Τα μέσα ενημέρωσης δεν ήθελαν να πιστέψουν σε νίκη του Τραμπ και γύρισαν αλλού το βλέμμα
ης Margaret Sullivan (*)
Εν ολίγοις, τα μέσα ενημέρωσης έχασαν την είδηση. Ένας τεράστιος αριθμός των Αμερικανών ψηφοφόρων ήθελε κάτι διαφορετικό. Και παρόλο που οι ψηφοφόροι το φώναζαν, οι περισσότεροι δημοσιογράφοι απλά δεν το άκουγαν. Δεν πήραν το μήνυμα.
Δεν πήραν το μήνυμα ότι τα τεράστια, ενθουσιώδη πλήθη στις συγκεντρώσεις του Ντόναλντ Τραμπ θα μεταφραστούν σε τόσους πολλούς ψήφους. Δεν πίστευαν ότι η Αμερική που γνώριζαν θα αγκάλιαζε κάποιον που χλεύασε έναν άνθρωπο με ειδικές ανάγκες, καυχήθηκε για σεξουαλική επίθεση τις γυναίκες, και τάχθηκε υπέρ του μισογυνισμού, του ρατσισμού και του αντισημιτισμού.
Ήταν ένα άσχημο σενάριο. Συνεπώς, πίστευαν ότι με κάποιο μαγικό τρόπο μπορούσε να αποφευχθεί.
Οι δημοσιογράφοι, μορφωμένοι και ως επί το πλείστον φιλελεύθεροι είναι πιο πιθανό από ποτέ να ζήσουν και να εργαστούν στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, ή στη δυτική ακτή. Και παρόλο που μίλησαν με κάποιες ανθρακωρύχους ή άνεργους υποβαθμισμένων περιοχών, δεν τους πήραν στα σοβαρά. Ή τουλάχιστον αρκετά σοβαρά.
Και ο Τραμπ - ο οποίος αποκαλούσε τους δημοσιογράφους αποβράσματα και διεφθαρμένους - μας απομάκρυνε τόσο που δεν μπορούσαμε να δούμε αυτό που ήταν μπροστά στα μάτια μας. Συνεχίζαμε να παρακολουθούμε τις ιστοσελίδες με τα προγνωστικά στοιχεία που μας καθησύχαζαν, αν και όλοι γνωρίζουμε ότι πρόκειται απλώς για προβλέψεις και όχι ψήφους.
Εξάλλου, ποτέ κανείς δεν ξέρει πόσοι και ποιοι θα πάνε στις κάλπες. Και ακόμη και οι δημοσκόποι που ήταν φίλα προσκείμενοι στην Κλίντον είχαν αφήσει ένα περιθώριο νίκης του Τραμπ. Αλλά κανείς δεν ήθελε να το πιστέψει. Ήθελαν την Κλίντον για Πρόεδρο παρά τα όποια ελαττώματά της γιατί ήξεραν τι να περιμένουν. Ένιωθαν κάποια ανακούφιση.
Πρόκειται για μια επική αποτυχία. Και το περίεργο είναι, βέβαια, ότι τα μέσα ενημέρωσης συνέβαλαν στη νίκη του Τραμπ.
Τα μέσα ενημέρωσης δημιούργησαν τον Τραμπ; Και βέβαια όχι, δεν είχαν αυτή τη δύναμη. Αλλά τον βοήθησαν σημαντικά καλύπτοντας τις κινήσεις τους όλους τους μήνες έως να πάρει το χρίσμα δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις εξελίξεις γύρω από την υπόθεση με τα προσωπικά emails της Κλίντον και τον διοικητή του FBI James B. Comey.
Δεν είμαι οπαδός του Πίτερ Τίελ, του δισεκατομμυριούχου που έκλεισε την εταιρία του Gawker καλύπτοντας τα έξοδα της μήνυσης του επαγγελματία παλαιστή Χάλκ Χόγκαν. Στην πραγματικότητα, τον βρίσκω αποκρουστικό.
Όταν όμως μίλησε πρόσφατα στο National Press Club, είπε κάτι εντυπωσιακό για τον Ντραμπ.
"Τα μέσα ενημέρωσης παίρνουν πάντα τον Τραμπ τοις μετρητοίς. Δεν τον αντιμετωπίζουν ποτέ σοβαρά, αλλά πάντα τοις μετρητοίς," είπε ο Τίελ. Οι δημοσιογράφοι ήθελαν να μάθουν πώς ακριβώς θα απελάσει τους παράνομους μετανάστες ή πώς θα καταπολεμήσει τον ΙSIS. Θέλαμε λεπτομέρειες.
