Ο επαναπροσδιορισμός από την Πολιτεία των προϋποθέσεων ένταξης στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο και η έλλειψη εμπιστοσύνης από τους καταναλωτές στους προμηθευτές ηλεκτρικής είναι δύο ακόμη από τα χαρακτηριστικά της αγοράς ενέργειας σύμφωνα με έρευνα της Ένωσης Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ) που αφορά στις ενεργειακές επιπτώσεις εν μέσω πανδημίας
Η ΕΚΠΟΙΖΩ, όπως αναφέρει σε σημερινή ανακοίνωσή της, πραγματοποίησε έρευνα με σκοπό να διαπιστώσει και να καταγράψει τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος εν μέσω πανδημίας, τη συμπεριφορά τους, αλλά και το πώς ανταποκρίθηκαν εν γένει η πολιτεία και οι προμηθευτές ενέργειας στις ανάγκες τους.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω της ιστοσελίδας της ΕΚΠΟΙΖΩ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την περίοδο από 22 Ιουνίου έως 22 Ιουλίου (διάρκεια ενός μήνα). Το δείγμα είναι τυχαίο και αποτελείται τόσο από τα μέλη της, όσο και από μη μέλη.
Συνολικά συλλέχθηκαν 507 ερωτηματολόγια/απαντήσεις.
Δημογραφικά, το 51,10% των ατόμων που απάντησαν στην έρευνα ήταν άνδρες ενώ το 48,90% γυναίκες. Στην πλειονότητά τους, η ηλικία τους κυμαίνεται μεταξύ 46-60 ετών (49%), το 38,12% ήταν πλήρους απασχόλησης (δημόσιοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι), ενώ το 24,35% ήταν συνταξιούχοι και 13,37% άνεργοι.
Αξίζει να σημειωθεί πως ένα ποσοστό των καταναλωτών που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο (41,03%) ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού ('Ανεργοι, Μακροχρόνια άνεργοι, Μονογονεϊκές οικογένειες, οικονομικά ασθενείς, άτομα με αναπηρία (ΑMEA), πολυμελείς οικογένειες, χρόνια ασθενείς, ανασφάλιστοι, ηλικιωμένοι, φοιτητές).
Τα ευρήματα
Με βάση τις απαντήσεις των ερωτηθέντων κατά τη διάρκεια της πανδημίας το μεγαλύτερο ποσοστό επηρεάστηκε περισσότερο οικονομικά (40,38%).
Είναι αξιοσημείωτο ότι, η ενέργεια κατέλαβε στην ιεράρχηση μηνιαίων δαπανών την τρίτη θέση, μετά από τα τρόφιμα και την υγεία/ φάρμακα, αποδεικνύοντας για ακόμα μια φορά πως η ενέργεια αποτελεί άμεση προτεραιότητα στις ανάγκες διαβίωσης των καταναλωτών. Όσον αφορά στην κατανάλωση της ενέργειας κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρουσιάστηκε αύξηση με το 62,66% να απαντά θετικά. Από το ποσοστό αυτό έχουν προβεί σε εξοικονόμηση ενέργειας (45,62%), ενώ μόνο το 7,42% άλλαξαν προμηθευτή. Ειδικότερα, ως προς την εξοικονόμηση ενέργειας, οι επικρατέστερες επιλογές των καταναλωτών ήταν:
1. η ορθή χρήση της (δηλ. σωστός αερισμός, κατάλληλη σκίαση, ρύθμιση της θερμοκρασίας, ορθή χρήση ενεργοβόρων συσκευών κ.ά.),
2. οι βελτιώσεις στον φωτισμό με την αντικατάσταση των λαπτήρων και
3. η χρήση οικιακού νυχτερινού τιμολογίου, ενώ ένα μικρό ποσοστό (2,61%) προέβη σε Ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας τους (Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ' Οίκον»).
Στην ερώτηση εάν η κυβέρνηση έλαβε τα κατάλληλα μέτρα προστασίας των καταναλωτών στον τομέα της ενέργειας εν μέσω πανδημίας η συντριπτική πλειοψηφία απάντησαν καθόλου (54,48%) ή λίγο (23,11%). Το ίδιο συμβαίνει και με τα μέτρα στήριξης που προώθησαν οι προμηθευτές ενέργειας, στο οποίο το 61,52% των καταναλωτών να υποστηρίζουν πως δεν ήταν ικανοποιητικά, ενώ μόνο 5,46% απάντησαν θετικά.
Στη δε ιεράρχηση ως προς την κάλυψη και στήριξη των ενεργειακών αναγκών των καταναλωτών από το Κράτος ή/και τους προμηθευτές ενέργειας, ως προς την υιοθέτηση κατάλληλων μέτρων προστασίας και στήριξης των καταναλωτών τα πιο σημαντικά σε σύνολο έντεκα επιλογών είναι:
- η μείωση των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος,
- η μη διακοπή ηλεκτρικής ενέργειας λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών,
- η παράταση της προθεσμίας εξόφλησης των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος για τρεις μήνες,
- η δυνατότητα τμηματικής και άτοκης εξόφλησης για χρονικό διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών,
- ο επαναπροσδιορισμός από την Πολιτεία των προϋποθέσεων ένταξης στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ) μέσω πιο ευνοϊκών ρυθμίσεων.
