Στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση των απολογιών των 21 κατηγορουμένων για την τραγωδία στο Μάτι μπαίνει η διαδικασία ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου με τον τότε δήμαρχο Μαραθώνα, Ηλία Ψινάκη να αναμένεται να απολογηθεί την Πέμπτη.
Αφού ολοκληρώθηκαν οι απολογίες των κατηγορουμένων από την Πυροσβεστική, με πρώτες εκείνες της τότε ηγεσίας του Σώματος, του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου και επιτελικών, αλλά και του πολίτη που του αποδίδεται η έναρξη της πυρκαγιάς με τους 104 νεκρούς στο Μάτι, πλέον στο βήμα προς απολογία ανεβαίνουν οι τότε δήμαρχοι και αντιδήμαρχοι των Δήμων Μαραθώνα, Ραφήνας-Πικερμίου και Πεντέλης, καθώς και ο τότε περιφερειάρχης.
Όλοι τους κάθονται ξανά στο εδώλιο, μετά από έφεση του εισαγγελέα κατά της πρωτόδικης απόφασης για την απαλλαγή τους.
Η απολογία του τότε γ.γ Πολιτικής Προστασίας
Νωρίτερα την Τετάρτη απολογήθηκε ο τότε γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας Ιωάννης Καπάκης, ο οποίος αφού εξέφρασε συλλυπητήρια για τις απώλειες από την φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018, είπε πως θεωρεί ότι «έκανα ό,τι ήταν δυνατό για αυτό το περιστατικό που με έχει σημαδέψει για ολόκληρη την ζωή μου» στο πλαίσιο των δυνατοτήτων που του όριζε ο νόμος.
Η γενική γραμματεία Πολιτικής Γραμματείας τότε, σύμφωνα με τον κ. Καπάκη «δεν είχε επιτελικές δυνάμεις». Πρόσθεσε ότι «ο νόμος ορίζει ότι οι δήμοι και περιφέρειες έχουν συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Εγώ δεν έχω αρμοδιότητα να υποκαταστήσω το έργο τους. Οι δράσεις ασκούνται όχι σε κεντρικό αλλά σε αποκεντρωμένο επίπεδο, καθώς εκείνοι γνωρίζουν το ειδικό τοπικό καθεστώς και τις συνθήκες ώστε να αναπτύξουν την δράση τους».
Διαβάζοντας όλο το νομοθετικό πλαίσιο που ίσχυε την επίμαχη περίοδο, ο κ. Καπάκης αρνήθηκε ότι έχει ευθύνη για την τραγωδία, ισχυριζόμενος ότι για τα επιμέρους θέματα, όπως το αμιγώς επιχειρησιακό αλλά και την διαχείριση της κατάστασης, όπως για ενημέρωση πολιτών και Οργανωμένη Προληπτική Απομάκρυνση, οι ευθύνες ξεκινούσαν από την Πυροσβεστική και κατέληγαν στην Αυτοδιοίκηση, δήμους και περιφέρεια και την Ειδική Γραμματεία Επικοινωνιακής Διαχείρισης του υπουργείου Τύπου και Ενημέρωσης «που είχε την ευθύνη για την ενημέρωση πολιτών» .
Σε ό,τι αφορά στο ζήτημα της Οργανωμένης Προληπτικής Απομάκρυνσης, (ΟΠΑ) σημείωσε ότι μετά από εισήγηση της Πυροσβεστικής, αρμοδιότητα για τέτοια δράση έχει ο δήμος ή η περιφέρεια, αναφέροντας πως εν προκειμένω είχε η τότε περιφερειάρχης. Είπε επίσης, πως «ο εισαγγελέας λέει ότι μπορούσα να είμαι εγώ το αποφασίζον όργανο. Όπως αποδείχθηκε στο δικαστήριο, δεν υπήρχε καμία εισήγηση. Ο νόμος θέτει το θέμα της εισήγησης ως βασικό και δεν υπάρχει αμφιβολία για τον φορέα που αποφασίζει. Δήμαρχος ή περιφερειάρχης.
»Ο νομοθέτης θέλει τέτοιου είδους αποφάσεις να λαμβάνονται επί του πεδίου. Είμαι ο μόνος που δεν ήμουν στο πεδίο. Πλην άλλων, θα έπρεπε να είχα εκτός από εισήγηση του πεδίου και διαβεβαίωση-εισήγηση των επιτόπιων φορέων ότι με τα μέσα που έχουν μπορούν να την υλοποιήσουν. Αυτά υπό την προϋπόθεση του χρόνου. Το απώτατο σημείο πυρκαγιάς ήταν 17.30. Εκείνη την ώρα τέτοιο αίτημα δεν υπήρχε».
Κατά την απολογία του τόνισε ότι σύμφωνα με τον ίδιο «ο κ. Ματθαιόπουλος δεν μας έθεσε θέμα αναγκαιότητας ενημέρωσης. Προκύπτει από την δικογραφία ότι η ενημέρωση του κοινού γινόταν από το ΠΣ που είχε την ευθύνη για την αντιμετώπιση της φωτιάς και την γνώση για την εξέλιξη της. Όλα τα Μέσα αντλούσαν πληροφορίες από το ΠΣ. Είχε σταλεί sms σε διαπιστευμένους δημοσιογράφους από το γραφείο Τύπου του ΠΣ. Έδωσαν δύο συνεντεύξεις γύρω στις 10 το βράδυ. Αν έκρινε ότι είναι σκόπιμο, θα είχε κάνει και άλλη ενημέρωση. Θα μπορούσε να είχε ενημερώσει και πόρτα-πόρτα. Είναι απόφαση που βαραίνει την Πυροσβεστική. Αυτή κρίνει αν θα ενημερώσει για απομάκρυνση ή αν θα είναι καλύτερα να μην ενημερώσει».