Αλλά πολλοί ψηφοφόροι σκέφτονται διαφορετικά: Παίρνουν τον Τραμπ στα σοβαρά αλλά όχι τοις μετρητοίς.
Συνειδητοποιούν, σύμφωνα με τον Τίελ, ότι ο Τραμπ δε πρόκειται να χτίσει ένα τείχος. "Αυτό που ακούνε είναι 'ότι θα έχουμε μία πιο υγιή, λογική μεταναστευτική πολιτική.'"
Παράλληλα, ο Τραμπ ένιωσε προφανώς το θυμό των Αμερικάνων για θέματα όπως το εμπόριο και το μετανευστικό.
Και παρόλο που πολλοί δημοσιογράφοι και πρακτορεία μιλούσαν για την απελπισία αυτών των Αμερικάνων, δεν τους πήραμε στα σοβαρά. Και παρόλο που εμείς οι δημοσιογράφοι θέλουμε να εμφανιζόμαστε ως κυνικοί, κάποιες φορές είμαστε ιδεαλιστές, ακόμη και αφελείς.
Θέλαμε να πιστέψουμε σε μία χώρα όπου η ευγένεια και η ευπρέπεια είχαν ακόμα σημασία, και όπου κάποιος τόσο άξεστος και εμπαθής δεν θα μπορούσε ποτέ να εκλεγεί, γιατί η Αμερική αντιπροσωπεύει κάτι καλύτερο.
Μπορώ να κατηγορήσω τους δημοσιογράφους για πολλά πράγματα, αλλά σίγουρα όχι για αυτό.
Η νίκη του Τραμπ μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την επιθυμία να τιναχτεί στον αέρα όλο το σύστημα
(*) Ο Κρις Σιλίζα είναι αρθρογράφος της Washington Post
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ένας άνθρωπος που δεν ήταν ποτέ στο παρελθόν υποψήφιος για οποιοδήποτε αξίωμα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που έγινε γνωστός σε εθνικό επίπεδο ως ένας προκλητικός δισεκατομμυριούχος που έγινε σταρ της τηλεόρασης.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που έκτισε την προεκλογική του εκστρατεία πάνω στην υπόσχεση ότι θα κατασκευάσει ένα τείχος κατά μήκος των νοτίων συνόρων μας και θα βάλει τους Μεξικανούς να το πληρώσουν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και το Σαν Μπερναρντίνο πρότεινε να απαγορευτεί για ένα διάστημα η είσοδος των Μουσουλμάνων στη χώρα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος στις τελευταίες εβδομάδες της προεκλογικής εκστρατείας κατηγορήθηκε από πολλές γυναίκες για σεξουαλική παρενόχληση.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που σε αυτή την εκστρατεία είπε και έκανε χίλια πράγματα που θα είχαν κάνει οποιονδήποτε άλλο υποψήφιο να χάσει τη μάχη.
Ναι, αυτός ο Ντόναλντ Τραμπ θα είναι ο ισχυρότερος άνθρωπος στις Ηνωμένες Πολιτείες ? και ίσως στον κόσμο ? τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Αυτό που έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ είναι συγκλονιστικό. Αναμόρφωσε θεμελιωδώς τον πολιτικό χάρτη. Εκανε κομμάτια το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ? και τα κομμάτια αυτά παραμένουν σκορπισμένα παντού. Απέδειξε ότι η βιομηχανία των δημοσκοπήσεων και των συμβούλων πρέπει να επανεξεταστεί ριζικά.
Περισσότερο απ' όλα αυτά, όμως, η νίκη του Τραμπ αποκαλύπτει ότι πολλές από τις υποθέσεις που έκαναν ανέκαθεν οι πολίτες για το ποιοι είμαστε ως χώρα και τι θέλουμε από τους πολιτικούς μας, το πολιτικό μας σύστημα, καθώς και ο ένας από τον άλλο, είναι απλώς λανθασμένες.
Η υποψηφιότητα του Τραμπ στηρίχθηκε στην ιδέα ότι όλοι - πολιτικοί, δημοσιογράφοι, εταιρείες - σου λένε ψέματα, και σου λένε ψέματα για να προστατεύσουν τα δικά τους συμφέροντα. Ηταν η εκστρατεία του Χόλντεν Κόλφιλντ: όλοι, με εξαίρεση τον Τραμπ και τους οπαδούς του, είναι ψεύτικοι.
