Το χριστουγεννιάτικο δέντρο απoτελεί σήμερα διεθνές χριστουγεννιάτικο έθιμο, ως χριστουγεννιάτικο σύμβολο.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, το έθιμο φέρεται να προέρχεται από τον 8ο αιώνα, όταν ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε περί το 750 να εξαλείψει την μέχρι τότε αποδιδόμενη ιερότητα των «ειδωλολατρών» στη βελανιδιά, αντικαθιστώντας την με το έλατο δηλαδή το δένδρο των Χριστουγέννων.
Ο στολισμός του δένδρου είναι καθαρά συμβολικός της ευτυχίας των ανθρώπων και της φύσεως με τη γέννηση του Ιησού. Σύμφωνα με ερευνητές του αντικειμένου, το πρώτο στολισμένο δένδρο εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1539 και τα πρώτα στολίδια ήταν συσκευασμένα τρόφιμα ή είδη ρουχισμού ή άλλα χρήσιμα είδη, που στο πέρασμα των χρόνων και με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου εξελίχθηκαν μόνο σε διακοσμητικά αντικείμενα.
Κατά την παράδοση ο πρώτος που στόλισε δέντρο ήταν ο Μαρτίνος Λούθηρος. Έχει εκφραστεί όμως και η άποψη ότι το έθιμο έχει ανατολίτικη προέλευση. Σύμφωνα με αυτή, ο Αναστάσιος Α' το 512 έχτισε στη Συρία έναν ναό με δύο ορειχάλκινα δέντρα.
Στην Ελλάδα το έθιμο αυτό του έλατου ως χριστουγεννιάτικη διακόσμηση ήρθε για πρώτη φορά με τον Βαυαρό Βασιλιά Όθωνα το 1833, που σημαίνει ότι είχε ήδη καθιερωθεί ως έθιμο στους βασιλικούς οίκους της Βόρειας Ευρώπης. Αρχικά στολίστηκε στα ανάκτορα του Ναυπλίου και εν συνεχεία στην Αθήνα, όπου οι κάτοικοι έκαναν ουρές για να το θαυμάσουν. Σημειώνεται ότι στη Γαλλία ως έθιμο εισήχθηκε αρκετά χρόνια μετά από ό,τι στην Ελλάδα από την Κόμισσα της Ορλεάνης.
Σύμφωνα με την παράδοση, το χριστουγεννιάτικο δέντρο στολίζεται 40 ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα, δηλαδή γύρω στις 16 Νοεμβρίου. Αυτό το χρονοδιάγραμμα συχνά τηρείται από όσους θέλουν να ακολουθούν τα παραδοσιακά έθιμα, και περιλαμβάνει το στόλισμα του δέντρου, το οποίο έχει ιδιαίτερο συμβολισμό, καθώς αποτελεί σύμβολο ευτυχίας και ενότητας.
Ωστόσο, σε πολλές οικογένειες υπάρχει η συνήθεια να περιμένουν μέχρι τη γιορτή του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου, για να σημάνουν την έναρξη της χριστουγεννιάτικης περιόδου με τον στολισμό. Έτσι, ο Δεκέμβριος υποδέχεται τις λαμπερές γιορτινές διακοσμήσεις και τη μαγεία που συνοδεύει τη διαδικασία του στολισμού.
Όσο για το πότε ξεστολίζουμε το χριστουγεννιάτικο δέντρο, γίνεται στις 6 Ιανουαρίου. Κι αυτό καθώς, σύμφωνα με την παράδοση ο εορτασμός των Χριστουγέννων είθισται να διαρκεί για 12 ημέρες, έως και την 5η Ιανουαρίου.
