους κανόνες και ότι η Ουκρανία «δεν είχε ποτέ παραπονεθεί» για την ποιότητα του εξοπλισμού που λάμβανε από την Εσθονία.
Οι προκλήσεις που αποδυναμώνουν την υποψηφιότητά της
Μία από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η υποψηφιότητα της Κάγια Κάλλας είναι η αμφισβητούμενη διπλωματική επιρροή της σε άλλες περιοχές του κόσμου.
Η Κάλλας δεν φαίνεται εξίσου πειστική επιλογή όταν πρόκειται για την Αφρική, τη Μέση Ανατολή ή τη Λατινική Αμερική. Παρόλα αυτά, θα μπορούσε άμεσα να της ανατεθεί η διαμόρφωση της διπλωματικής στάσης της ΕΕ όσον αφορά τη γενοκτονία που μαίνεται στη Γάζα και την αστάθεια που επικρατεί σε άλλες περιοχές, όπως το αφρικανικό Σαχέλ.
Διπλωμάτες υποστηρίζουν πάντως πως η παράδοσή της στo Real Politik σημαίνει πως θα μπορούσε να μεσολαβήσει άρτια τις θέσεις της ΕΕ σε παγκόσμια ζητήματα.
Αξίζει να τονιστεί πως εκ των πραγμάτων ο ρόλος του ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική περιορίζεται από την ανάγκη όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να υποστηρίζουν ομόφωνα τις αποφάσεις της. Η Κάλλας θεωρείται πως έχει τις απαραίτητες δεξιότητες για τη διαμόρφωση συναίνεσης μεταξύ των «27», κάτι που «απέδειξε» εν πολλοίς μετά την 7η Οκτωβρίου και την απάντηση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
Η Εσθονία θεωρήθηκε ότι υιοθέτησε την καλά προβαρισμένη γραμμή της ΕΕ σχετικά με τη σταθερή υποστήριξη του δικαιώματος του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, ζητώντας παράλληλα τον σεβασμό του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου στη Γάζα. Εν ολίγοις, η Κάλλας κράτησε «χαμηλό προφίλ» και δεν θεωρήθηκε ούτε από τους πιο φιλοϊσραηλινούς ούτε από τους πιο φιλοπαλαιστινιακούς ηγέτες της ΕΕ.
Η Κάλλας μπορεί να έχει αρκετή δουλειά εφόσον χρειαστεί να ασκήσει διπλωματική επιρροή και να αναγνωριστεί μεταξύ των εταίρων της στην περιοχή. Για την ώρα έχει κατορθώσει να μιλήσει εντονότερα για την αστάθεια στη Μέση Ανατολή κάνοντας παραλληλισμούς με την κατάσταση στην Ουκρανία, διερωτώμενη γιατί η Δύση δεν μπόρεσε να αποκρούσει τα ρωσικά πλήγματα στην Ουκρανία με τον ίδιο τρόπο που έκανε όταν το Ιράν εξαπέλυσε την πρώτη του αεροπορική επίθεση στο Ισραήλ στα μέσα Απριλίου.
