Ιδιαίτερα προβληματική παραμένει η στελέχωση της ΑΑΔΕ σε ελεγκτικό προσωπικό, παρά τις αυξημένες ανάγκες για αποτελεσματικούς φορολογικούς ελέγχους και την έντονη πίεση για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκή Επιτροπής, μόλις ένας στους πέντε υπαλλήλους της ελληνικής φορολογικής διοίκησης ασκεί καθήκοντα ελέγχου, γεγονός που αναδεικνύει μια διαχρονική αδυναμία με σοβαρές επιπτώσεις στη λειτουργία του κράτους.
Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά του μεγέθους του προβλήματος. Το 2023 μόνο το 22,16% του προσωπικού της ΑΑΔΕ απασχολήθηκε σε ελέγχους, έρευνες και επαληθεύσεις, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση φθάνει το 32,2%. Η απόκλιση αυτή μεταφράζεται σε υπερφόρτωση των ελεγκτών με χιλιάδες υποθέσεις, καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση ελέγχων και, σε αρκετές περιπτώσεις, αδυναμία χειρισμού υποθέσεων υψηλής προτεραιότητας, ακόμη και όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις παραβατικότητας.
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι το πρόβλημα δεν αφορά τόσο το συνολικό μέγεθος του προσωπικού, όσο τον τρόπο κατανομής του. Μεγάλος αριθμός υπαλλήλων παραμένει εγκλωβισμένος σε διοικητικές και υποστηρικτικές λειτουργίες, στην κεντρική υπηρεσία ή στην εξυπηρέτηση αιτημάτων των φορολογουμένων. Αν και οι διαδικασίες αυτές είναι απαραίτητες, η υπερβολική απορρόφηση ανθρώπινων πόρων σε μη ελεγκτικές αρμοδιότητες αποδυναμώνει τον πιο κρίσιμο μηχανισμό της φορολογικής διοίκησης, δηλαδή τον έλεγχο και την επιβολή της νομιμότητας. Το πρόβλημα καθίσταται ακόμη πιο έντονο αν ληφθεί υπόψη ότι οι φορολογικοί έλεγχοι στην Ελλάδα είναι αποδεδειγμένα αποδοτικοί.
Το 2023 τα πρόσθετα έσοδα από τους ελέγχους αντιστοιχούσαν στο 2,59% των συνολικών καθαρών εσόδων του κράτους, ποσοστό σαφώς υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε., που διαμορφώνεται στο 1,6%. Παρά την έλλειψη προσωπικού, οι έλεγχοι αποδίδουν, γεγονός που ενισχύει την κριτική ότι η μη ενίσχυση του ελεγκτικού μηχανισμού στερεί από το Δημόσιο σημαντικά έσοδα και αφήνει περιθώριο διαιώνισης της φοροδιαφυγής. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η περιορισμένη πιθανότητα ελέγχου αποδυναμώνει και το αποτρεπτικό αποτέλεσμα του φορολογικού συστήματος.
Όσο λιγότεροι είναι οι ελεγκτές, τόσο μειώνεται η αίσθηση κινδύνου για τους παραβάτες, υπονομεύοντας τη φορολογική συμμόρφωση και ενισχύοντας τις ανισότητες μεταξύ συνεπών και ασυνεπών φορολογουμένων. Το γεγονός αυτό αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς η ελληνική φορολογική διοίκηση έχει επενδύσει σημαντικά στην ψηφιοποίηση, χωρίς όμως η τεχνολογική πρόοδος να συνοδεύεται από αντίστοιχη ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού στους ελέγχους.
