Κατά τους θερινούς μήνες, το τσίμπημα της ταραντούλας προκαλούσε έντονες διαταραχές και σπασμούς και ο παθών-ταραντάτος έπρεπε να χορεύει και να τραγουδάει αυτόν τον φρενήρη ρυθμό μέχρι να θεραπευτεί.
Η «Ταραντέλα Πίτσικα», είναι ο πιο χαρακτηριστικός τελετουργικός χορός της κάτω Ιταλίας γνωστός και ως χορός της έκστασης.
Η εβδομάδα που διανύουμε θα μπορούσε άνετα να είχε την επωνυμία αυτού του χορού, μιας και οι αγορές αν μη τι άλλο «χόρεψαν» στον ρυθμό του, παρά το «όχι» των Ιταλών στο δημοψήφισμα, το οποίο σε αντίθεση με το Brexit και τον Τραμπ ήταν μεν αναμενόμενο, αλλά όχι σε αυτό το συντριπτικό ποσοστό.
Για τρίτη φορά μέσα σε έξι μήνες έγινε πραγματικότητα άλλο ένα σημαντικό πολιτικό ρίσκο με γρήγορη απορρόφηση μεν απο τις αγορές, αλλά σαφέστατα με ισχυρή πιθανότητα επιπλοκών στο μέλλον αν οι Ιταλοί δεν αντιμετωπίσουν γρήγορα την πολιτική κρίση.
Η Ιταλία έχασε μια πολύ καλή ευκαιρία να μεταρρυθμίσει το πολιτικό της σύστημα και να καταστήσει πιο αποτελεσματική την δημόσια διοίκησή της. Οι λόγοι που οδήγησαν τον ιταλικό λαό να επιλέξει να διατηρήσει σε ισχύ ένα πολιτικό σύστημα εξαιρετικά δυσκίνητο σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση είναι ποικίλοι, αλλά έχουν μια κοινή ρίζα: την αίσθηση της αντισυστημικής ψήφου και της απόρριψης της πολιτικής ελίτ.
Δυστυχώς ο Renzi είχε συνδέσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος με την συνέχεια της πολιτικής του καριέρας πολύ πριν τα αποτελέσματα του βρετανικού δημοψηφίσματος και των αμερικανικών εκλογών, και το μη αναμενόμενο ποσοστό του «όχι» δεν του επέτρεψε να ολοκληρώσει την «κυβίστηση» που επιχείρησε τις τελευταίες εβδομάδες.
Η σκυτάλη πλέον από εχτές πέρασε και επίσημα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Μattarella ,καθώς ο Renzi υπέβαλλε την παραίτησή του αμέσως μετά την έγκριση του προυπολογισμού του 2017.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει περισσότερα περιθώρια κίνησης από τον Έλληνα ομόλογό του και πρακτικά αποτελεί ουσιαστικό ρυθμιστή του πολιτεύματος. Το πιο πιθανό κατά την γνώμη μου και όχι μόνο, είναι να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε κάποιο στέλεχος του Δημοκρατικού κόμματος (PDI) ή του συνασπισμού ο οποίος στήριξε τις κυβερνήσεις Letta και Renzi και με λίγη τύχη η Ιταλία να αποκτήσει νέα κυβέρνηση ακόμη και πριν τα Χριστούγεννα.
Σε αυτή την περίπτωση ο επικρατέστερος νέος πρωθυπουργός είναι ο υπουργός Οικονομικών Padoan χωρίς να αποκλείονται όμως και ο Calenda, ο νυν υπουργός Πολιτισμού Franceshcini, ή ακόμα και Delrio απο το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών. Αν τελικά προχωρήσει αυτό το σενάριο, όποιος και αν επιλεγεί θα πρέπει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης και απο την Βουλή των Αντιπροσώπων και από την Γερουσία, ενώ οι εκλογές θα γίνουν πιθανότατα προς τα τέλη του 2017 ή και αρχές του 2018.
Οι αγορές σαφέστατα έχουν ποντάρει σε αυτό το σενάριο, παρόλο που ο βασικός οργανοπαίχτης του χορού της ευφορίας τους είναι ο Draghi όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω.