Πολλοί λίγοι άλλαξαν προμηθευτή
Στο διάστημα της πανδημίας, οι προμηθευτές ενέργειας μέσω προσφορών προσπάθησαν να προσελκύσουν τους καταναλωτές. Συγκεκριμένα στο μεγαλύτερο ποσοστό οι προσφορές τους αφορούσαν τη μείωση της τιμής της κιλοβατώρας (55,92%), την έκπτωση στις εμπρόθεσμες πληρωμές (41,32%) και δωρεάν πάγιο (36,36%).
Μόνο το 7,27% των καταναλωτών άλλαξαν προμηθευτή, ενώ το 92.72% παρέμεινε στον τωρινό προμηθευτή. Ο κύριος λόγος αλλαγής προμηθευτή ήταν η καλύτερη τιμή που προσέφεραν (70%) και οι προσφορές (20%). Αναφορικά με την αιτία της μη αλλαγής προμηθευτή η πλειοψηφία (42.19%) απάντησε ότι τους θεωρεί αναξιόπιστους, το 21,88% ανέφεραν πως είναι ικανοποιημένοι με τον τωρινό προμηθευτή τους, ενώ τέλος το 8,07% απάντησε ότι λόγω οφειλών δεν έχουν προβεί στην αλλαγή.
Σημαντικό εύρημα επίσης είναι πως το 70% από αυτούς που άλλαξαν προμηθευτή ενέργειας έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα και συγκεκριμένα κατά σειρά επιλογής χρειάστηκε να πληρώσουν επιπλέον ποσό που δεν τους το είχαν αναφέρει, η προσφορά δεν ήταν τελικά ίδια με αυτή που τους παρουσίασαν και δεν τους απέστειλαν την προσυμβατική ενημέρωση.
Στην ερώτηση ποιος είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας επιλογής προμηθευτή ενέργειας κατά σειρά προτεραιότητας αποτελεί: 1. η τιμή, 2. οι διαφανείς-κατανοητοί συμβατικοί όροι, 3. ο απλός, κατανοητός και αναλυτικός λογαριασμός ρεύματος, 4. η καλή εξυπηρέτηση πελατών, 5. η προσυμβατική ενημέρωση και 6. η περιβαλλοντική ευαισθησία (Ποσοστό ή ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας).
Λογαριασμός ηλεκτρικού ρεύματος:
Η πλειοψηφία των καταναλωτών κατά τη διάρκεια της πανδημίας (70,96%) ήταν πολύ συνεπείς στην αποπληρωμή των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, καθυστέρησαν στην αποπληρωμή το 22,98%, ενώ δεν έχει πληρώσει το 6,06%. Από αυτούς που δεν έχουν πληρώσει σε ποσοστό 11,11% υπήρξε διακοπή ρεύματος. Όσοι δε έχουν προβεί σε ρύθμιση οφειλών ποσοστό 60,87% δήλωσαν πως δεν είναι ικανοποιημένοι από τον αριθμό των δόσεων.
Επίσης, κατά τη διάρκεια της πανδημίας το 42,61% των καταναλωτών οχλήθηκαν από τις εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Τέλος, το 90,54% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως θέλουν να αφαιρεθούν από τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος οι χρεώσεις υπέρ τρίτων (όπως δημοτικά τέλη/ φόροι και ΕΡΤ) και να εισπράττονται με άλλον τρόπο.
Συμπεράσματα
Τα βασικά συμπεράσματα είναι:
- Μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών (40,38%) επηρεάστηκε οικονομικά από των πανδημία.
- Η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί κοινό αγαθό, ζωτικής σημασίας και είναι αναγκαία και αναντικατάστατη στην καθημερινή μας ζωή, καθ' ότι σύμφωνα με την ιεράρχηση των μηνιαίων δαπανών των καταναλωτών κατέλαβε την τρίτη θέση μετά από τα τρόφιμα και την υγεία/ φάρμακα.
- Υπήρξε αύξηση της κατανάλωση ενέργειας κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
- Πάνω από το 50% των καταναλωτών απάντησαν ότι, η κυβέρνηση δεν έλαβε ευνοϊκά μέτρα αναφορικά με την ενέργεια, όπως και ότι, τα μέτρα στήριξης που προώθησαν οι προμηθευτές ενέργειας, δεν ήταν ικανοποιητικά.
- Καθίσταται επιτακτική ανάγκη η μείωση των τιμολογίων ενέργειας.
- Θα πρέπει οι προμηθευτές ενέργειας να μην προβαίνουν σε διακοπή ρεύματος και ιδιαιτέρως στους ευάλωτες καταναλωτές.
- 'Αμεση ανάγκη υιοθέτησης ευνοϊκών διακανονισμών από τους προμηθευτές ενέργειας στις ληξιπρόθεσμες οφειλές, αζημίως , περισσότερες δόσεις και ατόκως.
- Επαναπροσδιορισμός από την Πολιτεία των προϋποθέσεων ένταξης στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ).
- Έλλειψη εμπιστοσύνης από τους καταναλωτές στους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Θα πρέπει να υιοθετήσουν σύννομες πρακτικές προσέγγισης, όπως ορθή και ξεκάθαρη ενημέρωση, διαφάνεια στους ΓΟΣ, στους λογαριασμούς, στην εξυπηρέτηση των πελατών, αλλά και στην περιβαλλοντική ευαισθησία.
- Ενεργειακή φτώχεια και ενεργειακός αποκλεισμός. Τα μέτρα εξοικονόμησης θα πρέπει να εστιαστούν στην ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας, την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και των συστημάτων εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας.
- Οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος πρέπει να περιορίζονται αποκλειστικά στη χρήση της ενέργειας. 'Αμεση ανάγκη απόσχισης των χρεώσεων υπέρ τρίτων.
