Η Επιτροπή Ανταγωνισμού έδωσε στη δημοσιότητα την Ενδιάμεση Έκθεση της Κλαδικής Έρευνας για τις Τραπεζικές Καταθέσεις, επιχειρώντας να απαντήσει στο ερώτημα γιατί τα επιτόκια, και κυρίως των προθεσμιακών καταθέσεων, παραμένουν χαμηλά παρά τις αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η έρευνα ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2024 και εξετάζει την εξέλιξη της αγοράς την περίοδο 2019 έως τις αρχές του 2025.
Σύμφωνα με την Έκθεση, οι τραπεζικές καταθέσεις αποτελούν βασική πηγή χρηματοδότησης των πιστωτικών ιδρυμάτων και ταυτόχρονα το κύριο μέσο αποταμίευσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις προθεσμιακές καταθέσεις, οι οποίες συνιστούν το βασικό αποταμιευτικό προϊόν στην ελληνική αγορά, σε αντίθεση με τους λογαριασμούς ταμιευτηρίου που λειτουργούν κυρίως ως λογαριασμοί πληρωμών με ελάχιστη ή μηδενική απόδοση.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού καταγράφει ότι η χαμηλή απόδοση των καταθέσεων είναι αποτέλεσμα ενός σύνθετου πλέγματος παραγόντων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η ολιγοπωλιακή δομή της ελληνικής τραπεζικής αγοράς και τα υψηλά εμπόδια εισόδου, η υπερβάλλουσα ρευστότητα των τραπεζών που περιορίζει τα κίνητρα για ταχύτερη και πληρέστερη μετακύλιση των αυξήσεων των επιτοκίων της ΕΚΤ, καθώς και η αδράνεια των καταναλωτών στην αναζήτηση εναλλακτικών προϊόντων ή στην αλλαγή παρόχου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η έρευνα δείχνει ακόμη ότι η αύξηση των καταθέσεων τα τελευταία χρόνια αφορά κυρίως προϊόντα υψηλής ρευστότητας και χαμηλής απόδοσης, ενώ η μετακύλιση της νομισματικής πολιτικής στα επιτόκια καταθέσεων υπήρξε περιορισμένη, καθυστερημένη και άνιση. Το κόστος ευκαιρίας της διακράτησης καταθέσεων παραμένει υψηλό, γεγονός που ωθεί μέρος των αποταμιευτών σε εναλλακτικές τοποθετήσεις, την ώρα που τα χαρακτηριστικά της αγοράς δεν ευνοούν την ανάπτυξη έντονου ανταγωνισμού στα καταθετικά επιτόκια.
Με βάση τα ευρήματα αυτά, η Επιτροπή Ανταγωνισμού διατυπώνει προκαταρκτικές προτάσεις με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού και τη βελτίωση των αποδόσεων για τους καταθέτες. Μεταξύ άλλων, εισηγείται την ενθάρρυνση νέων εισόδων και επεκτάσεων στον τραπεζικό κλάδο, τη δημιουργία κρατικών αποταμιευτικών λογαριασμών κατά το πρότυπο του γαλλικού μοντέλου Livret A, καθώς και την ανάπτυξη «γνήσιων» αποταμιευτικών προϊόντων που θα επιβραβεύουν τη μακροχρόνια διακράτηση κεφαλαίων. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στην ανάγκη αύξησης της κινητικότητας των καταθετών μέσω καλύτερης ενημέρωσης, μεγαλύτερης διαφάνειας και απλούστευσης των διαδικασιών αλλαγής παρόχου.
Η Επιτροπή καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς να καταθέσουν τις απόψεις και τις προτάσεις τους έως τις 16 Φεβρουαρίου 2026, είτε μέσω υπομνημάτων είτε μέσω συμμετοχής σε τηλεδιαβούλευση που θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο. Οι παρεμβάσεις αυτές, όπως επισημαίνεται, θα αξιοποιηθούν για τη διαμόρφωση της Τελικής Έκθεσης, με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας του ανταγωνισμού στην αγορά τραπεζικών καταθέσεων και τη στήριξη της αποταμίευσης.
