Οι ψηφοφόροι στη Χιλή εξέλεξαν χθες Κυριακή τον Χοσέ Αντόνιο Καστ, μορφή της άκρας δεξιάς, επόμενο πρόεδρο της χώρας: θα γίνει τον Μάρτιο ο πιο δεξιός αρχηγός του κράτους της Λατινικής Αμερικής μετά το τέλος της δικτατορίας υπό τον Αουγκούστο Πινοτσέτ το 1990.
Ο υπερσυντηρητικός πολιτικός, 59 ετών, έλαβε περί το 58% των ψήφων· η αντίπαλός του Γιανέτ Χάρα, μετριοπαθής κομμουνίστρια, υποψήφια ευρείας συμμαχίας παρατάξεων της αριστεράς και του κέντρου, έλαβε περί το 42%, σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα με σχεδόν όλα τα ψηφοδέλτια να έχουν καταμετρηθεί.
«Θα αποκαταστήσουμε την τήρηση του νόμου» σε όλη τη χώρα, υποσχέθηκε ο νικητής του χθεσινού δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών σε χιλιάδες υποστηρικτές του συγκεντρωμένους μπροστά στην έδρα του ρεπουμπλικανικού κόμματος, στο ανατολικό Σαντιάγο.
Χιλιάδες οπαδοί του πανηγύρισαν σε όλη τη χώρα, κάποιοι ανεμίζοντας σημαίες της Χιλής. Κλάξον ηχούσαν για ώρες.
Η κ. Χάρα, που αναγνώρισε πολύ γρήγορα την ήττα, υποσχέθηκε πως η αντιπολίτευση θα «διεκδικητική».
«Πολύς κόσμος αφέθηκε να παρασυρθεί από την εκστρατεία φόβου και την άγνοια», έκρινε η Γαβριέλα Ασεβέδο, 21 ετών, φοιτήτρια ειδικής εκπαίδευσης και ψηφοφόρος της κ. Χάρα.
Πορτρέτα του δικτάτορα
Στο αρχηγείο της εκστρατείας του Χοσέ Αντόνιο Καστ, στη συνοικία Λας Κόντες του Σαντιάγο, από τις πλουσιότερες περιοχές στη χώρα, συγκεντρώθηκαν χιλιάδες υποστηρικτές του.
«Είμαστε πολύ κουρασμένοι, σε εθνική κλίμακα, από την οικονομική φθορά (...) Μας είχε λείψει η δεξιά», είπε η Μαριμπέλ Σααβέντρα, κοινωνική λειτουργός, 42 ετών, ανοίγοντας σαμπάνια. Πρόσθεσε πως ελπίζει πως ο κ. Καστ θα «ενισχύσει τη χώρα κάνοντας δουλειά» και ότι θα επιλύσει το «μεταναστευτικό ζήτημα».
Μόλις έγινε γνωστό το αποτέλεσμα, ομάδα προσώπων άρχισε να κραυγάζει ρυθμικά «Πινοτσέτ», κραδαίνοντας πορτρέτα του άλλοτε δικτάτορα στη χώρα όπου η στρατιωτική δικτατορία (1973-1990) άφησε πίσω κάπου 3.200 νεκρούς κι εξαφανισμένους.
Λίγη ώρα αφού εξελέγη, ο πολιτικός του ρεπουμπλικανικού κόμματος βρέθηκε αντιμέτωπος με την πρώτη διαδήλωση στην Πλατεία Ιταλίας, επίκεντρο του κοινωνικού ξεσηκωμού του 2019. Δεκάδες διαδηλωτές απωθήθηκαν από την αστυνομία, που έκανε χρήση εκτοξευτήρα πεπιεσμένου νερού, σύμφωνα με ΜΜΕ.
Σχεδόν 16 εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνταν χθες στις κάλπες. Οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν ευρεία νίκη του Χοσέ Αντόνιο Καστ. Στον πρώτο γύρο στα μέσα Νοεμβρίου, οι δυο φιναλίστ είχαν εξασφαλίσει περί το ένα τέταρτο των ψήφων, με μικρό προβάδισμα της υποψήφιας της συμμαχίας κομμάτων της αριστεράς και του κέντρου. Αλλά, αν αθροίζονταν τα ποσοστά τους, οι δυνάμεις της δεξιάς εξασφάλιζαν συνολικά περίπου 70%.
Τον εκλεγμένο πρόεδρο έσπευσε να συγχαρεί ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάρκο Ρούμπιο, προβάλλοντας «κοινές προτεραιότητες, ιδίως την ενίσχυση της δημόσιας ασφάλειας, το τέλος της παράνομης μετανάστευσης και την αναζωογόνηση της εμπορικής σχέσης μας».
