Ο νόμος 4178/13 εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ μετά την απόρριψη από την Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας αίτησης τριών πολιτών του Αμαρουσίου για «πάγωμα» της λειτουργίας του ηλεκτρονικού συστήματος νομιμοποίησης αυθαιρέτων (αρ. απόφασης 242/14, δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Τετάρτη). Αντίθετα όμως με όσα αρχικά γράφτηκαν, η απόφαση δεν αποτελεί πρόκριμα υπέρ της συνταγματικότητας του ν. 4178/11– ας μην ξεχνάμε ότι ανάλογη αίτηση είχε απορριφθεί και στην περίπτωση του ν. 4014/11 που στη συνέχεια κρίθηκε αντισυνταγματικός.
Η Επιτροπή Αναστολών
Τι λέει στην απόφασή της η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ; Κατ’ αρχήν το αυτονόητο, ότι ο ν. 4178/13 δεν είναι μια ακριβής επαναδιατύπωση του ν. 4014/11, επομένως «δεν πρόκειται προδήλως για το ίδιο νομικό ζήτημα». Σε δεύτερο επίπεδο, το ΣτΕ κρίνει ότι οι τρεις προσβάλλοντες (Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος, Δορύλαος Κλαπάκης και Ευαγγελία Χαζάπη) «δεν επικαλούνται ούτε αποδεικνύουν ότι θα υποστούν ευθέως και αμέσως από την εκτέλεση του νόμου συγκεκριμένη και ανεπανόρθωτη ή δυσχερώς επανορθώσιμη βλάβη». Επομένως το ΣτΕ ουσιαστικά δεν κρίνει την αίτηση ακύρωσης αφού οι προσφεύγοντες δεν πλήττονται άμεσα από κάποιο «νομιμοποιημένο» αυθαίρετο, αλλά επικαλούνται τη γενική πολεοδομική επιβάρυνση που συνεπάγεται η εκτεταμένη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι (όπως αποκάλυψε η «Κ» στις 8.9.13) στην Επιτροπή Αναστολών έχει προσφύγει και η οικογένεια Χαρίκλειας, Μάρκου και Κωνσταντίνου Θεοδωρίδη με αφορμή την υπόθεση συγκεκριμένου αυθαιρέτου στην Ηγουμενίτσα. Ωστόσο η αίτησή τους δεν έχει ακόμα κριθεί.
Η κύρια προσφυγή, πάντως, θα εκδικαστεί στις 10 Οκτωβρίου από την Ολομέλεια του ΣτΕ. Ενδιαφέρον πάντως είναι ότι ο ρόλος του εισηγητή στην υπόθεση δεν ανατέθηκε στη σύμβουλο Κατ. Σακελλαροπούλου, που χειρίστηκε την προηγούμενη προσφυγή ενάντια στη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Αλλά στον σύμβουλο Κ. Κουσούλη, ο οποίος είχε διαφοροποιηθεί (μαζί με άλλους συμβούλους) στην απόφαση για τον ν. 4014/11, κρατώντας μια πιο «διαλλακτική» στάση. Οι μειοψηφούντες σύμβουλοι υποστήριξαν ότι «είναι ανεκτή (σ.σ.: συνταγματικά) η εφάπαξ ρύθμιση του ζητήματος, με την ψήφιση νομοθετήματος, το οποίο θα προβλέπει ακόμη και αθρόα νομιμοποίηση αυθαιρέτων κατασκευών, με την εξαίρεση, βεβαίως, εκείνων που, κατά την υποκείμενη σε οριακό δικαστικό έλεγχο εκτίμηση του νομοθέτη, πλήττουν σε τέτοιο βαθμό το οικιστικό, φυσικό ή πολιτιστικό περιβάλλον, ώστε να μην είναι επιτρεπτή η διατήρησή τους».
Η περυσινή απόφαση
Τι είχε κρίνει πέρυσι το ΣτΕ για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων (με την απόφαση 3341/13 της Ολομέλειας); Οπως αποφασίστηκε, η αναστολή κατεδάφισης αυθαιρέτων είναι αντισυνταγματική «δεδομένου ότι αυτή επέρχεται με μόνη την υποβολή αίτησης του ενδιαφερομένου και των σχετικών δικαιολογητικών και την καταβολή του οριζομένου στον νόμο ποσού ειδικού προστίμου, χωρίς την ειδική για κάθε αυθαίρετο κρίση αρμοδίου οργάνου της διοίκησης, ύστερα από εκτίμηση πολεοδομικών και κτιριολογικών κριτηρίων που εξαρτώνται από το μέγεθος, τη χρήση, το είδος και τη σημασία της αυθαίρετης κατασκευής, καθώς και από τις επιπτώσεις της στον χώρο που την περιβάλλει, τη συνολική δηλαδή επιβάρυνση της περιοχής». Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται και στον ν. 4178/13, με κάποια γενική κατηγοριοποίηση των αυθαιρεσιών. Νομικοί κύκλοι πάντως εκφράζουν την εκτίμηση ότι δεν θα κριθούν αντισυνταγματικές οι διατάξεις για τη νομιμοποίηση μικρών πολεοδομικών παραβάσεων (επιτρεπόταν και πριν από τη νομοθεσία), καθώς και των αυθαιρέτων προ του 1983. Το ΣτΕ επισήμανε ότι η εξαίρεση από τον ν. 4014/11 κάποιων περιοχών (λ.χ. δάση, αιγιαλός) και η απειλή κατεδάφισης αυθαιρέτων από ειδική υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ «δεν αίρει τις δυσμενείς συνέπειες στο περιβάλλον των περιοχών όπου βρίσκονται οι αυθαίρετες κατασκευές για τις οποίες αναστέλλεται η κατεδάφιση».