Ο κατηγορούμενος σε άλλο σημείο της απολογίας του αμφισβήτησε την παραδοχή της κατηγορίας ότι αν είχαν ενημερωθεί οι πολίτες θα εξελισσόταν καλύτερα η κατάσταση.
«Ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζουμε τι πραγματικά έγινε. Από πού έφυγαν αυτοί οι άνθρωποι, πώς κινήθηκαν και τι θα γινόταν αν είχαν κινηθεί διαφορετικά. Δεν έχουμε επίσημη έκθεση για αυτό. Το καίριο ερώτημα: υπήρχε κρίσιμος χρόνος; Από όσα έχω διαβάσει δεν έχω καταλήξει αν υπήρχε ο αναγκαίος χρόνος ή αν θα οδηγούμασταν σε χάος. Αυτός που θα δώσει εντολή να φύγεις πρέπει να ξέρει ότι έχεις τον αναγκαίο χρόνο για να φύγεις ασφαλής. Σε περιπτώσεις διαχείρισης καταστροφικών φαινομένων, αν δεν υπάρχει οργανωμένο σχέδιο, υπάρχει κίνδυνος πανικού. Ειδικά όταν υπάρχει πλήθος ανθρώπων που πρέπει να κινηθούν σε συνθήκες κινδύνου. Ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε δυνατότητα οργανωμένης απομάκρυνσης εκείνη την ημέρα. Έξι χρόνια μετά, δεν έχουμε επίσημη απάντηση σε αυτό» όπως είπε.
Πρόσθεσε πως «ακόμη κι αν δίνονταν μήνυμα να φύγουν, υπάρχουν μεταβλητές. Ποιος ήταν ο χρόνος που είχαν να κινηθούν; Να αυτενεργήσουν; Να φύγουν με αυτοκίνητο; Να πάνε προς την θάλασσα που αποδείχθηκε μη ασφαλής; Σε ποια κατεύθυνση θα έπρεπε να κινηθούν; Πόσοι ήταν οι πολίτες που θα έπρεπε να μετακινηθούν, δεν το γνωρίζουμε ακόμη και σήμερα. Και οι άνθρωποι με κινητικά προβλήματα ή σοβαρά προβλήματα υγείας τι θα έκαναν;».
Αναφερόμενος στο θέμα του 112, ο κ. Καπάκης είπε πως ήταν ένα έργο που είχε ξεκινήσει από το 2010, με σχετική σύμβαση της Κοινωνίας της Πληροφορίας και του ΟΤΕ, το οποίο ωστόσο σταμάτησε για τεχνικούς λόγους (δεν είχε προβλεφθεί σύνδεση με Αστυνομία και Πυροσβεστική) και έτσι μεταφέρθηκε στην χρηματοδότηση της περιόδου 2016- 2020.
Σύμφωνα με τον κατηγορούμενο, την επίμαχη μέρα «ακόμη και να υπήρχε 112, θα έπρεπε να γίνει ενημέρωση πόρτα-πόρτα, σειρήνες κλπ. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν μαζί το κινητό τους, που είναι στην θάλασσα. Η πόρτα-πόρτα σου δίνει πλεονέκτημα καθώς γίνεται καταγραφή των πολιτών, των περιπτώσεων με ζητήματα ασθενειών, αναπνευστικά κλπ. Η ενημέρωση γίνεται με βάση τις συνθήκες του πεδίου».
Όσον αφορά το σκέλος της έφεσης που του καταλογίζει ότι δεν προέβη σε ενημέρωση και συντονισμό των τοπικών φορέων, ο κ. Καπάκης σημείωσε πως «Θα έπρεπε δηλαδή εγώ να εκτιμώ την επικινδυνότητα της πυρκαγιάς. Κάθε μέρα δηλαδή να εκτιμώ 50 πυρκαγιές… τι αρμοδιότητα είχα εγώ; Να λέω στον αρχηγό και τον υπαρχηγό του ΠΣ τι θα κάνουν; Πουθενά δεν προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία συντονισμός από εμένα. Η ευθύνη συντονισμού εμπλεκομένων φορέων ανήκει στο ΠΣ. Η ενημέρωση και διαβίβαση αιτημάτων ανήκε στο ΚΕΠΠ. Πουθενά στον κόσμο δεν θα βρείτε να γίνεται εκτίμηση κινδύνου εκτός πεδίου. Εκεί δηλαδή που λαμβάνει χώρα το επεισόδιο… από την έφεση του εισαγγελέα φαίνεται σαν εγώ να διοικούσα την Πυροσβεστική».
Ο διάλογος στο δικαστήριο
Πρόεδρος: Τελικά όταν λέει ο νόμος ότι «η ΓΓ μεριμνά για ΟΠΑ» τι εννοεί;
Κατηγορούμενος: Ότι εκδίδει όλες τις εγκυκλίους και διευκολύνει με βάση αρμοδιότητες ώστε να αναπτυχθεί η δράση.
Πρόεδρος: Ποιες ήταν οι αρμοδιότητες του γενικού γραμματέα;
Κατηγορούμενος: Αυτό που ουσιαστικά κάνουμε είναι μέσα από τα νομοθετήματα που διέπουν τον κάθε φορέα, να ορίζουμε το «ποιος, που, πότε». Αλλά δεν λέμε εμείς το πώς.