Με λίγα λόγια, ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε άριστα την αποξένωση και το άγχος που αισθάνονται όλοι οι Αμερικανοί. Παγκοσμιοποίηση, μετανάστευση, ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των εχόντων και των μη εχόντων, η απόρριψη της πολιτικής ευπρέπειας σε όλες τις μορφές της. Η κυρίαρχη αίσθηση ότι τα πράγματα είναι τόσο άσχημα, που η μόνη επιλογή που απομένει είναι να αλλάξουν όλα ριζικά.
Σκεφτείτε μόνο αυτό: μόλις το 38% των ερωτηθέντων σε μια δημοσκόπηση απάντησε ότι ο Τραμπ είναι κατάλληλος για πρόεδρος (για την Κλίντον το ποσοστό ήταν 52%). Κι όμως, ο άνθρωπος αυτός κέρδισε τα κλειδιά του Λευκού Οίκου.
Αυτό το πράγμα μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την επιθυμία να τιναχτεί στον αέρα όλο το σύστημα. Και δεν εννοώ μόνο το πολιτικό σύστημα. Εννοώ κάθε ελίτ και κάθε θεσμός - με τα μέσα ενημέρωσης στις πρώτες θέσεις. Ο Τραμπ είναι το συλλογικό «δάκτυλο» που ύψωσαν όλοι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι ελίτ τους εξαπάτησαν και τους εγκατέλειψαν. Είναι η εκδίκηση του μέσου ανθρώπου, που γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακή αν σκεφτεί κανείς ότι το κανάλι μέσω του οποίου διοχετεύεται αυτή η οργή είναι ένας δισεκατομμυριούχος που λέει σε όποιον ρωτάει πόσο έξυπνος και πλούσιος είναι.
Το γιατί νίκησε ο Τραμπ μπορεί λοιπόν να αναλυθεί και να κατανοηθεί. Το τι θα κάνει ως πρόεδρος είναι ένα πολύ πιο δύσκολο ερώτημα.
Οι πολιτικές θέσεις του Τραμπ είναι, στην καλύτερη περίπτωση, αόριστες. Η μόνη συνεπής θέση που είχε σε όλη του τη ζωή αφορά το εμπόριο, όπου είχε πάντα μια προστατευτική προσέγγιση και δυσπιστούσε για εμπορικές συμφωνίες όπως η NAFTA και η Συμφωνία του Ειρηνικού. Η στάση του για τη μετανάστευση και το τείχος κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό είναι εμφανώς υπερβολική. Τα σχέδιά του για τους φόρους, για την παιδεία, για την ενέργεια, αποτελούν περισσότερο ιδέες παρά συγκεκριμένες προτάσεις.
Ποια είναι η σχέση του με τις πλειοψηφίες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στο Κονγκρέσο; Ο Τραμπ έκανε μια προεκλογική εκστρατεία κατά του Ρεπουμπλικανικού κατεστημένου, το οποίο κατηγόρησε ότι δεν καταλαβαίνει τις αλλαγές που γίνονται όχι μόνο στο κόμμα, αλλά σε ολόκληρη τη χώρα. Τι θα συμβεί τώρα; Οι ηγέτες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος θα αναγκαστούν να τον προσεγγίσουν ? αλλά εκείνος θα τους δεχθεί στο νέο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που ονειρεύεται;
Και τι θα γίνει με το Δημοκρατικό Κόμμα; Η Χίλαρι Κλίντον ξεκίνησε φέτος την εκστρατεία της ως ο ισχυρότερος μη απερχόμενος υποψήφιος στην ιστορία της σύγχρονης πολιτικής. Τι σημαίνει η ήττα της για το κόμμα;
Και τι σημαίνει επίσης για τις αγορές, που κατέρρευσαν όταν διαφάνηκε η νίκη του Τραμπ; Πώς θα διαμορφωθεί η σχέση μας με τους εταίρους μας;
Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που προκαλεί η νίκη του Τραμπ. Και πολλά ακόμη που δεν μπορώ να σκεφτώ.
Αυτό που ξέρω είναι ότι η νίκη του Τραμπ αποτελεί την εντυπωσιακότερη πολιτική εξέλιξη που έχω ζήσει. Είναι σαν να πετάς ένα ψυγείο - ή ίσως δέκα ψυγεία - σε μια μικρή λίμνη. Θα σηκωθούν τεράστια κύματα. Αλλά θα υπάρξουν και 1000 ακόμη μικρότερα κύματα που δεν βλέπουμε σήμερα - ή που δεν υπάρχουν καν σήμερα.
Μιλάμε για έναν πραγματικό κατακλυσμό.