Η πόντιση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες. Αυτό είναι το συμπέρασμα όσων είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξή του στον Γιώργο Ευγενίδη στο Πρώτο Θέμα. Ο πρωθυπουργός σε συνέχεια των σχετικών δηλώσεων Γεραπετρίτη και Μαρινάκη, ανέφερε ότι «το ζήτημα του καλωδίου, μιας και μου το θέτετε, είναι ένα έργο το οποίο είναι ευρωπαϊκό έργο, θα προχωρήσει και θα προχωρήσει στον χρόνο του». Από τη στιγμή που ο Μητσοτάκης δεν έθεσε κανένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, είναι προφανές ότι η πόντιση του καλωδίου αναστέλλεται επ’ αόριστο.
Υποχώρηση
Όπως και να το δει κανείς, η παραπομπή του καλωδίου στις καλένδες συνιστά ελληνική υποχώρηση. Τον Ιούλιο το ιταλικό ερευνητικό σκάφος που προετοίμαζε την πόντιση του καλωδίου νοτίως της Κάσου, αποσύρθηκε ύστερα από τις παρενοχλήσεις τουρκικών πολεμικών πλοίων. Το θέμα επανέφερε στο προσκήνιο η κυβέρνηση στα τέλη Μάρτη. Με οργανωμένη διαρροή στον φιλοκυβερνητικό Τύπο, το Μαξίμου διακήρυξε την αποφασιστικότητά του να βγάλει ξανά το πλοίο στην Κάσο, έχοντας (υποτίθεται) τη στήριξης του Ισραήλ και της Γαλλίας. Το τουρκικό ΥΠΕΞ απάντησε με δικιά του τελεσιγραφικού τύπου διαρροή στην οποία έκανε σαφές ότι «η Τουρκία δεν θα επιτρέψει την πόντιση του καλωδίου».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αυξημένη σημασία
Η υποχώρηση της ελληνικής κυβέρνησης έχει αυξημένη σημασία για δύο λόγους:
Πρώτον, η πόντιση καλωδίου δεν απορρέει από κυριαρχικά δικαιώματα , δεν σχετίζεται με την υφαλοκρηπίδα και δεν δημιουργεί προηγούμενο για την οριοθέτησή της. Γι’ αυτό άλλωστε καλώδια ποντίζονται συνεχώς χωρίς να δημιουργείται ποτέ κάποιο θέμα. Σε αυτήν την περίπτωση, η τουρκική πίεση δεν έχει κανένα απολύτως έρεισμα στο διεθνές δίκαιο.
Δεύτερον, η κυβέρνηση σήκωσε μόνη της το ζήτημα, σε μια επίδειξη (λεκτικής) εθνικής πλειοδοσίας. Αν δεν είχε γίνει η οργανωμένη κυβερνητική διαρροή κανείς δεν θα ασχολούταν με ένα πρότζεκτ που αφορά πολύ περισσότερο το Ισραήλ από ό,τι την Ελλάδα. Από τη στιγμή όμως που η κυβέρνηση έκανε μεγαλόστομες διακηρύξεις, το μάζεμα που ακολούθησε, εντείνει την αίσθηση της ελληνικής υποχώρησης.
Πολιτική δημοσκοπήσεων
Στη συνέντευξή του ο Μητσοτάκης είπε ακόμα ότι «εγώ δεν ψάχνω για καβγά με την Τουρκία ούτε θεωρώ ότι χρειάζομαι, για να ενισχύσω το εσωτερικό μου κύρος και να μιλήσω σε ένα συγκεκριμένο ακροατήριο, να μιλώ μια γλώσσα έντασης και ρητορικών εξάρσεων». Σωστά ο πρωθυπουργός λέει ότι δεν ψάχνει για καβγά. Εξίσου σωστά υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ρητορικές εξάρσεις για να ικανοποιούνται τα εσωτερικά ακροατήρια. Η εξωτερική πολιτική απέναντι στην Τουρκία της οποίας ο ρόλος αναβαθμίζεται λόγω Συρίας και Ουκρανίας, δεν είναι απλή υπόθεση. Η κριτική από τη σκοπιά της εθνικής πλειοδοσίας είναι εύκολη. Εύκολη αλλά κι επικίνδυνη γιατί μπορεί να πυροδοτήσει το κλίμα.
Ωστόσο, ο πρωθυπουργός κάνει τα αντίθετα από όσα λέει. Δεν αναφερόμαστε μόνο στην τυχοδιωκτική στάση του για τη συμφωνία των Πρεσπών ή στη διχαστική και μισαλλόδοξη επίθεσή του στον ΣΥΡΙΖΑ για τους μειονοτικούς βουλευτές το 2023. Οι κυβερνητικές μεγαλοστομίες για το καλώδιο ήταν που προσέδωσαν μεγαλύτερη γεωπολιτική σημασία στην υποχώρηση που ακολούθησε. Για πολλοστή φορά, η κυβέρνησης αντιμετωπίζει την εξωτερική πολιτική μέσα από το πρίσμα των δημοσκοπήσεων. Για να «χαϊδέψει» τα δεξιά ακροατήρια λέει πράγματα που δεν στέκουν και δεν μπορεί να τα υποστηρίξει στη συνέχεια.
Είναι χαρακτηριστική έωλη κυβερνητική ρητορεία για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό. Στη συνέντευξή του ο Μητσοτάκης σημείωσε ότι «για πρώτη φορά η Ελλάδα αποτυπώνει με τον πιο επίσημο τρόπο και έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον θαλάσσιο χώρο της και τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας». Για να δημιουργήσει «εθνικές εντυπώσεις», δεν ανέφερε ότι αυτή η «αποτύπωση» δεν έχει σχέση με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.
Συνολική αποτυχία
Η υποχώρηση στο καλώδιο συνιστά έκφραση της συνολικής αποτυχίας της κυβερνητικής πολιτικής στα ελληνοτουρκικά. Οι κυβερνητικές πηγές υποστήριζαν ότι η συνάντηση με τον καταζητούμενο από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο Νετανιάχου είχε ως στόχο για να παρέμβει το Ισραήλ στο θέμα του καλωδίου -κάτι που δεν συνέβη τελικά. Οι ίδιες πηγές παρουσιάζουν τις συνεχείς αγορές πανάκριβων γαλλικών όπλων (τελευταίο παράδειγμα η 4η φρεγάτα) ως μοχλούς για να γίνουν γαλλικές παρεμβάσεις στα ελληνοτουρκικά -κάτι που ομοίως δεν συνέβη. Το κυβερνητικό στρατόπεδο εξέφραζε επίσης την πεποίθηση ότι η παράδοση των F-35 στην Τουρκία θα παρέμενε παγωμένη, κάτι που φαίνεται ότι ανατρέπεται. Σε όλα τα πεδία η κυβέρνηση χάνει τα στοιχήματα που η ίδια βάζει.
Το χειρότερο όμως είναι ότι χάριν των εσωτερικών εκλογικών ακροατηρίων της, εγκατέλειψε τη διαδικασία του ελληνοτουρκικού διαλόγου για την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Το αποτέλεσμα είναι να μην υπάρχει καμία προοπτική επίλυσης της διένεξης με την Τουρκία και κανένα πλαίσιο αποσυμπίεσης της έντασης.
Μια εξωτερική πολιτική χωρίς σχέδιο που έχει ως βασικό κριτήριο τις δημοσκοπήσεις, αναπόδραστα οδηγεί στο τέλμα.