Στην περίπτωση που το πρώτο σενάριο δεν τελεσφορήσει, τότε θα ζητηθεί απο τη Κεντροδεξιά του Berlusconi να στηρίξει μια μεταβατική/υπηρεσιακή κυβέρνηση.Αν αποτύχει, τότε θα έχουμε στη χώρα πρόωρες εκλογές, εξέλιξη που αν συμβεί, δύσκολο να αφήσει αδιάφορες τις αγορές.
Όποιο σενάριο και αν επικρατήσει , η επόμενη ιταλική κυβέρνηση και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να χειριστούν σε ένα διάστημα λίγων μηνών, δύο πολύ δύσκολες συνισταμένες του ιταλικού προβλήματος.
Η πρώτη είναι ο εκλογικός νόμος που ψήφισε η κυβέρνηση Renzi και τον οποίο αναλύσαμε στο προηγούμενο άρθρο.Το συνταγματικό δικαστήριο της Ιταλίας στις 24 Ιανουαρίου θα πραγματοποιήσει ακρόαση για την συνταγματικότητα του νόμου, ο οποίος άλλωστε είναι μη εφαρμόσιμος, μετά την αποτυχία έγκρισης της Συνταγματικής Αναθεώρησης. O όποιος διάδοχος του Renzi θα πρέπει να αντικαταστήσει την υφιστάμενη διαδικασία με κάποιου είδους αναλογικό σύστημα που θα αναγκάζει τα κόμματα να σχηματίσουν συνασπισμούς, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες το Κίνημα των Πέντε Αστέρων να έρθει στην εξουσία, μιας και αρνείται να κάνει συμμαχίες με άλλες ομάδες.
Η δεύτερη είναι η ολοκλήρωση της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της Monte dei Paschi di Siena. Η τράπεζα πρέπει να συγκεντρώσει 5 δισ. ευρώ άμεσα για να αποφύγει την κατάρρευση. Είχε προγραμματιστεί να εξασφαλίσει την δέσμευση επενδυτών για ένεση κεφαλαίων αυτή την εβδομάδα, αλλά οι πολιτικές εξελίξεις απομάκρυναν αυτό το σενάριο.Οι Financial Times σε δημοσίευμά τους το μεσημέρι της 8ης Δεκεμβρίου ανέφεραν ότι η Ιταλία ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παράταση για την ανακεφαλοποίηση της τράπεζας Monte dei Paschi di Siena έως τα μέσα Ιανουαρίου. Ο λόγος της αίτησης για παράταση είναι ότι η πολιτική αστάθεια που προκλήθηκε από την παραίτηση του πρωθυπουργού, έχει κάνει αδύνατη μια συμφωνία για την εξεύρεση των απαιτούμενων κεφαλαίων έως τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Αν όντως υπάρχει αυτή η επιστολή, τότε θα πρέπει να δούμε αν η EKT εγκρίνει την παράταση, γιατί διαφορετικά θα πρέπει η τράπεζα να οδηγηθεί σε ανακεφαλοποίηση από το κράτος τις επόμενες μέρες, εξέλιξη που σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία ενεργοποιεί διαδικασία bail-in.
Μια λύση ανάγκης, βέβαια, θα ήταν να γίνει κάτι παρόμοιο με αυτό που εφαρμόστηκε στην Ισπανία το 2012, να λάβει δηλαδή η Ιταλία ένα δάνειο τουλάχιστον 15 δισ. από τον ESM για όλες τις προβληματικές της τράπεζες. Τόσο όμως το υπουργείο Οικονομικών όσο και ο ESM διέψευσαν σχετικά ρεπορτάζ. Ο Draghi πάντως σε απάντησή του κατά την διάρκεια της συνέντευξης τύπου το μεσημέρι της Πέμπτης απάντησε διπλωματικά ότι «δεν γνωρίζουμε ακόμα για την πιθανότητα ο ESM να παράσχει δάνεια στις ιταλικές τράπεζες».