Ο ακραίος φιλελεύθερος πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι, μέγας σύμμαχος του Ντόναλντ Τραμπ, εξέφρασε μέσω X την «τεράστια χαρά» το μετά τον «συντριπτικό θρίαμβο του φίλου του» Χοσέ Αντόνιο Καστ, τονίζοντας πως είναι βέβαιος ότι θα συνεργαστεί μαζί του ώστε η περιοχή «να υιοθετήσει τις ιδέες της ελευθερίας και να μπορέσουμε να απελευθερωθούμε από τον καταπιεστικό ζυγό του σοσιαλισμού του εικοστού πρώτου αιώνα».
Στη Βραζιλία, ο κεντροαριστερός πρόεδρος Λούλα ευχήθηκε «κάθε επιτυχία» στον κ. Καστ.
Συντηρητισμός
Ο πρώην βουλευτής, που δηλώνει πιστός καθολικός και εκκλησιάζεται συχνά, πατέρας εννιά παιδιών, βάσισε την εκστρατεία του σε υποσχέσεις περί καταπολέμησης της εγκληματικότητας και απέλασης των σχεδόν 340.000 παράτυπων μεταναστών στη Χιλή.
Η κ. Χάρα, 51 ετών, η πρώην υπουργός Εργασίας του απερχόμενου προέδρου Γκαμπριέλ Μπόριτς, προερχόμενη από το Κομμουνιστικό Κόμμα, υποσχόταν αυξήσεις του κατώτερου μισθού και υπεράσπιση των συνταξιούχων.
Η εγκληματικότητα και η παράτυπη μετανάστευση βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις μεταξύ των ανησυχιών των πολιτών της Χιλής - πάνω από τις οικονομικές δυσκολίες εξαιτίας της άτονης ανάπτυξης.
Οι ειδικοί μιλούν ωστόσο για αίσθηση, που δεν έχει πολλή σχέση με την πραγματικότητα, καθώς η χώρα γνωρίζει αύξηση των απαγωγών και των εκβιάσεων μεν, αλλά παραμένει από τις πιο ασφαλείς στη Λατινική Αμερική.
Κατά τη διάρκεια αυτής της προεκλογικής εκστρατείας ο κ. Καστ, γνωστός πολέμιος της άμβλωσης, ακόμη και σε περίπτωση βιασμού, καθώς και των γάμων προσώπων του ιδίου φύλου, προτίμησε να αφήσει κατά μέρος τις πιο ακραίες συντηρητικές ιδέες του.
Η ρητορική της δεξιάς και της άκρας δεξιάς για το ζήτημα της ασφάλειας βρήκε εύφορο έδαφος στη Χιλή διότι η απερχόμενη κυβέρνηση χρεώνεται απογοητεύσεις.
Η κοινωνική έκρηξη του 2019, με κεντρικό αίτημα περισσότερη κοινωνική ισότητα, όταν οι κινητοποιήσεις είχαν σημαδευτεί από βία επεισόδια, άφησε «τραύματα» και, μαζί με την πανδημία και τις επακόλουθά της, πυροδότησε στροφή «στον συντηρητισμό», εκτιμά η πολιτολόγος Κλαούδια Χάις.
Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ είναι γιος γερμανών μεταναστών στη Χιλή. Ο πατέρας του, μέλος του ναζιστικού κόμματος στη Βαυαρία, μετανάστευσε στη χώρα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κι άνοιξε μονάδα παραγωγής κρέατος και λουκάνικων.
Εχει αναγγείλει παρ’ όλ’ αυτά πως θα υψώσει τείχη στα σύνορα, θα αναπτύξει τον στρατό σε περιοχές με υψηλή εγκληματικότητα και θα απελάσει «όλους» όσοι βρίσκονται στη Χιλή παράνομα.
«Χωρίς ασφάλεια δεν υπάρχει ειρήνη. Χωρίς ειρήνη δεν υπάρχει δημοκρατία. Χωρίς δημοκρατία δεν υπάρχει ελευθερία. Η Χιλή θα ξαναγίνει χώρα ελεύθερη από το έγκλημα, το άγχος και τον φόβο», είπε.
Η νίκη του προστίθεται σε ευρύτερη στροφή στη Λατινική Αμερική σε πολιτικούς της δεξιάς που υπόσχονται κυρίως, ή όχι, «νόμο και τάξη»: ο Ναγίμπ Μπουκέλε (Ελ Σαλβαδόρ), ο Ντανιέλ Νομπόα (Ισημερινός), ο Χαβιέρ Μιλέι (Αργεντινή), ο Ροδρίγο Πας (Βολιβία) μπορούν να εγγραφτούν σε αυτό το ρεύμα.
Με πληροφορίες από AFP, Reuters, dpa, ΑΠΕ