Η αλήθεια είναι ότι η συγκεκριμένη επιλογή θα πρέπει να εξεταστεί με σοβαρότητα, καθότι πλην της Monte dei Pashi και φυσικά της Unicredit της οποίας η αύξηση αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2017, υπάρχουν άλλες επτά τράπεζες στην χώρα που είναι αντιμέτωπες με τον κίνδυνο κατάρρευσης σε περίπτωση που οι επενδυτές γυρίσουν την πλάτη στα σχέδια ανακεφαλοποίησής τους.
Η Banca Popolare di Vicenza και η Banca Veneto χρειάζεται να αντλήσουν κοντά στα 2,5 δισ. ευρώ για να μειώσουν τα επισφαλή τους δάνεια ύψους 17 δισ.ευρώ.
Η Banca Carige σχεδιάζει την πώληση «κακών δανείων» ύψους 1 δισ. ευρώ. Τέλος, οι Banca Etruria, Banca Marche, Cariferrara και Cari Chieti έχουν ανάγκη κεφαλαίων επίσης για να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους από τα κόκκινα δάνεια.
Οι αγορές, πάντως, σαφέστατα είναι αισιόδοξες ότι η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα και η Κομισιόν δεν θα εξαντλήσουν την αυστηρότητά τους στον ιταλό ασθενή.
Ήδη από την Δευτέρα «πόνταραν» ότι ο Super Mario, o αληθινός τροβαδούρος της ταραντέλας, θα διαθέσει για άλλη μια φορά όλα τα μέσα, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η «ψυχραιμία και η καλή διάθεση» των αγορών.
Και είχαν δίκιο, γιατί ο Draghi στην προγραμματισμένη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου, δεν τις απογοήτευσε και ανακοίνωσε όλα αυτά που προεξόφλησαν από την Δευτέρα.
Ανακοίνωσε την πρόθεση της ΕΚΤ να συνεχίσει τις μηνιαίες αγορές περουσιακών στοιχείων με τον υφιστάμενο ρυθμό των 80 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2017, αλλά προχώρησε ακόμα περισσότερο ανακοινώνοντας την πρόθεση της ΕΚΤ να συνεχίσει τις αγορές και μετά την προγραμματισμένη λήξη του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, μέχρι τα τέλη του Δεκεμβρίου του 2017, αλλά και εν συνεχεία αν χρειαστεί.
Η ΕΚΤ λοιπόν θα συνεχίσει τις αγορές περουσιακών στοιχείων από τον Απρίλιο του 2017 με ελαφρώς μικροτερο μηνιαίο ρυθμό της τάξης των 60 δισ. και σημείωσε ταυτόχρονα ότι «εαν στο μεταξύ επιδεινωθεί το outlook ή οι χρηματοοικονομικές συνθήκες είναι μη συμβατές με την περαιτέρω πρόοδο προς μια διαρκή προσαρμογή της πορείας του πληθωρισμού, το Δ.Σ. προτίθεται να αυξήσει το πρόγραμμα σε όρους μεγέθους ή και διάρκειας».
Εν ολίγοις, η ΕΚΤ αποφάσισε να συνεχίσει να παίζει τον χορό της έκστασης αποφεύγοντας στην δεδομένη χρονική στιγμή μια αποκλιμάκωση της ποσοτικής χαλάρωσης που θα εξέθετε τις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων σε δυνάμεις της αγοράς που θα μπορούσαν να τις στείλουν σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα. Αυτό ακριβώς προεξόφλησαν οι αγορές από την Δευτέρα, παρά την κλιμάκωση της ιταλικής πολιτικής αστάθειας.
Ο Renzi μπορεί έμμεσα να έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης του Ιταλικού λαού, η ΕΚΤ
όμως είχε από την Δευτέρα την ψήφο εμπιστοσύνης των επενδυτών.
Το χρηματοοικονομικό περιβάλλον βέβαια παραμένει εύθραυστο και ευάλωτο στο πολιτικό σκηνικό των αλλεπάλληλων εκλογικών αναμετρήσεων του 2017, αλλά και των εν εξελίξει γεγονότων του 2016. Προς το παρόν όμως η επενδυτική κοινότητα χορεύει τον χορό της Ταραντέλα.
* Η Μαίρη Βενέτη είναι Πιστοποιημένη Διαχειριστής από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς
(Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προιόντων.Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες)
